-
Giải Khăn Sô Cho Huế
Người đàn ông c̣n cho biết quân giải phóng như bóng ma, họ ẩn đó hiện ra đó, và trong ba đêm nằm dưới hầm anh tưởng tượng như trên hầm lúc nào cũng có người đi qua đi lại, nhưng khi anh liều chạy lên th́ ngôi nhà đổ nát của anh như đă hoang vắng từ lâu lắm.
Đêm đến, không khí nặng nề đến ngột thở. Thêm một vài người tản cư tới và căn nhà thờ họ như hết cả không khí. Mùi súng đạn đă lan tràn tới nơi. Mà tiếng súng khắp nơi đang dồn về thật.
Nửa đêm, vài tiếng kêu thất thanh ngoài ngơ, ngoài bờ sông. Tiếng chân chạy th́nh thịch. Có cả tiếng đào đất nữa. Tôi không c̣n biết sợ những xác chết banh đầu cụt tay cụt chân nữa, nhưng trong chút không khí chia sớt nhau trong căn nhà thờ họ tối tăm, tôi có cảm tưởng như mùi tử khí đang lấn dần và nếu ở lại thêm một vài ngày nữa, chúng tôi sẽ chết v́ ngộp thở, v́ bịnh hoạn.
Đến sáng hôm sau th́ khu xóm này hoàn toàn ngập tràn tiếng súng. Đạn đại bác câu tới nơi, rồi súng lớn, súng nhỏ. Nằm dưới bệ thờ chúng tôi nghe cả tiếng xe hơi chạy ngoài đường nữa. Thái áp tai xuống đất, cố t́m coi miệt nào đánh nhau. Một vài gốc cây ở ngoài sân bị trúng đạn, ngă gục. Thái đoán chắc đang đánh nhau ở miệt chợ. Có thể đánh ở bên kia sông rồi. Nó bàn đi bàn lại là phải chạy. Có thể đêm nay họ đánh tới khu xóm Tân Lăng này. Má tôi nghe nói th́ run lẩy bẩy , ôm chặt lấy tôi:
"Mần răng chừ. Má chết đă đành, c̣n con, con c̣n hai đứa con, ai nuôi nó con ơi."
[b]Tôi cắn chặt hai hàm răng lại. Trong thành phố này đă bao nhiêu người chết rồi, bao nhiêu trẻ con, người lớn, bao nhiêu bà mẹ bỏ ra đi để con bơ vơ. Nhưng những đứa trẻ đó biết có sống được đến khi dứt trận giặc?
Khi ở trong nhà thờ, tôi đă nh́n thấy một số trẻ con cha mẹ bị đạn chết, chạy theo đoàn người di cư. Chúng chạy qua chạy lại ngơ ngác, bị người này nạt, người kia la. Đói quá, chúng cướp giật của người khác. Nếu tôi chết đi hay nếu tôi không chết mà mất luôn chúng nó?
H́nh ảnh người đàn bà ôm xác chết của con đă śnh thúi trong ngôi nhà thờ nơi tôi chạy tới mấy ngày đầu đă làm tôi tan nát ruột gan. [/b]
Một giờ đồng hồ sau, đợi cho tiếng súng im giây lát là chúng tôi chạy ra khỏi ngôi nhà thờ, mỗi người ôm theo những thứ c̣n sót lại, xách quần áo, cái chăn Bé lấy được khi ở cung An Định. Thái chạy ra trước tiên, chúng tôi chạy ra sau.
Mấy ngày liền mới trông thấy ánh sáng, dù ánh sáng đă bị ngộp trong làn mưa bụi tẻ lạnh. Khi chúng tôi tràn ra khỏi nhà th́ một số người khác cũng tràn ra theo. Hai cha con người đàn ông chạy ra phía bờ sông, Thái vẫy chúng tôi lên miệt đường rầy. Nhưng vừa ra khỏi nhà một đoạn, chúng tôi lại bị vây hăm giữa tiếng súng nổ ran bốn mặt.
Lại đánh nhau. Thái hô mọi người nằm xuống đường. Cứ lăn vào bụi cây, vào mé đường. Chúng tôi nằm dồn đống lại với nhau. Hai cha con người đàn ông nằm xuống. Đại bác lại câu lên, ́nh ́nh khắp bốn mặt. Tiếng súng cũng như vây tṛn theo chúng tôi vào giữa. Một ngôi nhà trúng đạn lửa bốc cháy. Trẻ con, người lớn từ trong nhà chạy ra. Lửa cháy lan sang nhiều căn nhà khác, nhiều người nữa chạy ra. Tiếng la tiếng khóc như ri.
Phía trước , bụi súng mù mịt, phía sau , người đàn ông cho biết là đang đụng độ lớn. Chỉ c̣n nước xuyên qua hẻm, t́m lấy một chỗ núp khá yên ổn hơn. Một quả đại bác nổ ́nh cách chúng tôi vài chục thước. Chúng tôi như bị chôn trong mảnh đạn và bụi mù. Lạy trời phật, không ai bị hết. Khi khói đă tan, chúng tôi không nh́n thấy hai cha con người đàn ông nữa. Họ đă chạy trước khi quả đạn nổ hay trong khi khói đạn đang bốc mù rồi. Thái hô lớn:
"Cứ chạy đại lại hố đại bác vừa nổ mà nằm."
Người tôi run lên cầm cập, chạy không vững nữa. Kệ. Thái đẩy tôi, tôi đẩy má tôi, má tôi đẩy Bé, và cứ đẩy đằng sau đằng trước. Thái cũng dí chúng tôi xuống hố đất bị đào sâu, c̣n bốc mịt mờ bụi khói và thuốc súng.
"Nằm đây. Không thể có hai quả rơi một chỗ mô bác. Tụi con đi trận tụi con biết mà."
Câu nói của Thái giúp tôi yên tâm được đôi chút. Nhưng sao người tôi vẫn cứ run lên cầm cập. Gần một tuần lễ. Bộ quần áo vẫn chưa được thay, chiếc áo mặc ngoài đầy những vết máu khô và bắt đầu hôi. Thái lăn người sát cạnh tôi:
"Chị đừng run, chị phải b́nh tĩnh cho bác đỡ sợ."
Má tôi mở đôi mắt lờ đờ nh́n tôi. Đôi mắt của sợ hăi, của tuyệt vọng và sự lo lắng thương mến tôi vô bờ. Tôi bật lên khóc. Lúc này tôi bớt sợ chết thật. Tôi có má bên cạnh, có chết má con tôi cũng nh́n thấy mặt nhau. Có tiếng khóc lóc từ phía xa vọng tới. Tôi mở mắt hé nh́n. Từ trong đám khói lửa, trong tiếng bom đạn ở đằng trước, một người đàn bà và một đứa bé đang đẩy cái xe ḅ đi đến. Bà vừa đi vừa khóc vừa kêu gào:
"Chúa ở mô. Phật ở mô. Trời ơi."
Trên xe, xác một người đàn ông máu me bê bết đă chết cứng, mắt c̣n mở trừng. Xác chết không kiếm được một chiếc áo để đắp. Thái nhảy lên khỏi miệng hầm, nó cổi cái áo khoác ngoài màu nỉ sọc đỏ đắp lên mặt người đàn ông. Người đàn bà và đứa nhỏ cứ thế h́ hục đẩy chiếc xe về phía trước mặt cũng đang rền vang đạn lửa. Tôi nắm chặt lấy tay má tôi:
"Má."
Tôi chỉ kêu lên được có một tiếng rồi nghẹn ngào. Má tôi vẫn nh́n tôi với đôi mắt lờ đờ đó. Thái nhảy xuống hố, chùi hai tay vào quần:
"Bà đó mần răng cũng chết. Dưới nớ đánh nhau dữ lắm."
Tiếng đại bác vẫn câu lên đều đều. Tôi đoán được một vài tràng súng ở trong những khu vườn bắn ra. Thái đề nghị:
"Chắc lại sắp đánh nhau tới phía ni rồi. Chạy, chạy gấp bác."
Nói xong là Thái nhảy đại lên miệng hầm. Bé bế con cho vợ nhảy lên theo. Thây kệ đồ đoàng, nhiều thứ bị vất lại dưới hố bom. Thái dẫn đầu, Bé đi cuối để ḍ đường. Chú tôi dắt tay đứa con gái lớn của Bé. Con nhỏ sợ quá đái cả ra quần, hai ống quần sát vào nhau, nó bước không được bị lôi đi sềnh sệch.
Thái một tay xách cái xách quần áo của má tôi, lưng cơng thêm thằng con trai lên ba của Bé. Má tôi ôm cái mền trước ngực ... như muốn che chở tấm thân gầy ốm của bà. Tôi đi trước má tôi, đằng sau lưng Thái. Chú tôi đi gần sau cùng, vừa đi vừa cằn nhằn. Ông vừa đói vừa sợ chết lại vừa thèm rượu:
"Đi tụm lại như ri nguy hiểm lắm. Chạy mau t́m chỗ núp. Họ tràn tới nơi rồi."
Ở trong các khu vườn, tôi nh́n thấy có đầu người lố nhố. Chắc họ núp dưới hố cá nhân. Những họng súng hờm sẵn trên miệng hố. Những bụi cây sột soạt. Có tiếng nạt nộ ở trong một bức thành đổ nát:
"Chạy mau, chết đến nơi rồi đó."
Lại một giọng nói lơ lớ miệt ngoài. Tôi như bị ma đuổi, chạy bỏ cách khoảng má tôi tới mấy chục bước.
Nhưng không kịp nữa rồi, trận chiến đă kéo tới nơi. Tiếng súng bắn như mưa, chúng tôi bị kẹt giữa hai làn đạn.
"Chạy."
Thái hô lớn. Chúng tôi chạy.
"Nằm xuống "
Chúng tôi lại nằm xuống. Người tôi không c̣n tự chủ được nữa mà bị điều khiển theo tiếng hô của Thái. Trong trí tôi hầu như đă hoàn toàn trống trơn, sẵn sàng tuân lệnh bất cứ lời sai khiến nào.
"Không xong rồi."
Thái đẩy má tôi, chú tôi, gia đ́nh Bé và Thu vào một ngôi nhà. Nhưng người núp bên trong không chịu mở cửa. Chúng tôi lại chạy, chạy lạc từ khu đang đánh nhau này qua khu đang đánh nhau khác ... và tôi không c̣n trí nhớ để nhận ra nơi ḿnh đến là vùng nào nữa.
Tiếng súng gần quá, trở lại đằng sau cũng không được, tiến tới nữa cũng không được. Đoàn người đi trước có nhiều người bị thương đang nằm dẫy chết giữa đường, cạnh những xác chết cũ đă śnh to, muốn búng nước.
Tôi phải nhảy vào một bụi cây để tránh xác một người đàn bà chết bên cạnh đôi thúng gióng và chiếc đ̣n gánh c̣n nằm tựa bên vai. Vũng máu đă khô , bong từng miếng trộn với cát bẩn. Bên cạnh những xác người bị banh ngực, bể đầu, cụt tay chân, những cánh tay , khúc chân mất biệt ... như có ai đến đánh cắp.
Tôi nghĩ đến đàn chó hoang mấy ngày nay lang thang trong thành phố, nhưng tôi không c̣n đủ sức để sợ hăi nữa. Bây giờ phải chạy để thoát đă. Một vài người bị thương đang nằm rên rỉ, những cánh tay chờn vờn đưa theo níu lấy ống quần, vạt áo. Những tiếng kêu xin:
"Đem tôi theo với. Cứu cho với, trời ơi."
[b]Nhưng tôi vẫn đạp qua họ mà đi, nhiều người khác cũng đạp qua họ mà đi. Tôi bị một bàn tay níu lấy ống chân quần. Tôi giựt mạnh, tiếng vải rách soạt. Mặc kệ, tôi phải sống trước đă, dù sống thêm một giây, một giờ hay mấy giờ đồng hồ nữa. [/b]
"Chỗ ni nguy hiểm lắm, chắc họ sắp đụng nhau tới nơi rồi."
Thái nói chưa dứt câu đă nghe những tiếng chóc chóc từ trong các khu vườn nă xuống phía bờ sông. Phía sông, từng loạt tiểu liên đại liên nă lên dữ dội. Thái không kịp thêm ư kiến ǵ nữa. Nó nhảy phóc lên khỏi hố bom:
"Chạy."
Chúng tôi chạy theo. Tiếng đạn từ các vườn dưới mặt sông bắn loạn xạ. Không thể chạy nổi nữa, chúng tôi ḅ lăn dưới đất.
"Cứ ḅ tới, cứ lăn lăn tṛn, lăn theo con ń."
Thái hô lớn nhưng nghe tiếng được tiếng mất:
"Bác chạy nơi chỗ nớ tề. Chạy ra đằng sau bức tường đó."
Thái cầm chặt tay tôi lại:
"Để bác chạy trước chị."
Chú tôi, má tôi, vợ chồng Bé, mấy đứa nhỏ vùng dậy chạy thoát ra phía bức tường. Thái kéo tôi: Chạy mau. Nhưng chóc chóc, h́nh như một lằn đạn từ sau bức tường bắn tới. Nằm xuống. Thái kéo tay tôi, hai chị em lăn đại xuống đất. Cố ḅ tới, cái cửa nhà tề. Giữa bom đạn, giữa khói súng, ngôi nhà gạch c̣n đứng vững, h́nh như chưa bị một vết đạn nào. Ngôi nhà sừng sững như một phép lạ. Thái khom người giơ chân đá vào cánh cửa. Cánh cửa bật mở dễ dàng. Tôi lao người vào.
Nhưng cái ǵ thế kia? Tôi nhảy một bước vào bên trong rồi hai chân như bị keo dính chặt, không tài nào cất lên nổi nữa. Tôi đưa tay lên miệng, tôi há mồm muốn kêu. Nhưng tôi như đă chết đứng rồi.
[b]Trước mắt tôi, xung quanh tôi đầy xác chết. Người nằm sấp, kẻ lật ngửa. Người co rúm lại, kẻ đang trợn trừng mắt , tay chân khẳng khiu. Những miếng thịt, những vũng máu bê bết khắp nền nhà. Chân tôi không thể bước tới mà cũng không c̣n chỗ bước lui được nữa.
Không biết nhờ đâu tôi c̣n được sự phản ứng khi mới bước chân vào nhà. H́nh như khi bước chân tôi chưa chạm đất, mắt tôi đă chạm phải cảnh hăi hùng bên trong căn nhà, và một sức mạnh nào đó đă đưa bàn chân tôi bước tránh được những vũng máu. Chỗ đó h́nh như cũng chỉ vừa cho một bàn chân. C̣n một bàn chân chỉ dính hờ xuống chạm gót.
Tôi muốn kêu rú lên, muốn ngă vật xuống ngất xỉu. Nhưng không, tôi c̣n nhận ra được những vũng máu, những cánh tay, khúc chân, tôi phải cố đứng.
Rồi sự kinh hăi nén chặt quá, dồn từ chân lên đỉnh đầu, từ đỉnh đầu xuống chân, bật dùm tôi được một tiếng kêu lớn. Thái đă đứng sẵn sau lưng tôi rồi. Người tôi bị xốc nổi lên, và Thái vác tôi lên vai, mặc súng đạn, mặc nguy hiểm, chạy như bay ra khỏi căn nhà ghê rợn.
Khi tôi tỉnh dần lại th́ Thái cũng vừa đặt tôi xuống đất. Những vũng máu của ai vẫn c̣n vương vất trước mắt tôi. Không, không phải, tôi dụi mắt, máu thật, máu thành giọt, máu đọng vũng quanh mấy xác chết c̣n tươi. [/b]
"Bác đâu?"
Tôi hỏi Thái. Nó đưa tay lên chùi mặt, vừa nói:
"Góc tường đàng nớ tề."
Má tôi, chú tôi, và Bé chạy lại.
"Trời ơi. Tưởng chị với Thái lạc mất rồi chớ."
Má tôi chụp lấy vai tôi:
"Ngồi xuống, ngồi xuống con."
Mắt tôi hoa lên, tôi thấy những tàng lá xanh trước mặt lây lất rồi xoay tít. Giữa những ṿng xoay tít mù đó, như có những giọt máu, những cánh tay, khúc chân ai quay theo nữa.
Nhiều tiếng đạn bay, nhiều tiếng nhà đổ. Tôi nằm lăn ra đất. Cách chỗ tôi khoảng mươi thước, một người đàn ông đang ḅ tới gần.
"Cứu tôi với, cứu tôi với bà con ơi."
Ngực và cánh tay ông ta máu chảy ṛng ṛng ; tôi lăn sát vào Thu. Thu rú lên. Chú tôi bịt miệng nó lại. Người đàn ông lết tới gần dần. Miệng ông không ngớt kêu la. Ông đưa cánh tay đầy máu của ông lên mút, miệng ông đỏ ḷm, hai mắt ông trợn trừng. Tôi thấy ông lăn tṛn một ṿng rồi dẫy đành đạch. Mắt tôi lại hoa lên. Tôi bấm vào tay ḿnh thật chặt rồi úp mặt xuống đất.
Tiếng súng xa dần được một quăng, rồi có tiếng chân chạy th́nh thịch, tiếng hô lớn. Tiếng chân dội vào tai tôi, như bước cả qua đầu tôi nữa. Tiếp theo những tiếng nổ lách cách, mặt tôi nóng rực. Thái dựng tôi dậy:
"Chạy gấp, không chết cháy chừ."
Tôi níu áo Thái, đạp bừa lên người chết, người sống. Tôi gọi má ơi má hỡi. Tôi nghe tiếng gọi của tôi như tiếng gọi cuối cùng của một con người sắp chết.
"Má đây con ơi."
Tôi nghe tiếng má tôi trả lời, tiếng má tôi khóc nữa. Tôi chưa chết. Tôi vẫn c̣n nghe, c̣n thấy, c̣n sống hẳn hoi mà. Tôi lại tiếp tục chạy.
Tiếng súng bỗng thưa dần. Chúng tôi vẫn chạy. Tôi cứ nhắm sau lưng Thái mà chạy theo. Nhiều bàn tay dưới đất vươn lên với tôi, nhiều tiếng van xin cầu cứu. Tôi cũng muốn la to:
"Ai cứu tôi với đây. Tôi c̣n sức lực ǵ nữa."
Cho tới khi tôi xô vào lưng Thái và dừng lại th́ cả gia đ́nh tôi đă ngồi xuống bên đường. Tiếng súng đă thưa lắm rồi. Đại bác cũng ngưng. Tôi mở bừng mắt. Tôi không c̣n cảm thấy mắt ḿnh hoa lên nữa. Như vậy là lúc nào ḿnh có cảm tưởng sắp chết đến nơi mắt mới hoa. Bây giờ tôi yên tâm sống rồi.
Chúng tôi đang ngồi bên đường rầy xe hỏa. Mấy đứa nhỏ vẫn c̣n nguyên lành đó sao? Tôi ngạc nhiên đếm tới đếm lui. Chừng đó mạng người trong cơn lửa đạn mà vẫn c̣n đầy đủ. Nước mắt tôi trào ra, nước mắt chú tôi, má tôi, vợ chồng Bé cũng trào ra. Con Thu ôm chặt thằng Cu vào ḷng, thằng nhỏ muốn thiếp đi v́ sợ hăi. Thái vuốt ve con đường sắt cũ nói:
"Ḿnh theo đường rầy đi về nhà. Đánh nhau khắp nơi rồi, về nhà đi bác."
"Về nhà họ đánh tới mần răng?"
"Chừ ở mô cũng rứa, ăn thua may rủi bác ơi."
"Liệu nhà có c̣n không hay tan hoang rồi."
Không ai trả lời được câu này hết. Nhưng chiều hôm đó, trước khi trời tối, chúng tôi cũng lần ṃ t́m được đường về nhà. Thái nói nhà tôi ở sát quốc lộ dễ xảy ra đụng độ lắm. Cuối cùng, chúng tôi dọn lên nhà chú tôi ở sau đường rầy, gần sát mấy ngọn đồi nhỏ phía chân núi Tam Thái.
Trước đó, để tránh những cuộc pháo kích, Bé đă đào một cái hầm sâu dưới đất, phía trong nhà để trú ẩn. Khi chúng tôi vô, cái hầm được sửa sang lại. Thái và Bé lo đào đất để đổ thêm vào bao chất lên miệng hầm.
Tất cả các ngôi nhà kế cận vẫn im lặng một cách lạ thường. Ngôi nhà sát nhà chú tôi bị một trái hỏa tiễn ngay từ sáng hôm mồng một sập mất một nửa, mấy cây tre ở sau vườn ngả nghiêng sập cả lên sườn nhà.
Chắc không c̣n ai ở trong xóm hết, tôi nghĩ thế. Nhưng tối hôm đó, Thu phát giác ra có nhiều nhà c̣n người ở. Nó khám phá ra những chấm đèn dầu nhỏ , hoặc những tiếng động nhỏ bé sợ sệt. Cả đêm đầu tiên ngủ trong hầm, chúng tôi nín thở, không dám phát ra tiếng động. Thái nghi những dấu hiệu để báo động, có người trong nhiều nhà chưa chắc là dân chúng trong vùng. Đôi khi là "họ" cũng nên.
[b]Chúng tôi thường dùng tiếng họ để chỉ Việt cộng và để tránh tiếng giải phóng. Thật không ǵ mỉa mai tàn tệ bằng tiếng "giải phóng" khi nh́n cảnh đau thương tan tành trong thành phố như thế này. Lúc vô con hẻm dẫn vào nhà chú tôi, tôi cũng c̣n nh́n thấy lá cờ giải phóng rách bươm treo trên một cây ổi trước một ngôi nhà sụp đổ. [/b]
Cả đêm, chúng tôi nghe tiếng cú rúc liên hồi. Tiếng cú như tràn khắp bốn mặt như chất chứa một vẻ ǵ thất thường. Mỗi lần tiếng cú kêu, tôi có cảm tưởng như lưỡi hái của tử thần từ trên bầu trời đen đúa ... đang chém xuống sẵn sàng trúng bất kỳ ai, đồ vật ǵ.
Gần về sáng, tôi nghe có tiếng chân người ngoài vườn. Tiếng chân rất khẽ, khi gần khi xa. Chúng tôi bấu chặt tay nhau. Bé sẵn sàng đặt tay lên miệng đứa bé nhỏ nhất mới sinh hơn tháng, để sẵn sàng bịt chặt lấy miệng đứa bé lỡ nó la khóc.
[b][color=red]Nh́n bàn tay to lớn của đứa em bịt hờ trên miệng đứa bé, ḷng tôi bất nhẫn đến đau xót. Chỉ một tiếng chân dừng lại trên miệng hầm, chỉ một lóe đèn pin chiếu xuống và đứa bé chưa kịp ré lên th́ bàn tay đă chặt cứng miệng nó. Chỉ vài cái dẫy dụa rồi thôi. Đêm nay có bao hầm sâu câm nín tiếng khóc trẻ em ? Đă có bàn tay nào bóp mạnh miệng một đứa bé chưa? Và những bộ mặt người lớn vừa xót thương ḿnh vừa bất nhẫn trong một không khí độc địa như sẵn sàng quật chết tươi người. [/b][/color]
Nhưng rồi một đêm nữa cũng qua, chúng tôi ngạc nhiên thấy ḿnh c̣n sống , giữa một xóm vắng hiu. Nhưng chúng tôi đă lầm, c̣n vài nhà có người ở, họ là những ông già, bà già không chạy theo con cháu được, hoặc một vài gia đ́nh sợ quá ở ĺ.
Sáng hôm sau, tôi nghe nhiều tiếng động, nhiều khuôn mặt ló ra. Đợi tiếng súng thưa, một bà lăo ḅ sang thăm chúng tôi rồi không dám về nữa. Nhờ bà lăo, tôi biết thêm trong xóm mấy hôm nay đầy quân giải phóng và hiện giờ họ đang đào hầm đào hố ở chân núi.
Trong khi sát đó, đồn Trường Bia vẫn đầy lính Quốc gia và nơi ngọn núi sau đồn đă nă đi những trái đại bác lên miền Long Thọ, Kim Long. Má tôi kêu trời là dại quá mới về gần họ. Thái kéo tuột bà lăo xuống hầm:
"Đừng để họ biết ḿnh về."
Nhưng bà lăo cả quyết rằng ban ngày họ lên sau đồn hết, họ không biết được. Bà dặn thêm: tuyệt đối không thắp đèn.
Buổi trưa, một gia đ́nh trong xóm t́m về, căn nhà của họ đă sập, họ xin đào hầm ngay trong nhà chú tôi. Bà lăo ở măi cho tới chiều, có đứa cháu nhỏ chạy qua đón về, nhà bà lăo chỉ cách nhà chú tôi một cái sân và con đường hẻm hẹp.
Các trận đánh vẫn diễn ra ở xung quanh. Đêm đến, chúng tôi lại nín thở dưới hầm. Chúng tôi chờ đợi điều may rủi, nhưng điều may thật mong manh, cả nhà đều đói lả nhưng cũng chẳng c̣n ai đủ sức than thở nữa.
C̣n một sự chờ đợi đầy kinh hoàng nữa. Một tiếng nổ mà chúng tôi không kịp nghe, không kịp hay biết ǵ hết.
[video=youtube;A1laXE-mV4I]https://www.youtube.com/watch?v=A1laXE-mV4I[/video]
Nhạc miền Nam tự do
[video=youtube;lY6w0Z8Hm9c]https://www.youtube.com/watch?v=lY6w0Z8Hm9c[/video]
Nhạc miền Bắc XHCN
Mai tiếp ...
-
Giải Khăn Sô Cho Huế
[b]Người ở Từ Đàm về kể chuyện [/b]
Bốn ngày liền, tôi nằm dưới hầm tối và trong bốn ngày, tôi đă phải nhịn ăn hết hai. Sáng hôm nay, đứa em gái ḅ lên khỏi hầm lục lọi đâu được khúc bánh tét đă mốc meo. Nó ḅ xuống, lột lá và cứ đút từ miệng người này cắn một miếng tới miệng người khác.
Tôi đă chán ngán tuyệt vọng lắm rồi. Trước đó vài tiếng đồng hồ, tôi có cảm tưởng cứ nhịn đói như thế này cho tới lúc mệt lả, thiếp đi, rồi đi vào một giấc ngủ vĩnh viễn th́ thật là sung sướng. Dù sao cũng sung sướng hơn cơi sống mà chúng tôi đang hứng chịu. Nhưng khi nghe mùi thơm của nếp, mùi mốc của lá, và miếng bánh tét đưa đến gần, miệng tôi bỗng mở ra toác hoác, một niềm sung sướng đến hoan lạc, một hạnh phúc chất ngất khi miếng bánh đă nằm trong miệng.
Nước miếng trào ra và cứ quấn quít ve văn quanh mùi nếp mịn và thơm ngát đến lịm người.
Không, cái chết thật là tàn nhẫn, không làm cho người ta sung sướng như tôi tưởng. Mặc kệ những tiếng nổ ́nh ́nh bên ngoài, mặc kệ tiếng đào xới ngay trên đất, như trên đầu ḿnh, mặc kệ cái ám ảnh anh lính giải phóng trẻ tuổi gác trước cổng nhà luôn luôn đưa mũi súng nhắm quanh sẵn sàng nhả đạn.
Miếng bánh trong miệng tôi như một hạnh phúc tuyệt đối mà chỉ có người may mắn nhất, hy hữu nhất, mới được bắt gặp trong đời ḿnh một lần. Miếng bánh càng nhỏ đi, nước miếng trong miệng càng tưới chảy và không dừng được hoan lạc, ham hố, tôi nhai ngấu nghiến. Lúc đó, tôi tỉnh lại đôi chút, tôi nói như rên lên:
"C̣n miếng mô nữa không, cho tui miếng nữa."
Cô em gái c̣n miếng bánh chót định đưa lên miệng, nghe tiếng nói của tôi liền ngừng lại:
"Anh ăn đi."
Tôi nh́n thấy đôi mắt nó hết sức buồn rầu qua ánh nến thắp tít trong góc hầm.
"Ăn đi chứ."
Tôi không kịp đưa tay ra lấy mà chỉ há miệng. Một miếng bánh nữa, một hạnh phúc tuyệt vời nữa tới. Tôi thật sung sướng quá, hai lần hạnh phúc tới chỉ cách nhau trong giây phút.
Lúc này th́ tôi tỉnh người lại rồi. Tôi vươn vai, mới biết là xương sống ḿnh nhức mỏi một cách kỳ lạ. Nhưng cùng lúc đó tôi bỗng nghe thấy tiếng đàn hát vọng xuống. Tiếng đàn bầu, đàn tranh, đàn nguyệt và có cả tiếng ngâm thơ nữa.
"Ai đó hỉ?"
Em gái tôi th́ thầm:
"Ôn Vơ Thành Minh đó."
Vơ Thành Minh, con người trào lưu cũ, của thời Phan Bội Châu, Kỳ ngoại hầu Cường Để, c̣n lưu lạc lại giữa thời đại này để chịu chung số phận với thành phố, đă làm ǵ vậy? H́nh như hôm qua, em gái tôi cũng đă th́ thầm kể cho cả nhà đang ở dưới hầm nghe về nhân vật kỳ lạ này, nhưng tôi đói lả, tôi có nghe ǵ đâu. Tiếng đàn lúc này nổi lên thật rơ dù tiếng đại bác vẫn ầm ầm nổ khắp nơi và mọi người trong hầm ôm chặt lấy nhau. Con em gái tôi đeo cứng ở một bên vai tôi và run lập cập:
"Kêu con Trúc xuống chớ má."
Má tôi lắc đầu:
"Kệ nó, ai mà nói nổi."
Tiếng hát tiếng đàn, tiếng ngâm thơ ngưng bặt sau một vài tiếng nổ gần đến nỗi như ngay trên mái nhà, trên đầu ḿnh. Nhiều tiếng hô lớn:
"Xuống hầm."
Đám người trong hầm nhích chật lại, vài người trườn xuống. Má tôi hỏi nhỏ:
"Con Trúc có đó không?"
Tiếng con Trúc trả lời:
"Con đây ń má."
Tôi nghe tiếng Trúc th́ thầm với con Oanh:
"Thằng đó chạy núp trong nhà ḿnh, chắc nó t́m chị."
Con Oanh làm thinh. Tôi đoán con Trúc ám chỉ tên lính Việt cộng gác ở trước nhà. Mỗi lần đại bác câu tới, hắn thường núp trong nhà chớ ít khi xuống hố cá nhân như đồng đội. Ngay khu nhà này có một tổ ba người coi gác và h́nh như hắn là tổ trưởng. Một người nào đó gắt:
"Khỉ, đừng x́ xầm nữa."
Mọi người im lặng, nín thở, những giây phút căng thẳng tột cùng này, chúng tôi đă chịu đựng rất nhiều giờ qua.
Tôi biết ông Minh không xuống hầm chúng tôi. Tôi đoán ông đang núp ở một hầm nào khác. Có tiếng đàn bà khóc. Trúc th́ thầm:
[b]"Bà giáo sư Lê Văn Hảo đó. Anh ń, bà nói với em ông chồng bà biết có đánh nhau, trước Tết dặn bà mua mấy tạ gạo để sẵn."
Oanh gắt:
"Kệ mụ, cứ khóc trù trù. Răng ông chồng đi cổ động la hét cho quân giải phóng mà để vợ con chết sợ trong hầm ni rứa. Nghe nói thêm ghét." [/b]
Nhưng tôi không ác như Oanh, tiếng khóc của người đàn bà làm tôi càng thương hại. Mấy ngày tôi không dám ra khỏi hầm, sợ mấy anh lính giải phóng biết tôi núp trong hầm này. Kệ, ai bảo tôi hèn th́ bảo, tôi lo lấy mạng sống của tôi trước đă.
Tuy kẹt cứng dưới hầm, nhưng chuyện xảy ra trên mặt đất tôi đều được hai cô em gái tường thuật đầy đủ. Nhà bên bác Bảy đă sập, trường tiểu học bỏ không, lính Xây dựng Nông thôn về canh gác mấy bữa Tết đă quăng súng mà chạy. Ở ngă ba nào có cờ giải phóng treo. Ông thợ may già trong xóm bị giết, xác vùi nông trong khu đất trường tiểu học Cộng đồng.
[b]Bà Hảo, vợ ông giáo sư đang vang danh với cuộc giải phóng cố đô Huế, vẫn cả ngày khóc lóc, đi đứng không vững, đeo lấy áo ông Vơ Thành Minh. Cả đến lũ con, bà cũng không đủ sức săn sóc nữa. Bao nhiêu hào hùng, bao nhiêu gan dạ, can đảm trong một người đàn bà đă bị ông chồng hút hết rồi chăng. Dù nghĩ vậy, tôi cũng không giận bà. [/b]
Khi tiếng súng thưa bớt, tôi lại nghe tiếng đánh máy chữ trên miệng hầm lóc cóc. Chắc mấy anh bộ đội vớ được máy chữ, làm ra điều quan trọng, đánh tờ tŕnh hoặc báo cáo chăng? Không phải, tôi nghe tiếng người già ho húng hắng, rồi tiếng ông Minh gọi:
"Con Oanh mô rồi, lên đây ông nhờ chút mi."
Oanh chui lên khỏi miệng hầm, má tôi kéo lại:
"Đừng có lên."
Nhưng con bé cứng đầu:
"Hết bắn rồi mà mạ sợ chi."
Nói xong nó đă khuất dạng. Tôi ló đầu lên theo. Má tôi gh́ đầu tôi lại:
"Tui lạy anh, anh chui xuống cho."
Nhưng tôi vẫn cứ ló đầu ra khỏi miệng hầm. Bốn ngày, tôi đâu nh́n thấy mặt trời. Tôi thèm một chút không khí bên ngoài, và ao ước được nh́n thấy một ngọn lá cây lay động để c̣n biết được ḿnh chưa bị cách biệt với sự sống, với cỏ cây, với mọi hơi thở. Dù ao ước vậy, tôi vẫn chả trông thấy ǵ hết, căn nhà thờ tối lù mù, một ngọn nến nhỏ bị che khuất sau một cái cột lớn. Oanh, cô em của tôi đă ḅ tới tận góc nhà, nơi ngọn nến lung lay sáng.
Tôi phải dụi mắt hai ba lần mới nh́n quen được mọi vật trong khu nhà thờ. Ông Vơ Thành Minh đang ngồi trên một cái ghế bông, trước mặt là một cái ghế thấp kê bàn máy đánh chữ. Ông không đánh máy mà có vẻ ngồi ngẫm nghĩ. Oanh ghé sát mặt đọc ǵ trên tờ giấy. Tôi cố nh́n ra phía cửa sổ, nhưng không thấy ǵ hết. Cánh cửa sổ đóng kín mít. Tôi muốn ḅ lên ghê lắm nhưng tay má tôi vẫn túm lấy vai áo sẵn sàng kéo tôi trở vào.
Có tiếng la thét ở ngoài. Tiếng đập cửa khẩn cấp. Lúc này không đợi má tôi kéo nữa, người tôi chui xuống hầm rất nhanh, rồi chui vào cái kẹt riêng dành cho tôi. Có cái ngách nhỏ này, nếu họ rọi đèn pin xuống hầm cũng khó kiếm thấy tôi. Má tôi nhất định bắt tôi trốn, không để họ trông thấy.
Có tiếng mở cửa ở bên trên, nhiều tiếng chân vào nhà. Con Oanh chui xuống, nó lết lại phía tôi, th́ thầm:
"Họ vô đầy nhà."
"Họ có hố cá nhân, vô mần chi?"
"Hết bắn rồi, họ vô nhà lục soát."
Oanh nói chưa hết câu th́ tiếng chân đă đi tới miệng hầm. Một ánh đèn pin chiếu xuống, Oanh vói dúi tôi vào vách, kéo mép chiếu trải hầm che lại rồi ngồi tựa lưng vào. Tiếng người ở trên hầm vọng xuống:
"Lên hết trên nhà để kiểm soát."
Tiếng ông Vơ Thành Minh hết sức b́nh tĩnh:
"Cả nhà lên hết đi. Toàn đàn bà con nít mà sợ chi. Lẹ lên đi."
Má tôi chui ra trước, rồi trẻ con, người lớn, bà già đều lên theo. Oanh lên cuối cùng, ánh đèn pin quét qua quét lại mấy lượt. Tim tôi như ngừng đập. Tiếng người trên hầm dơng dạc:
"C̣n ai nữa, lên hết đi."
Giọng má tôi run run:
"Dạ hết rồi."
Tiếng ông Vơ Thành Minh:
"Không tin mấy anh cứ xuống mà soát. Sợ hơn th́ bắn vào một loạt đạn cho ăn chắc."
Tôi lạnh cả người, tay chân cố giữ mà vẫn run lập cập. Nhỡ nó bắn vào thật th́ làm sao. Tôi muốn kêu thét lên nhưng tay tôi đă tự bịt kín lấy miệng ḿnh.
"Má ơi, má ơi."
Tiếng kêu thầm trong đầu tôi đầy rẫy tuyệt vọng. Nhưng tiếng cười trên miệng hầm đă giúp tôi yên tâm đôi chút:
"Thôi, đứng sắp hàng lại đi. Anh em ai đó mở giùm cửa sổ cho sáng."
Tôi thở phào, nhưng ngực c̣n nặng như bị đè bởi tảng đá ngh́n cân. Chưa thoát đâu. Tôi nép sát vào ngách hầm. Hơi đất lạnh ngấm vào người tôi buốt giá. Tiếng nhiều người trên nhà lao xao.
"Đàn bà con nít hết hả. Bà ni răng khóc dữ rứa?"
"Dạ, tui bị lạc mất chồng tui."
"Đi họp hả?"
"Dạ chồng tui là ông giáo sư Hảo."
Giọng ông Vơ Thành Minh:
"Chồng chị ni đi lập mặt trận Liên Minh Dân Tộc hay Ḥa B́nh ḥa biếc chi đó mà không chịu đi đón vợ con. Các đồng chí có gặp th́ nhắn ông ta về rước vợ rước con để vinh nhục cùng chịu chớ. Ông ham làm cách mệnh chi mà vợ con chết sống không biết rứa."
Giọng tên tổ trưởng nói có vẻ dịu hơn trước:
"A. Vậy ra gia đ́nh này là của giải phóng rồi. Đồng chí cả mà. Vậy có ǵ giúp đỡ cho quân giải phóng không?"
"C̣n ǵ, chúng tôi đă đói từ mấy hôm nay rồi."
"C̣n gạo không?"
"Các ông t́m mà lấy."
Tiếng một người khác nói:
"Báo cáo đồng chí tổ trưởng, ở góc kia hai bao gạo c̣n nguyên."
[b]"Anh ghi có mượn ở nhà này hai bao gạo. Ghi vào sổ về sau trả lại và tuyên dương công trạng với mặt trận." [/b]
Im lặng vài giây, tôi nghe giọng quen thuộc đó nói tiếp:
"C̣n hai cô này phải đi họp, chiều nay hai giờ họp ở Chùa nghe. Đàn ông xóm này phải đi học tập hết rồi, phụ nữ cũng nên học tập đường lối của mặt trận."
"Chúng nó sợ quá rút gân rồi mần răng đi."
"À, c̣n cụ. Xin mời cụ đi gặp cấp chỉ huy chúng tôi."
"Cấp chỉ huy mô?"
"Cấp chỉ huy vùng này. Tôi chỉ là tổ trưởng của nhóm ba anh em chúng tôi canh gác quanh khu vực nhà này."
"Rứa hỉ!"
"Cụ đi với chúng tôi. Xin cụ mang theo mười lăm lon gạo."
"Đem gạo mần chi rứa?"
"Đem gạo để ăn. Học tập trong ba hôm rồi về."
"Cái chi mà phải học với tập?"
"Lấy cái bị hay cái túi mà đựng gạo. Đem theo dư ra càng tốt."
"Họp chi mới được chớ?"
"Học tập, đă nói là học tập mà. Mời ông đi theo."
"Tao không đi."
Giọng chắc nịch bất ngờ của ông Minh làm tôi chưng hửng. Chắc từ hôm quân giải phóng tới Huế tới giờ chưa ai dám nói một câu như thế. Tôi thầm lo cho tính mệnh ông. Thấy không ai để ư đến chiếc hầm này nữa, tôi rời khỏi cái ngách nhỏ, ngồi tựa vào thành hầm. Tôi không nh́n rơ mặt tên tổ trưởng nhưng tôi nghe được tiếng hắn cười gằn:
"Ông làm chi cho địch?"
"Địch nào?"
"Mỹ Ngụy."
Giọng ông Vơ Thành Minh ngạo nghễ:
"Nói ǵ tầm bậy vậy! Tao mà theo Mỹ, mi về hỏi ông Hồ Chí Minh nhà mi đă dám nói với tao giọng đó chưa. Tao không đi nghe không. Muốn mời tao họp phải có giấy Hồ chủ tịch chớ cái mặt trận giải phóng của tụi bây mà ăn nhằm ǵ. Tụi bây biết tao là ai không?"
Có lẽ tên tổ trưởng nể ông già gân thật, tôi không nghe hắn nói thêm ǵ hết. Một giọng khác đỡ lời:
"Bác đi theo chúng cháu tới gặp cấp chỉ huy. Gần đây là bộ chỉ huy mà bác."
"Không đi, muốn nói ǵ th́ kêu cấp chỉ huy của bay lại. Tao ở đây, đây là nhà thờ cụ Phan, tui bây lạ chi mà không biết. Tao sẽ tuyệt thực, xuống ngồi dưới cầu Bến Ngự phản đối lối giải phóng của tụi bay. Tao chống cả Mỹ, cả cộng sản."
Tôi đợi một lúc mới nghe giọng ông nói tiếp:
"C̣n bà Hảo, có nhắn chi cho chồng th́ nhắn. Nên nhắn hắn về mang đi mà hưởng vinh quang nghe."
Tiếng người đàn bà khóc sụt sùi. Tiếng mấy người giải phóng chào và tiếng chân đi ra. Oanh và Trúc chui xuống hầm trước. Nó ghé sát tai tôi:
"Sợ không?"
Tôi không trả lời, dĩ nhiên là chúng đă đoán được tôi sợ hay không rồi. Dù tôi đă nghe hết cuộc đối đáp ở trên nhưng tôi vẫn cứ bắt Oanh kể lại. Trúc cười nhỏ nói có tên giải phóng mê chị Oanh, hắn nh́n chị chằm chằm. Mấy ngày rồi mà hắn lơ không bắt chị Oanh đi học tập. Việt cộng mà cũng biết mê gái rứa tề.
Trúc cười. Má tôi mắng:
"Đồ con quỷ sứ. Mi cười chi rứa? Chết tới nơi mà không lo."
Như sực nhớ tới hoàn cảnh, Trúc nín bặt. Oanh kể cho tôi nghe chuyện ông Minh. Nó nói:
"Khi em lên em thấy ôn thắp đèn đánh máy. Ôn viết thư gửi ông Hồ Chí Minh, gửi tổng thống Mỹ, yêu cầu ngưng chiến. Ôn viết : Nhà thờ Phan tiên sinh ngày... tháng... năm... Khi tôi viết thư này gửi tới các ông th́ trên đầu tôi máy bay rền rĩ, súng đạn gầm thét long trời lở đất, thành phố Huế ch́m trong tiếng khóc than oán hận... Ôn viết rồi ôn xé, ôn đọc cho em nghe, ôn nói ôn kêu gọi cả thế giới nữa..."
"Lúc b́nh thường không kêu gọi, bây chừ gọi ai nghe..."
Oanh tin tưởng:
"Ê, đừng nói bậy. Ôn định kêu gọi thanh niên sinh viên xuống cầu ngồi tuyệt thực phản đối nữa."
"Phản đối ai?"
"Th́ phản đối chiến tranh là vô nhân đạo, là tàn ác, không có chính nghĩa nào ở chiến tranh hết."
Câu nói của cô em gái thật b́nh dị, ngớ ngẩn như làm tim tôi thắt lại. Mấy hôm nay thành phố có bao nhiêu người chết, bao nhiêu kẻ bị thương. Xác chết śnh thúi trong nhà, phơi ngoài đường không ai chôn cất. Rồi những người đi học tập đợt đầu chưa thấy ai về hết. Họ c̣n sống hay đă chết rồi?
[b]Tôi nghĩ mà thương cho ông già thổi sáo bên bờ hồ Genève ngày nào. Ông phản đối việc chia da chẻ thịt cắt đất nước Việt Nam. Nhưng rồi chỉ một ḿnh ông, tiếng kêu trở nên nhỏ bé. Bây giờ tiếng kêu ấy lại cất lên c̣n yếu ớt thêm biết bao nhiêu nữa!
Một lúc sau tôi lại nghe tiếng lóc cóc đánh máy. Suốt cả ngày, mặc bom đạn, mặc đói khát, ông vẫn cứ ngồi bên bàn máy đánh chữ với ngọn nến mù mờ. Buổi chiều có mấy thanh niên chạy tới trú ẩn, ông cùng với họ đào hầm. [/b]
Tiếng cuốc đất th́nh thịch, tiếng máy bay liệng trên bầu trời. Khi tiếng máy bay vừa đi xa th́ lại tiếng đại bác câu tới.
[video=youtube;FYC4WsJnIRk]https://www.youtube.com/watch?v=FYC4WsJnIRk[/video]
Mai tiếp ....
-
Giải Khăn Sô Cho Huế
Cứ mỗi lần nghe có tiếng máy bay nào bay tới gần là súng trường, súng tiểu liên, đại liên lại bắn như mưa lên bầu trời. Các anh giải phóng núp ở hố cá nhân kháo nhau là hạ được nhiều máy bay lắm, nhưng kỳ thực tôi chả nghe tiếng động nào gần khu vực tôi ở , để có thể tưởng ra có một chiếc máy bay rớt.
Buổi tối, mặc bên ngoài súng bắn như mưa, súng lớn nhỏ nhắm bắn máy bay, mặc trời mưa tí tách lạnh buốt, mặc bom đạn, mặc hỏa châu, ông Minh gọi hết thanh niên lên nhà, ngồi đánh đờn và ca hát. Tôi mặc má tôi năn nỉ khóc lóc cũng chui lên khỏi hầm nhập bọn. Ông Minh thật giỏi, không biết ông thổi được nồi cơm từ lúc nào. Ăn cơm với nước mắm kho mặn , mà sao ngon thế, tưởng cả đời ḿnh chưa có bữa cơm nào ngon hơn. Giọng ông Minh vẫn tin tưởng:
"Ḿnh cứ kêu gọi ḥa b́nh, cứ kêu gọi thế giới. Ngày mai tao viết thư gửi nữa. Tao tổ chức tuyệt thực phản đối Mỹ, phản đối Việt cộng, đứa nào dám theo không?"
Mọi người ngồi nh́n nhau, nửa muốn hưởng ứng v́ thấy giọng ông đầy hăng hái, nửa muốn ph́ cười v́ đầy tính chất mỉa mai khôi hài. C̣n tôi, lúc đó chỉ muốn được yên thân, quốc gia hay cộng sản lúc này chả có tư nghĩa lư ǵ hết nếu tôi không sống được.
Cả thành phố Huế đang dẫy chết, đang kêu than. Cả thành phố bụi mù bom đạn. Vậy mà những buổi học tập của các anh giải phóng, theo lời các em tôi kể lại th́ không c̣n màn tŕnh diễn nào khôi hài tài t́nh hơn. Học tập về đường lối đảng, về ḥa b́nh trong lúc bên ngoài sân, sau vườn đầy tiếng kể tội, tiếng hô giết bỏ, thủ tiêu, tiếng rú năo nùng của người dân vô tội. Hắn làm công chức? Hắn làm bồi sở Mỹ. Tội nặng chất ngất mây xanh. Giết. Một loạt súng, những xác người dăy dụa với bao nhiêu tội lỗi mà không hiểu, không nhắm mắt được.
Thấy chúng tôi tần ngần nh́n nhau, ông Minh lại nói:
"Tụi bây không đi, tao đi một ḿnh. Tao đi đánh lại cái đơn "
Nhưng rồi ông chưa đánh đơn lại vội. Ông lại bày tṛ ca hát, đánh đờn. Sợ mà tới khi chết cũng chết. Cứ ca hát, ngâm thơ cho đỡ sợ hăi. Rồi ông lại đề nghị:
"Đứa nào có ống sáo không? Tao thổi lại bài hồi xưa tao thổi bên bờ hồ Lơ Man ở hội nghị Giơ Neo."
Chả có anh nào dám ṃ đi lấy ống sáo cho ông thổi. Cả bọn ngồi sát góc tường dày nhất sát miệng hầm , để nhỡ có ǵ th́ chui xuống hầm cho nhanh. Trời bên ngoài mưa rả rích, chúng tôi ngồi sát nhau mà vẫn thấy lạnh run.
Đại bác vẫn câu lên đều đều. Có tiếng anh chàng giải phóng trẻ tuổi hỏi vọng vào:
"Sao không chui xuống hầm mà đàn hát ồn ào thế? Địch nó biết nó thả bom xuống đó."
Chỉ có ông Minh dám trả lời:
"Cả thành phố chỗ nào mà chẳng có bom đạn. Chú em có muốn sống mấy phút cuối cho vui th́ quăng súng đi, vô đây ca hát chơi."
Anh chàng giải phóng bên ngoài im bặt. Mấy sinh viên kể chuyện th́ thầm về anh chàng này, cho biết mấy hôm nay hắn có vẻ trầm tư lắm. Chắc hắn đă nh́n thấy cảnh máu đổ thịt rơi và động ḷng chăng. Ông Minh cười:
"Con người cộng sản làm ǵ có t́nh cảm. Chúng nó chỉ có mục đích là thắng, diệt, tiến tới. Tao ở với chúng nó lâu rồi tao biết."
Ông nói thêm:
"Phải nh́n nhận chúng nó tổ chức giỏi nhưng về mặt t́nh cảm th́ bết lắm."
"Vậy ông là người quốc gia rồi."
"Tao không ủng hộ Mỹ, tao không chịu cộng sản. Tao chống lung tung hết."
"Ông chống một ḿnh."
Dưới ánh nến, khuôn mặt ông Minh rắn chắc lại và nổi lên nhiều đường nhăn, ông nh́n về phía bệ thờ cụ Phan. Tiếng súng bên ngoài lại nổ. Họ tấn công chăng? Đánh nhau chăng? Thà đánh nhau khốc liệt đi ; để hoặc chúng tôi sống hoặc chết. Cứ ngồi dưới hầm, nghe các em nghe mạ tôi kể lại những người chết bên ngoài , tôi như ngồi trên đống lửa đỏ. Tôi cũng không cần biết sự trốn tránh chui nhủi như thế này có hèn không nữa.
Có tiếng động ở cửa hầm, bà Hảo lại ḅ ra nh́n ông Minh, khóc:
"Ôn ơi, đêm ni coi bộ dễ sợ quá."
Một giọng th́ thầm bên tai tôi:
"Không biết ông giáo sư của chúng ta lúc này đang làm ǵ. Chắc đang họp cách mệnh với cách miệng."
"Ông mà bắt được mày chắc ông chả nhớ t́nh thầy tṛ nữa đâu."
Ông Minh dỗ cho người đàn bà đi xuống hầm. Tôi lần ṃ ra tới cửa nh́n ra ngoài bóng đêm. Bóng đêm nặng nề dầy đặc những bí mật, những đe dọa chết chóc, u uất tử khí. Nhưng tôi cũng h́nh dung ra được ở góc nào là cái bể nước, ở góc nào là hàng chè tàu, góc nào là khóm mía.
Những lá cây đen bóng lung linh như kêu gọi tôi tưởng tượng đến đủ thứ. Giá lúc này tôi được ḥa ḿnh vào bầu trời đêm, được đứng trước sân ngẩng mặt lên trời hứng những giọt mưa đầu xuân mát rượi, ngọt lịm. Giá tôi được đi dạo trong khu vườn rộng này một ḿnh như những tối mới trước Tết đây, dạo trong vườn và ngửa mặt nh́n bầu trời đêm để tưởng tượng ra khuôn mặt người yêu.
Có tiếng động ở ngoài vườn. Tiếng chân người di chuyển. Chắc các anh giải phóng đang liên lạc với nhau. Khu vườn đất mịn màng trải đầy lá cây khô c̣n đâu nữa. Tất cả đă bị đào xới thành những hầm hố, hoặc bị cày nát từ lâu v́ những mảnh đạn. Một thân cây nào đó trong vườn gẫy ... mắc qua mắt tôi. Cây vú sữa, cây măng cầu hay cây nhăn lồng ǵ đó. Tôi đoán ra sự không c̣n nguyên vẹn của khu vườn, và ao ước một buổi sáng c̣n sống để đi ra vườn, đi ra cổng nh́n con đường, nhà cửa quen thuộc.
"Ngày mai tao không thể ở nhà được nữa. Người chết nhiều rồi, tao phải đi tải thương, đi cứu trợ. Tụi bây đi với tao hí."
[b]Tôi không nghe tiếng một cậu nào trả lời hết. Có mấy thanh niên ở trong nhà này, nhờ sự bướng bỉnh cứng rắn của ông Minh mà chưa bị họ bắt đi. Tôi nghĩ tại vùng này vẫn c̣n ở trong sự kiểm soát của họ, sinh mạng người dân c̣n chặt trong tay họ, họ chưa ra tay đó thôi. Em tôi kể: họ đem rất nhiều người ở xóm khác về rồi tuyên án thủ tiêu, xử tử ngay tại đây. Những xác chết được vùi lấp vội vàng không có một tấm chiếu để gói. [/b]
Đă đến giờ cú rúc. Tôi đi lùi lại. Ông Minh nói thôi giải tán rồi thổi phựt ngọn đèn. Các thanh niên sinh viên khác về hầm ngủ. Chỉ có ông Minh không chịu ngủ hầm. Tôi thận trọng ḅ vào hầm, ḅ qua má tôi, các em tôi rồi nhiều chân người khác nữa mới tới cái ngách hầm, nơi trú ẩn mà đối với tôi lúc này là an toàn nhất. Tôi vừa mệt mỏi, vừa chán nản nên đặt ḿnh xuống là ngủ ngay.
Sáng ngày ra, tôi nghe tiếng lao xao trên miệng hầm. Mọi người đă ra ngoài hầm hết. Tôi định chui ra nhưng má tôi la: Khoan đă. Trúc chui vào báo cho tôi biết từ sáng tới giờ không thấy đại bác câu tới nữa. Quân giải phóng cũng rút lên phía nghĩa địa, chỉ c̣n một số canh giữ từ dưới cầu lên khỏi dốc thôi.
Ông Minh nói chuyện rất lớn giọng:
"Chắc chúng nó đi tập hợp ǵ đó."
Một lúc sau Trúc xới cho tôi một bát cơm và dặn đừng có lên. Bên kia trường học, mấy thanh niên bị họ bắt lên trên đó hết rồi. Tôi hỏi mấy thanh niên sinh viên bên kia hầm th́ sao. Trúc cho biết họ đă tản mát hết, ông Minh đă lo sẵn chỗ núp cho họ.
Tôi nghĩ tới tiếng đàn tiếng hát giữa trưa, giữa đêm. Mấy anh giải phóng gác ở bên ngoài biết tê đi là bên trong nhà thờ họ , có thanh niên trú ẩn. Nhưng tôi cũng chẳng lo lắng lâu hơn nữa v́ tôi nghe thấy tiếng lợn kêu và tiếng mọi người lao xao. Một con lợn bị giết. Bữa cơm trưa này chắc sẽ có món ăn ngon. Giữa lúc này mà có một miếng thịt lợn th́ thật là may mắn, món ăn cao lương mỹ vị sang trọng quá chừng.
Tôi nhấp nhỏm ở miệng hầm:
"Má, ai mần thịt heo rứa?"
"Khỉ, vô trong đi."
"Thịt heo há má?"
"Bên nhà chị Tính, ôn Tôn mần heo đó. Chút nữa chia một ít kho để dành ăn."
Tôi reo như trẻ con:
"Má nhớ lấy phần ít mỡ kho mặn nghe má."
"Thôi khỉ, vô đi, chết đến nơi mà không lo, ăn với uống."
Tuy nói vậy nhưng má tôi cũng lần ṃ sang nhà bên cạnh để chia một phần thịt heo. Trưa hôm đó tôi nằm dưới hầm ... ngửi mùi thịt kho thơm phức muốn ngạt cả mũi. Tôi quên hết mọi khổ ải, mọi lo sợ. Cứ thế này chắc sắp yên ổn rồi. Từ sáng tới giờ thỉnh thoảng có vài tiếng đại bác câu rất xa, như ở phía Trúc Lâm, Tây Thiên ǵ đó. Xa lắm mà.
Nồi thịt như thấm mặn thật lâu, sự chờ đợi làm tôi bồn chồn cả ruột gan , nhưng cũng làm cho tôi thêm phần sung sướng. Trúc hích tôi:
"Anh ngửi mùi thịt mê chưa? Em nghĩ tới lúc miếng thịt... ngon lắm hỉ?"
Tôi chưa kịp phát biểu ư kiến th́ Oanh tḥ đầu vào:
"Ê, họ về đông lắm. Họ đào thêm hầm hố và chia giữ các ngă đường, các vườn."
Trúc trầm ngâm:
"Sáng họ rút rồi mà."
"Họ mang theo nhiều súng đạn lắm. Có cả xe ḅ chở đạn nữa. Đậu ngoài ngơ ḿnh a tề."
Rồi giọng nó run run:
"Dễ sợ lắm anh ơi, khi hồi em chui qua nhà ông Tôn coi chia thịt heo với má, thấy có con chó tha khúc tay hay chân chi của trẻ con, nó gặm thịt sống. Thấy rứa em sợ thịt heo quá trời."
Trúc kêu lên:
"Dễ sợ "
Rồi nó co người lại:
"Rứa mà chị cứ chạy qua ôn Tôn được."
"Mô có. Tao sợ quá , tao nhảy lùi lại. Nghe tiếng động, tên lính giải phóng canh ở ngoài chạy vô bồng súng định bắn. Tao sợ quá la lên. Hắn thấy con chó đang nằm gặm xương, hằm hè nh́n, hắn nhăn răng cười rồi hỏi có muốn qua bên đó tui dẹp đường cho. Tao sợ quá làm thinh. Hắn nói: Cô đừng sợ, chắc con chó tha ở đâu đến đó. Rồi hắn cầm đá liệng con chó cong đuôi chạy mất, cái khúc thịt đó ... c̣n ở nơi bụi đó, dễ sợ quá chừng."
"Hắn noái chi với chị nữa khôn?"
"Hắn nh́n chị. Chị vừa sợ vừa dị. Dị ̣m rứa thê. Rồi hắn noái: Cô sợ tui lắm hả? Tao phải noái: Dạ sợ chi mà sợ. Không biết mần răng hắn cũng mần thinh luôn. Rồi lủi đi ra cửa lại. Tao chạy một mạch vô nhà. Khi hồi má bắt tao xắt thịt heo để kho, tao buồn mửa mấy lần "
Oanh vừa nói vừa đưa tay che miệng muốn oẹ. Mùi thịt kho vẫn bay vào quyện lấy mũi tôi, hết sức hấp dẫn. Câu chuyện của Oanh , chả làm tôi gớm sợ mùi thịt kho chút nào. Đă lâu rồi, không ngày nào tôi được ăn no, có ngày nhịn đói nữa.
Oanh cầm tay tôi nói:
"Anh nghe cho coi, họ đào hầm đó."
Tôi nghe tiếng cuốc đất, tiếng chân người đi lại. Tiếng mệ Khái nói đóng hết cửa ngơ. Tôi nghĩ thầm, đóng kín cửa để che người nhưng đâu có che mùi thịt kho. Dám mấy anh giải phóng vào thăm v́ mùi thịt kho lắm. Tôi cũng không nghe tiếng ông Minh nữa. Em tôi cho biết ông đă tải cái bị gạo leo xe đạp đi từ hồi sáng rồi. Chúng nói ông đi phát gạo. Một lúc có tiếng người ở ngoài vọng vào:
"Các mẹ giải phóng làm ơn tắt giùm bếp, sợ khói máy bay nó biết nó bắn."
Má tôi cũng là mẹ giải phóng rồi đó. Bếp tắt cái rụp nhưng mùi thịt kho đâu có tắt nổi. Tôi tưởng tượng ra nhiều cái miệng đang nuốt nước bọt xuống cổ. Tôi lại ló đầu ra:
"Má, chín thịt rồi chớ má?"
"Khỉ, vô đi. Để cho nó thấm chút đă nào. Con Trúc mô rồi, ra lấy nồi cơm nguội khi hôm ra đây hâm lại mà ăn."
Trúc vừa dợm dậy th́ có tiếng hô to ở bên ngoài:
"Xuống hầm hết, máy bay tới."
Khi tiếng hô vừa mới gióng lên tôi vẫn thấy bầu trời êm tịnh, vậy mà liền đó đă có tiếng máy bay ào tới, phút chốc đă ở trên đầu rồi lượn ṿng. Chỉ mấy phút sau rốc két bắn xuống như mưa. Mọi người tràn xuống hầm hết. Một con chó mực mắt xanh lè cứ hầm hè muốn chui xuống hầm. Mệ Khái phải cầm con dao liệng kêu cái kẻng, con chó mới chịu chạy ra lối khác.
Tiếng rốc két bắn như mưa, đạn như đang trút xuống đầu chúng tôi vậy. Chúng tôi ôm chặt nhau, người này sát vào người kia như t́m thêm ở nhau chút nương tựa. Có tiếng sụp đổ phía trước, phía sau, có tiếng kêu khóc ở nhà bên cạnh, tiếng hô của các anh giải phóng, cả tiếng thét lên như bị cắt họng nữa. Lúc nẫy, con heo bị chọc tiết cũng kêu lên bi thảm như thế, sao tôi chả thấy ǵ cả.
Ầm một tiếng. Có nhiều miếng ngói lở, rồi tiếng bụi cát rơi rào rào. Tiếng hô, tiếng gọi nhau của mấy anh giải phóng ở ngoài vườn. Tôi nghĩ chắc họ có nhiều người bị thương lắm. Một lát sau, tiếng súng dưới đất bắn trả kịch liệt. Tiếng đạn từ trên trời trút xuống cấp bách hơn. Tôi ch́m đi, tai ù, ngực như nghẹt thở và cứ nằm bẹp dí ở góc hầm, tay chân không c̣n cất lên được nữa.
Độ hai phút sau th́ tiếng súng trên trời thưa dần , máy bay cũng đi mất, chỉ c̣n tiếng súng dưới đất bắn lên th́ vẫn đ́ đẹt nổ thêm vài phút nữa, cho tới khi có lệnh truyền:
"Ngưng."
Tiếng ngưng đi từ góc vườn này qua góc vườn khác, vang vang trên mặt đất và tiếng súng cũng tắt dần, dồn về vài tiếng lẻ , trước khi ngưng hẳn. Má tôi dặn không được đứa nào trồi lên miệng hầm hết. Có tiếng đấm cửa:
"Có ai trong nhà ra công tác giùm."
Tôi đoán chắc lại bắt đi khiêng xác chết, xác bị thương. Má tôi ra dấu cho mọi người im lặng. Nhưng không được, cánh cửa bị báng súng dọng mở toang, nhiều tiếng chân đi vô nhà:
"Tất cả lên khỏi hầm hết."
Má tôi lên trước, rồi tới mấy bà già, mấy chị đàn bà ôm con. Trúc ở lại với tôi, c̣n Oanh cực chẳng đă phải chuồi lên. Một bà già đưa cho nó đứa nhỏ mới đầy năm, mẹ nó đă chết từ hôm tiếng súng đầu tiên nổ. Oanh bọc kín đứa nhỏ trong tấm khăn bông, run rẩy lên khỏi miệng hầm. Tôi nghe tiếng đàn ông hỏi:
"Ai không có con dại?"
H́nh như vài chị đàn bà phải đi. Có tiếng anh chàng giải phóng trẻ tuổi vẫn gác ngoài ngơ nói:
"Cô này mới đẻ dậy, đang yếu."
Vậy là thoát được rồi. Hú hồn cho con Oanh. Một lát sau tôi thấy nó bế đứa nhỏ xuống, tay chân nó vẫn như c̣n run rẩy. Tôi đỡ đứa bé cho nó và mừng thầm là đứa nhỏ đă ngoan ngoăn không khóc. Tôi nào ngờ nó thiếu sữa, đói lả, không c̣n sức để khóc nữa. Bởi lẽ ấy, đêm đêm, nhiều khi tôi nghe tiếng trẻ khóc nhỏ, yếu ớt như tiếng mèo kêu.
Tôi hỏi Oanh:
"Chúng nó bắt những ai?"
Giọng tôi hỏi thật nhỏ, nhưng Oanh đưa tay ra dấu ngăn tôi lại. Tiếng chân đi ra khỏi nhà. Vừa lúc đó, tôi nghe như có tiếng xe đạp đỗ ở ngoài sân, rồi giọng ông Minh vào gần dần:
"Răng? Ở nhà có ai bị chi không? Tao lo quá."
Tiếng người đàn bà vợ ông giáo sư Hảo khóc thút thít. Tiếng má tôi tường thuật lại chuyện nhà. Giọng ông Minh vẫn rổn rảng:
"Coi, xuống hầm hết đi, máy bay tới chừ đó. Các nơi nát hết rồi. Chắc quân bên này đang dàn trận vào thành phố."
Tôi lắng tai nghe. Giọng ông Minh hơi nhỏ xuống:
"Tởm lắm. Tao đi từ dưới đường lên đây mà gặp đầy xác chết. Tụi họ không rứa bây. Chết trong hố, chết bên cạnh tường, chết nằm sấp mặt xuống đường. Tao đi từ ngoài ngơ vô đây mà thấy đầy máu. Tao cứ kêu trời: Ôi thôi, xong rồi, ở nhà c̣n chi nữa. Khi vô nhà, thấy tụi nó đi ra theo lối sau vườn. Răng, không có ai bị thương chớ?"
Tôi ló đầu lên, hỏi:
"Ôn, t́nh h́nh bên ngoài ra răng?"
"Tao gặp bọn chỉ huy của chúng nó rồi."
Ông cười, móc ra cái giấy:
"Nó rủ tao ghê lắm, nhưng tao bảo tao chống lung tung hết. Tao không sợ bên nào. Mục đích của tao lúc này là đi cứu thương, đi phát gạo, cứu được ai th́ cứu. Cái thằng chỉ huy vùng ni, nó có vẻ khôn lanh lắm. Nó cấp cho tao cái giấy đi đường, đi trong vùng họ kiểm soát lúc mô cũng được. Đây ń..."
Ông đưa cái giấy về phía tôi. Nhưng má tôi đă nạt:
"Thằng ni thiệt, xuống dưới nớ ngồi không mi? Thôi ôn ơi, hay ho chi giấy tờ quỉ nớ mà khoe. Có nó thêm mệt."
Ông Minh cười đôn hậu:
"Tau đă noái tau là người quốc tế mà. Cộng sản cũng không làm chi được tau, tụi bây thấy khôn?"
Tôi ṭ ṃ muốn đọc tờ giấy đó lắm nhưng má tôi đă nh́n tôi gằm gằm. Sợ bà buồn tôi vội chui xuống hầm. Oanh lại tḥ đầu lên:
"Ôn mần rằng mà tải thương đó ôn?"
"Tau đặt họ lên xe đạp đẩy đi. Nhà thương bỏ hoang rồi, tau đưa đại họ vô mấy trạm cứu thương bắt băng bó. À này Oanh, mi t́m cho tau mấy thằng sinh viên y khoa. Quanh mấy nhà này, tau biết tụi nó trốn thiếu chi. Mi đi liên lạc dùm hỉ?"
"Ông nội con cũng không dám. Ra ngoài cho bị đạn chết hả?"
"Con ni nhát quá, thôi để tau lo."
Tiếng má tôi bỗng la lên thảng thốt:
"Thôi rồi..."
"Chi rứa?"
"Thôi rồi, chết rồi..."
Giọng Oanh hốt hoảng:
"Chi rứa má?"
"Trách thịt kho..."
Tôi không dằn được, tranh với Oanh tḥ đầu lên khỏi miệng hầm:
"Răng má?"
"Đổ bể hết rồi, c̣n chi nữa..."
Tôi nh́n lại phía bếp dầu, ngay trên trần nhà, một mảng ngói bị vỡ, trách thịt bằng đất cũng vỡ, những miếng thịt trộn lẫn với gạch cát nằm lăn lóc. Từ năy giờ măi căng thẳng v́ nhiều biến cố dồn dập, tôi cũng quên mất hẳn nồi thịt kho. Đến bây giờ th́ thôi hết rồi. Thấy mấy mẹ con tôi tiếc ngẩn ngơ, ông Minh cười:
"Ôi, tiếc chi mấy chút đó. Tau có hái về mấy trái su đây ń. Tau lên thấu trên rẫy chớ chơi mô."
"Ôn lên thấu trên đó. Trời, trên đó ra răng ôn?"
"Th́ ai vẫn ở yên nhà đó. Họ đóng hẳn trong nhà dân à nghe. Có mấy cái nhà dưới độn bỏ không, tau thấy mấy dàn su ngon quá. Tau hái được nhiều lắm, phát hết rồi, c̣n mấy trái đứa mô lấy th́ lấy."
Oanh reo lên:
"Đẹp quá. Trái su đẹp quá."
Tôi chả thấy trái su đẹp đẽ ǵ. Nồi thịt đă vỡ, nhưng mùi thịt kho vẫn c̣n phảng phất. Tôi nuốt nước miếng và buồn bă chui xuống.
"Anh tiếc nồi thịt lắm hả?"
"Ờ "
"Em th́ chỉ thích yên cho rồi. Mấy bữa, họ nói chỉ ở chơi với dân một tuần lễ, răng họ ở lâu rứa?"
"Ai biết đâu đó, con nhỏ này thật tin người."
Oanh lại nói tiếp:
"Mấy ngày đầu, mấy cô cán bộ tập xe đạp vui quá, mà họ chả biết chi hết anh hí, đồng đội của họ chết rần rần mà họ cứ giỡn hớt vui chơi như không. Mấy hôm đầu, mấy cô nói với em sẽ tổ chức văn nghệ liên hoan nữa, rồi họ tổ chức chi mô!"
"Bắn nhau như mưa ... rứa mà liên hoan chi."
"Mà họ xử tử người ghê quá anh. Em thấy họ bắn hai học sinh hay sinh viên chi đó trong vườn bác Bốn tề. Để em kể cho nghe. Chính cái tổ trong vườn ḿnh bắn chứ ai. Em nghe cái thằng nho nhỏ ngoài cổng hay nh́n em đó, nó noái có xử th́ để cấp chỉ huy hay ṭa án nhân dân xử, đừng có thủ tiêu. Mấy tên kia nói , đồng chí chỉ có tinh thần chủ bại. Rồi họ bắn. Trời ơi, em nhắm mắt."
Oanh nói ǵ th́ nói, tôi vẫn c̣n tiếc nồi thịt kho. Gần tuần lễ , ăn kham khổ bữa đói bữa no, bao tử tôi như đă teo lại. Tôi nằm mọp xuống chiếu miệng sùi bọt mép. Cơn đói lại kéo tới hành hạ làm tôi khổ sở điêu đứng. Con gái nhịn đói thật tài, Oanh và Trúc bữa ăn bữa không mà vẫn tỉnh như sáo sậu. C̣n tôi sắp phải thiếp đi rồi đây.
[video=youtube;3lyAoIq7CAU]https://www.youtube.com/watch?v=3lyAoIq7CAU[/video]
Vì sao dân Nam phải chịu cảnh chia ly , tan tác ? Giọt buồn không tên hay Giọt buồn có tên ... mà không dám nói ra ?
Mai tiếp ...
-
Giải Khăn Sô Cho Huế
Buổi chiều, khi tỉnh dậy, thấy xung quanh ḿnh vắng ngắt. Mọi người đă bỏ tôi để tản cư đi hết chỗ khác rồi phải không? Tôi hốt hoảng đưa tay sờ soạng, phải lâu lắm tôi mới nh́n thấy chút ánh sáng từ miệng hầm hắt vào, lần lần tôi nh́n rơ bàn tay tôi. Nhưng tôi chưa dám lên tiếng gọi hay ḅ ra miệng hầm mà yên lặng nghe ngóng.
H́nh như trên nhà có tiếng bát đũa khua rổn rảng, nhưng không có một tiếng người. Cả tiếng động ngoài vườn ngoài sân cũng vắng nữa. Cố gắng măi để tập trung thính giác, tôi mới nhận ra tiếng va chạm của đũa bát, chắc cả nhà đang ăn cơm ở trên hầm. Sao không ai đánh thức tôi dậy? Sao cả nhà nỡ để tôi cùng quẫn với cơn đói lả. Không, tôi phải ḅ lên để cho cả nhà biết là tôi được quyền góp mặt trong bữa cơm gia đ́nh. Tôi mệt lả nhưng cố gượng để ḅ lên miệng hầm. Tiếng va chạm bát đũa, tiếng nhai nuốt chứng tỏ những kẻ đang ăn uống hết sức thô lỗ. Chắc đă yên rồi và cả nhà đang sung sướng với bữa cơm no nê. Tôi cố bám vào hai bên mép thành đất, ló đầu ra ngoài.
Tôi có nằm mơ chăng? Tôi c̣n sống hay đă chết đói? Không, tôi không phải là con ma đói, tôi c̣n sống đàng hoàng mà. Mâm cơm nào bày ra với những khuôn mặt lạ hoắc vậy? Tôi mở lớn mắt nh́n rồi ngă rơi đánh bịch xuống đáy hầm. Tiếng động của chính ḿnh làm tôi sợ hăi tột độ. Họ đă nghe, họ sẽ vào lôi cổ tôi ra và một phát súng sẽ nổ.
Cơn đói của tôi tiêu tan đâu hết. Mâm cơm đúng là chén bát của gia đ́nh tôi, nhưng tất cả gia đ́nh tôi và những người trú ẩn trong nhà thờ đang ngồi ở góc nhà, ủ rũ, lo sợ. Năm sáu anh giải phóng đang ngồi ăn cơm ngon lành, không ai nói với ai một lời, họ ăn hối hả như người sắp chết đói vớ được bữa cơm. Tôi nằm lặng đi một lúc không thấy động tĩnh ǵ th́ lại hồn trở lại. Nhưng vừa lúc đó, tiếng máy bay lại ào đến, rồi đại bác câu tới. Tiếng chân của mấy anh giải phóng chạy ra khỏi nhà: Cám ơn mẹ giải phóng. Tiếng một người đàn ông vọng vào rồi ch́m trong tiếng đạn rốc kết bắt đầu bắn xuống. Mọi người tràn vào hầm. Trúc lấn gần lại phía tôi:
"Anh mô rồi?"
Tôi trả lời yếu ớt. Oanh nhét cho tôi nắm cơm vắt nói:
"Khi hồi xới cơm cho họ, em lén vắt một vắt dấu trong áo cho anh ń."
Tôi không c̣n đủ sức để đưa tay ra cầm nữa. Trúc rứt từng miếng cơm đút vào miệng, tôi nhai nuốt vội vàng cùng đống nước bọt c̣n đầy ứ trong miệng. Dù sao một vắt cơm nhỏ lúc này đối với tôi cũng quư hơn mọi món ăn cao lương mỹ vị ở trên đời. Má tôi lầm bầm:
"Đang dọn cơm định xuống đánh thức con dậy ăn th́ họ vô. May mà con chưa lên. Rứa là phải mời, họ ăn liền."
Oanh kêu nhỏ:
"Ăn rồi cám ơn rối rít, mẹ giải phóng tốt, chị giải phóng tốt, tốt hoài kiểu này chắc chết quá."
Nhưng Trúc bênh:
"Th́ ở mô cũng có người tốt người xấu. Cái anh giải phóng trẻ tuổi chả đem cho ḿnh chục lon gạo là chi. Anh lấy mô rứa hè?"
Không ai trả lời thắc mắc cho Trúc. Rốc kết như ném ngay trên đầu. Má tôi đoán chừng:
"Bắn ở đây chắc đạn trút xuống ở Bến Ngự."
"Chắc dưới chợ."
"Dưới đường rầy."
"X́, hơi mô mà căi, tới phiên Từ Đàm bây chừ đó."
"Dưới cầu họ vẫn c̣n đóng. Khi trưa tui thấy mấy nhà đi tản cư , bị họ đuổi lên ... vừa chạy vừa khóc. Xóm ḿnh có nhiều người bị thương lắm nghe."
"Ôn Minh đi mô hỉ?"
"Ôn lại đi phát gạo, đi tải thương rồi."
"Cái ôn chi thiệt khùng, thời buổi ni, ai có thân nấy lo."
Tôi nằm im nghe máu thấm trong từng mạch nhỏ. Mắt tôi đă hết hoa, tay chân tôi đă hết run rẩy. Tôi bớt sợ rốc kết hơn, nhưng đồng thời tôi cũng hiểu rằng mọi thứ chết súng đạn, hay chết đói khát đều kinh khủng như nhau. Mà gạo trong nhà, mấy anh giải phóng đă mượn khuân đi hết. T́nh trạng này kéo dài thêm vài tuần nữa chắc là chúng tôi chết đói hết. Má tôi than thầm với một bà bạn:
"Thời buổi như ri mà ôn Minh c̣n vác về mấy cậu sinh viên. Có đàn ông trong nhà phiền ghê lắm."
Chắc má tôi lại lo sợ cho tôi. Mọi khi, tôi giận má tôi ghê lắm nếu nghe má tôi phàn nàn như thế, nhưng lúc này, tôi thấy bà nói hợp lư. Oanh th́ thầm:
"Ôn đem mấy anh nớ về để đi băng bó cứu thương."
Tôi càu nhàu:
"Họ bắt giết hết cho coi."
Oanh tin tưởng:
"Ôn có giấy của mặt trận để đi đường mà. C̣n ôn th́ khỏi sợ đi."
Đúng lúc đó, có tiếng đập cửa. Không biết ai đập cửa mà tim mọi người như ngừng đập. Tiếng rốc kết bên ngoài vẫn ṛn ră như mưa. Tiếng đạn từ dưới đất bắn lên vẫn rào rào. Phía này chóc chóc, phía kia tạch tạch. Đủ các cỡ súng chĩa lên trời. Tiếng đập cửa càng gấp rút hơn, rồi có tiếng la nữa, nhưng chúng tôi không thể nào nhận ra tiếng của ai. Oanh nhấp nhỏm:
"Hay ôn Minh về."
"Suỵt đừng noái. Kệ ai th́ ai. Im hết đi, trời ơi."
Tiếng đập cửa vẫn liên tục, rồi có tiếng dộng cửa th́nh thịch. Trúc cương quyết:
"Ôn Minh về rồi đó, chắc chắn mà."
Không nói thêm một tiếng, nó tuôn chạy ra khỏi hầm. Má tôi níu theo mà không kịp. Bà chỉ biết kêu trời kêu đất. Tiếng mở cửa rồi tiếng chân hai ba người kéo vào, rồi tiếng Trúc kêu rú lên. Tôi hốt hoảng chụp vai má tôi:
"Chết rồi."
Má tôi vùng chạy ra khỏi hầm quên hết mọi nguy hiểm. Nhưng cùng lúc đó, tôi nghe tiếng ôn Minh:
"Mau đem thuốc, đem băng ra đây."
Tiếng Trúc:
"Mần chi c̣n băng. Kêu mấy anh y khoa hỉ?"
"Mau lên."
Nhiều người nữa đi ra khỏi hầm. Tôi cũng ṭ ṃ ngóc đầu lên miệng hầm để nh́n. Trong ánh sáng lờ mờ hắt từ ngoài bầu trời ảm đạm vào, tôi nh́n thấy hai người đàn ông máu me bê bết. Một người mắt c̣n mở lờ đờ, một người mắt khép như đă chết rồi, anh ta để lộ một mảnh đầu trắng hếu như ḷi năo.
Tôi hỏi Trúc:
"Ai đó?"
Trúc lắc đầu. Mặt nó tái xanh. Nhưng rồi nó cũng phụ với mọi người băng bó cho hai kẻ bị thương. Máu chảy đọng vũng giữa nhà. Trúc vừa che mặt vừa xé cái áo cánh trắng để làm băng. Ngoài đường, ngoài vườn lại có nhiều tiếng hét lớn. Chắc lại có kẻ bị thương rồi.
Ôn Minh ngoắc tôi lên:
"Lên đây, mắc đánh nhau, họ không vô bắt mô mi sợ."
Tôi lên đứng cạnh hai người đàn ông bị thương. Tiếng rốc kết đă thưa dần, nhưng máy bay vẫn c̣n lượn thêm nhiều ṿng ở trên trời. Tiếng đạn dưới đất bắn lên cũng thưa thớt hơn. Rồi một toán hàng xóm xông vô nhà, họ kêu khóc như ri:
"Nhà tui cháy rồi bà con ơi."
"Thằng con tui chết không mang đi được."
"Ôn Minh ơi, sang đem thằng con nhỏ của tôi qua với. Nó bị kẹt giữa đống gạch rồi."
Đám đông kêu khóc như ri. Má tôi lại hỏi thăm tin tức bên ngoài. Ôn Minh giao hai người bị thương cho chúng tôi rồi băng ra ngoài cửa. Tôi chỉ kịp kêu một tiếng:
"Ôn..."
Một loạt súng nổ ṛn ngay đầu cổng. Thôi rồi, chắc ôn Minh đă bị thương. Oanh đẩy cửa: Ôn ơi, ôn ơi. Nó chạy ra nhưng má tôi đă ngăn kịp. Tiếng ôn Minh nạt nộ ai ở đầu ngơ. Oanh vừa quay vào th́ có tiếng đẩy cửa. Người lính giải phóng trẻ tuổi gác trước cổng nhà đi vào. Hắn ôm một cánh tay. Má tôi vội đẩy tôi xuống hầm trước khi hắn nh́n ra kịp.
"Răng rứa, ôn."
"Cháu bị thương. Mẹ giải phóng cho cháu xin chút băng băng lại."
Oanh nhanh nhẩu:
"Hết băng. Mấy hôm ni áo xé băng c̣n không đủ."
"Coi giùm c̣n chút thuốc nào không."
Oanh cay chua:
"Vậy các đồng chí cứu thương mô rồi. Các cô nữ cán bộ cứu thương mô rồi. Mấy ngày ni tụi tui chờ họ tới để xin thuốc mà chẳng thấy họ mô hết."
Tôi không nh́n mặt anh giải phóng, nhưng biết hắn đang xúc động hoặc đau đớn lắm v́ giọng hắn run run:
"Tôi bị nhẹ, có kẻ bị nặng hơn tôi."
Vừa lúc đó tôi nghe giọng ôn Minh. Ôn bế vào một đứa bé th́ phải, tôi nghe giọng trẻ con khóc.
"Con Oanh, con Trúc, lấy áo ra mần băng mau lên."
Tiếng chân Oanh chạy đi. Tiếng ôn Minh nói:
"Ủa, đồng chí cũng bị thương hả? Vô đây chi vậy?"
"Xin ông một chút thuốc, xin miếng vải băng lại."
"Nặng hay nhẹ?"
"Nhẹ thôi mà."
"Khỏi, lấy vôi mà bôi vô cũng sát trùng rồi. Mần chi có thuốc, c̣n chút thuốc để cứu người khẩn cấp. B́nh vôi nơi góc nhà a tề."
Vẫn giọng ôn Minh:
"Nơi góc nhà có đồng chí của anh đó. Tôi đă băng bó xong, anh coi sáng yên th́ đem họ về bộ chỉ huy để chăm sóc. Coi khó sống đó."
Th́ ra hai người ôn Minh vừa vác về, có một người là Việt cộng. Ôn Minh không phân biệt ǵ hết, ông chỉ cứu người bị thương. Tôi nghe giọng anh lính trẻ cố thản nhiên nhưng che giấu nhiều cảm động:
"Cám ơn cụ. Bác và Đảng sẽ nhớ ơn cụ."
"Tao hả? Tao không cần Đảng, không cần Bác. Tao chỉ biết hắn là người, hắn đau th́ tao cứu. Mả cha nó bắn nhau, giết nhau, chỉ có dân khổ."
Anh lính giải phóng e dè:
"Trong khu nầy có nhiều loại cán bộ, cụ không nên ra ngoài nhiều, lỡ họ hiểu lầm th́ phiền lắm."
"Tao hả? Tao người quốc tế mà. Ông Hồ cũng phải nể tao, ông tổng thống Mỹ cũng nể tao, v́ tao có chính nghĩa."
Ôn vẫn tiếp tục cười gằn. Tôi không nghe tên lính giải phóng nói thêm ǵ hết. Trúc ḅ xuống cạnh tôi:
"Hết bắn nhau rồi anh."
"Ừ."
"Chết bất loạn. Đầu ngơ ḿnh cũng có tề. Anh sợ khôn?"
"Tao thấy chi mà sợ."
"Chắc ḿnh phải tản cư. Ở đây mần răng cũng chết."
Tôi không ừ hử. Tôi lắng nghe tiếng động trên miệng hầm. Tiếng mấy người bị thương rên hừ hừ. Tiếng người đàn ông lạ yếu ớt:
"Đồng chí ở tổ nào?"
"Tổ bốn chín."
"Đem tôi về bộ chỉ huy được không. Tôi muốn gặp người quen để nhắn ra Bắc."
"Đồng chí nhắn đi, tôi gửi giúp cho."
Giọng người đàn ông yếu hơn:
"Không, tôi chưa chết. Tôi chưa thể chết được. Đem tôi về... Tôi muốn..."
Tiếng nói cắt đứt nửa chừng. Ngoài cửa, có nhiều tiếng chân rồi tiếng người lao xao. Tải thương. Giọng ôn Minh: Có cứu mấy người đang bị thương không, tui gửi với.
"Không, chỉ tải thương quân giải phóng."
Tiếng đại bác lại câu lên. Nhưng công việc tải thương vẫn tiếp tục. Thanh niên thiếu nữ bị bắt đi làm công tác. May mắn làm sao, Oanh và Trúc vẫn trốn được. Ôn Minh nhất định không đi, h́nh như ôn có đưa cái giấy di chuyển trong vùng kiểm soát của quân giải phóng ra dọa. Một lát họ rút đi hết, ôn Minh ra lệnh cho mọi người mới đến tị nạn t́m chỗ dựng hầm. Hết chỗ đào xuống đất, họ dựng hầm nổi. Những cánh cửa được tháo xuống.
Chúng tôi cũng nhất định sửa sang lại căn hầm. Mặc tiếng máy bay, mặc đại bác, trẻ con người lớn ra sân đào đất đem vào đổ cho đầy trên hầm, càng dày càng tốt. Có mấy người bị thương chết, những xác này được đem ra sân chôn, nhưng cứ vừa ra đào là máy bay đến, thấy bóng người dưới đất là rốc kết bắn xuống. Mọi người chạy tán loạn. Mấy anh giải phóng trong các hố cá nhân nguyền rủa om ṣm. Họ nổi sùng bắn luôn mấy tràng đạn băng qua đầu đám người đang chạy tán loạn. Không ai nghĩ tới việc chôn xác chết nữa, và cũng không ai c̣n đủ sức sợ sống bên cạnh những xác người đang bốc mùi, dù có thể chết v́ nhiễm độc.
Anh lính giải phóng trẻ đă được băng bó cánh tay. Hắn vẫn gác trước cổng. Ít khi vào nhà, vẻ mặt nghiêm trang. Tôi cảm tưởng cũng nhờ hắn mà Oanh với Trúc khỏi đi tải thương, khiêng đạn.
Quả như lời Oanh đoán, mấy ngày sau không ngày nào là không có máy bay, rốc kết bắn xuống như mưa. Đại bác mỗi ngày mỗi nhiều. Mấy hôm đầu, buổi sáng, mọi người c̣n lên được miệng hầm để lấy đồ hoặc chạy ra xách nước. Về sau không ai dám ra ngoài sân, ḅ lên miệng hầm đă là một điều quá can đảm. Cứ t́nh trạng này, trong vài hôm nữa, chúng tôi sẽ hết nước và thức ăn khô cũng sẽ hết. Tội nghiệp má tôi, b́nh thường bà là người gặp chuyện ǵ cũng quưnh quáng, sợ vỡ mật, vậy mà đến lúc tuyệt vọng bà lại can đảm hơn ai hết. Mặc bom, mặc đạn, má tôi cứ chuồi lên miệng hầm t́m gạo, nấu cơm. Nhiều mảnh đại bác văng vào tường, nhiều mảnh bom chơm rơi xuống mái ngói, chui tọt vào nhà. Má tôi vừa run vừa lết vô hầm. Nhưng rồi sau đó lại ḅ ra. Má tôi chỉ c̣n biết sống phút nào hay phút đó để tận lực lo cho con cái.
Ôn Minh đi suốt ngày, thỉnh thoảng ghé về với một ít thức ăn khô chia đều cho các hầm. Ngoài việc tiếp cứu cho mọi người, ôn cũng không quên những người trú ngụ trong ngôi nhà thờ cụ Phan.
Nhiều đêm, chúng tôi bàn đến chuyện tản cư. Má tôi sang hầm bên cạnh, có gia đ́nh ông hiệu trưởng. Ông này ngày đầu đă dám liều lĩnh chở hai đứa con nhỏ và cô em gái từ An Cựu trở về Từ Đàm. Vợ ông bị kẹt ở đây. Ông suốt ngày cũng chui trong hầm không dám ra ngoài, sợ bị bắt. Mấy ngày đầu, các cô cán bộ hay vô lân la thăm hỏi, nói chuyện với bà vợ. Gia đ́nh này c̣n một nửa kẹt ở An Cựu và em gái dám đi với ôn Minh, t́m đường ḍ về phía đó, nhưng không đi lọt.
Má tôi bàn với gia đ́nh đó, liệu có cách nào tản cư không. Nhưng cũng như chúng tôi, họ cũng đang ở thế tuyệt vọng. Người vợ ôm đứa con nhỏ khóc rấm rứt. Người chồng hết lo cho số phận ḿnh, lại lo cho bà mẹ và một số người thân kẹt lại ở An Cựu. Tin tức ôn Minh đem về mỗi ngày một bi quan hơn.
Nhiều đêm, tôi đă nằm mơ thấy ḿnh có mặt trong đoàn người tản cư. Để t́m một sự sống, chúng tôi cầm chặt áo nhau, đi từng đoàn dài. Chúng tôi qua cầu. Xác chết c̣n śnh thúi đầy đường. Phía bên kia là quân đội Việt Nam Cộng Ḥa, phía bên này là giải phóng. Không ai ngăn cản chúng tôi hết. Chúng tôi đi giữa súng đạn, giữa tiếng la thét, rồi cây cầu sập, cả đoàn người theo nhau rớt hết xuống dưới gịng sông.
Nhưng cũng không thoát được, dưới ḷng sông có bao nhiêu chiếc miệng đỏ hoét của thủy quái há ra, chực nuốt cả đoàn người vào bụng. Tôi hốt hoảng hét lên rồi thức giấc. Mặc dù trời bên ngoài lạnh buốt, cả người tôi mồ hôi vă ra như tắm. Mồ hôi v́ sợ hăi, v́ mệt và cũng có lẽ v́ đói nữa. Nhiều lúc, tôi như đứa trẻ nhỏ đưa ngón tay vào miệng mà nút. Tôi nút hoài trong bóng đêm, thấy ngón tay của ḿnh nhạt dần mùi vị. Mùi vị đó tôi biết, mồ hôi và đất bẩn trộn lẫn.
Một ngày rồi một ngày nữa trôi qua. Tai chúng tôi ù đi v́ súng, mắt mờ đi v́ đói và đầu óc tê liệt v́ những tiếng nổ dội ́nh ́nh, chung quanh. Nhưng lạ lùng, chúng tôi vẫn chưa ai chết cả. Gạo đă cạn, ôn Minh đem đâu về được mấy bịch cơm khô chia đều cho mỗi gia đ́nh một ít. Chúng tôi nhai cơm khô mà cũng phải hết sức dè xẻn. Khát nước quá, một vài người ra sân lấy nước ở bể cạn. Một vài người chạy không kịp bị mảnh đạn ghim vào người, nhưng may thay, không một ai chết hết.
Chúng tôi không c̣n ai nhắc tới chuyện tản cư nữa. Ra khỏi miệng hầm là có thể chết rồi, huống chi ra tới sân, tới đường.
Nhưng rồi có một buổi sáng, không biết buổi sáng ngày thứ mười mấy nữa, có tiếng gọi tên tôi ngoài cửa. Mới đầu má tôi gh́ đầu tôi xuống, bịt miệng không cho tôi thưa. Nhưng về sau, Oanh nhận ra được tiếng của Bảo, một người em con chú, ṃ qua nhà tôi được. Oanh lên mở cửa rồi lôi Bảo vô hầm, Bảo nói:
"Răng không chạy đi, họ đi hết rồi mà."
"Răng mi gan rứa. Đại bác câu như mưa rứa mà qua đây được."
"Th́ ḿnh cứ đi liều. Ń, trốn không?"
"Mần răng trốn?"
"Ở đây rồi nó cũng bắt đi. Đi với tôi."
"Đi mô?"
"Ḿnh đi trong vườn, tụi hắn không biết. Ḿnh đi ngă chùa rồi ṿng qua phía lầu Đua ra. Ḿnh về dưới. Chắc được mà."
Má tôi run lẩy bẩy:
"Không được. Đừng có mạo hiểm."
Nhưng tôi bỗng lóe lên một ư định. Có ở đây th́ cũng sẽ chết, liều đi như thế, may ra c̣n đường sống. Tôi dặn nhỏ Bảo:
"Được, đợi tao với."
Tôi an ủi má tôi gần nửa tiếng bà mới chịu để cho đi. Nhưng khi tôi lên miệng hầm với Bảo th́ nghe tiếng má tôi khóc thảm thiết như đưa đám ma. Tôi rợn cả người. Bên ngoài là ánh sáng, nhưng tôi có cảm tưởng như bóng tử thần cũng lảng vảng ở đó, đang nô giỡn, thông đồng với những tiếng nổ, những tràng đạn bắn lẻ tẻ khắp vùng. Tiếng khóc của má tôi làm đầu gối tôi muốn xụm xuống. Tôi muốn lao lại vào hầm, nằm gục bên má tôi để có chết cùng chết , có sống cùng sống.
[video=youtube;3iRKifHo2iY]https://www.youtube.com/watch?v=3iRKifHo2iY[/video]
Mai tiếp ....
-
Giải Khăn Sô Cho Huế
[url=https://flic.kr/p/6F2Jb3][img]https://farm3.staticflickr.com/2471/3723464166_37cddd2966_z.jpg?zz=1[/img][/url][url=https://flic.kr/p/6F2Jb3]BE020418[/url] by [url=https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/]manhhai[/url], on Flickr
07 Feb 1968, Hue, South Vietnam --- Residents of Hue, South Vietnam sift through the rubble of their destroyed homes after a week of fighting in the Vietnam War.
Nhưng Bảo đă kéo tay tôi. Cánh cửa hé mở và chúng tôi lách ra ngoài. Ánh sáng làm tôi chói mắt. Nhưng tôi đứng sững lại, nơi chiếc bể cạn, cây mai đă gẫy hết nhánh, chắc một quả đại bác đă rơi gần đâu đó, nhưng những cánh hoa vàng vẫn tiếp tục, bên cạnh những cành gẫy, những gạch ngói, những bông mai vàng như những đốm hy vọng gây cho ḷng tôi bao t́nh cảm thiết tha, ham sống.
"Coi chừng!"
Ầm. Một tiếng nổ thật gần. Bảo kéo tôi nằm xuống. Rồi tôi bị Bảo kéo bật dậy, tôi đang chạy theo Bảo hay bị Bảo lôi đi cũng vậy. Khi ngoảnh lại, ngă ba đường Chùa và nhà thờ cụ Phan đă bị che khuất. Nước mắt tôi trào ra. Vài giọt mưa lất phất lạnh buốt bám vào mặt. Bảo vừa lôi kéo tôi vừa thở:
"Mau lên."
"Ngă mô?"
"Lầu Đua ra."
Tôi không c̣n th́ giờ mà ngắm cỏ cây, nhà cửa đường sá nữa, đại bác câu tới càng dày. Tiếng nổ ́nh đàng trước, đàng sau, bên hông. Cứ chạy một quăng, cả hai lại nằm xuống. Nằm xuống rồi đứng dậy tiếp tục chạy. Tôi không biết mặt mũi tôi ra sao, nhưng mặt mũi Bảo th́ tôi không c̣n nh́n ra nữa. Quần áo chúng tôi bị đất cát, bụi gai xước rách từng đường dài. Tôi vừa chạy vừa kêu lên:
"Đi là chết. Chắc chết."
Lầu Đua ra đă hiện ra. Chúng tôi chạy bừa tới, tôi vấp phải nhiều xác chết, nhiều lúc suưt bổ nhào. Chạy c̣n cách lầu Đua ra vài chục thước, chúng tôi lại bị bao vây vào giữa tiếng súng lớn nhỏ. Hai bên nổ súng giao chiến. Cố gắng măi chúng tôi mới vào được lầu Đua ra. Mắt cá chân chúng tôi ngập máu. Trong nhà toàn xác người. Xác mới có cũ có, xác quốc gia có, việt cộng có.
[url=https://flic.kr/p/6F2WMo][img]https://farm4.staticflickr.com/3451/3723506584_7d5f49bbdc_z.jpg?zz=1[/img][/url][url=https://flic.kr/p/6F2WMo]0000405530-003[/url] by [url=https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/]manhhai[/url], on Flickr
25 Feb 1968, Hue, Vietnam --- Corpses in Rubble
Ngay ở trước nhà, tôi nh́n thấy xác hai người Mỹ trương to bằng con ḅ. Có điều lạ lùng là hai xác người Mỹ mặc đồ đen như đồ cán bộ xây dựng nông thôn. Nhưng tôi chưa kịp t́m hiểu thêm th́ Bảo đă lôi tuột tôi vào trong. Vừa lúc đó có tiếng súng bắn tới. Bảo nhào vào một góc, người Bảo nhuộm đầy máu tươi máu khô. Tôi cũng lăn một ṿng và nằm đằng sau mấy xác chết đă śnh hôi. Tôi lấy tay che kín mắt, đạn bắn vèo vèo đi qua đầu. Hai bên giao tranh thật ác liệt một hồi rồi lại im. Nhiều tiếng chân đi vào lầu Đua ra. Tôi nghe có giọng nói:
"Thấy có hai tên chạy vô đây mà."
"Đồng chí có thấy rơ ràng không đấy?"
"Chắc chắn. Hai tên c̣n nhỏ. Chắc là liên lạc viên của Mỹ Ngụy. Chúng vừa vô th́ súng nổ."
Tim tôi như ngưng đập. Tôi nằm sấp mặt xuống vũng máu khô đầy ruồi nhặng. Mặc, tôi cần đám xác chết này che chở. Có tiếng chân bước qua mấy xác người, rồi tiếng cười gằn:
"Hừ, mấy tuổi ranh đă phản quốc."
Một tiếng súng nổ. Tôi nghe tiếng Bảo la lên. Vai tôi bỗng nhiên cũng đau nhói. Tôi c̣n kịp nghe một tràng đạn quét ngang ḿnh trước khi ngất đi nữa.
........
"Bây giờ ông đi đâu?"
"Tui cũng không biết nữa. Tui chạy đại."
Người con trai vừa kể câu chuyện trên , nh́n ra phía đường sắt. Tôi hỏi tiếp:
"Anh được tin tức chi trên Từ Đàm không?"
"Tui bị thương ở lầu Đua ra, tưởng họ bắt được. May mà tui ngất đi họ tưởng tui chết. Khi tui tỉnh dậy th́ Bảo, bạn tui đă bị họ bắt đi rồi. Những xác chết c̣n ngổn ngang nhưng nơi cửa có treo cờ giải phóng. Tui phải cố gắng măi mới ḅ ra khỏi những xác chết. Tui thấy bốn bề im lặng, bên quốc gia cũng không có ai, mà cộng sản cũng không có ai. Tui lần ṃ xuống Phú Cam. Nhà cửa bỏ trống, dân chúng chạy hết rồi, tui chỉ gặp toàn người chết. Tui theo lối đường rầy mà về đây."
Tôi tưởng gặp người con trai này ở Từ Đàm về, sẽ biết được tin tức gia đ́nh anh tôi ở trên đó, nhưng rồi cũng mù tịt. Tôi khuyên:
"Giờ anh nên kiếm xóm nào c̣n người ... mà ở với họ. Chúng tôi sắp tản cư nữa rồi."
"Chắc tui qua bên nhà thờ. Nghe nói bên nớ họ tỵ nạn đông lắm."
"Ư đừng qua, họ lục soát bắt hết rồi."
"Thôi tui cứ chạy đại. Nhưng tui phải ở trong thành phố, gia đ́nh tui c̣n mắc kẹt ở trên nớ. Hai đứa em gái tui nữa."
"C̣n ôn Minh ra răng?" Má tôi hỏi.
"Dạ cháu không biết ǵ nữa."
Chúng tôi nh́n theo người con trai đi trở lui phía đường rầy. Cả đoạn đường vắng tanh không có bóng cả một con vật. Anh đi tới đằng xa rồi mà không quay lại. Tôi hốt hoảng khi nghe tiếng nổ gần mạn đó. Tôi kêu lên, nhưng người con trai đă đi xuống một cái dốc ngắn và khuất sau những bụi cây rậm rạp.
[url=https://flic.kr/p/6EXzPX][img]https://farm4.staticflickr.com/3482/3722655641_7b098d090f_z.jpg?zz=1[/img][/url][url=https://flic.kr/p/6EXzPX]BE052677[/url] by [url=https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/]manhhai[/url], on Flickr
10 Feb 1968, Hue, South Vietnam --- 2/10/1968-Hue, South Vietnam- A sobbing Vietnamese girl hobbles down a Hue Street after being treated for wounds she suffered when her home came under fire in battle between well-entrenched communist forces and US Marines trying to root them out
[url=https://flic.kr/p/6F2Kes][img]https://farm4.staticflickr.com/3499/3723467728_58210c52d0_z.jpg[/img][/url][url=https://flic.kr/p/6F2Kes]U1584006 Photo by Kyoichi Sawada[/url] by [url=https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/]manhhai[/url], on Flickr
11 Feb 1968, Hue, South Vietnam --- South Vietnamese Woman Carrying Her Wounded Son
Má tôi thở dài:
"Ở đây chắc chết. Ḿnh phải chạy, trong xóm chạy hết rồi."
Chú tôi chen vào:
"Họ chạy về phía dưới Phú Lương, nghe nói dưới đó yên lắm."
"Phú Lương là phía nào?"
Chưa ai kịp trả lời th́ tiếng súng đă tới gần. Tiếng xe chạy rần rần ở phía quốc lộ.
Thái reo lên:
"Quân ḿnh tiến vô thành phố tiếp viện đó."
Bé rành rẽ:
"Cứ ngày tới, đêm rút về Phú Bài. Đêm họ lại về chiếm, thành thử như không."
Má tôi khoát tay:
"Th́ vô hầm đă , rồi tính chi th́ tính."
Một lát sau thấy có người gồng gánh chạy vô nhà. Thu ḅ lên hầm rồi kêu:
"Chú Địch, không đi được hả?"
"Sang bên kiểu mẫu mà đường không đi được. Bắn nhau dữ quá."
"Chú, chú định đi mô?"
"Về Phú Lương."
Sắp xếp cho gia đ́nh ngồi vào một góc nhà, người đàn ông chủ gia đ́nh hàng xóm chui xuống hầm kể chuyện. Ông ta nói rằng ở bên thành nội họ hoàn toàn chiếm đóng. Có vài người trốn về bên ni được, họ đi bằng đ̣, nhưng số đi chạy nạn liều lĩnh đó chết hết hai phần ba, đi mười người may ra c̣n một hai người sống sót. Ông cho biết đang đánh nhau ở Bưu điện. Má tôi hốt hoảng:
"Đánh bưu điện rồi sắp đánh về bên ni, làm răng chừ hở trời!"
Vậy là đợi cho tiếng súng thưa bớt, cả nhà chúng tôi chui lên khỏi miệng hầm bồng bế nhau đi chạy loạn. Về nhà chú tôi mấy hôm, từ nhà chú tới nhà chúng tôi cũng ở trong khu vực An Cựu, cách nhau có mấy trăm thước mà chúng tôi không dám về qua nhà thăm. Mấy ngày liền ở trong hầm tối, Thái phân chia mọi người lo công việc. Lấy được ít gạo ít nước mắm trong nhà chú tôi th́ Thái lănh những thứ đó.
Má tôi vẫn khư khư giữ xách quần áo mà hết một nửa là quần áo của ba tôi, khi chết không liệm hết được. Tôi giữ một xách nhỏ và cái cặp đồ. Vợ Bé gánh một gánh đầy nồi niêu, bát đĩa, gạo cơm. Mỗi người đều có việc đầy tay đầy chân hết , và trẻ con th́ được dặn ḍ là cứ bấu theo áo người lớn mà chạy.
[url=https://flic.kr/p/K3ofSr][img]https://farm8.staticflickr.com/7312/28250316501_f5d8cc21ae_c.jpg[/img][/url][url=https://flic.kr/p/K3ofSr]Vietnam War - Hue 1968 - Vietcong attack. Refugees flee down battle-scarred street after US Marines moved into a section of the city, to battle invading Vietcong.[/url] by [url=https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/]manhhai[/url], on Flickr
Chúng tôi chạy xuống ngả mù u. Ban đầu ai nấy chạy hăng lắm v́ tiếng đạn nổi lên ở đằng sau và tiếng máy bay vào thành phố. Nhưng khi đă bỏ xa được tiếng động kinh hoàng đó rồi, chân tôi cơ hồ bước không vững nữa. Má tôi ngồi bệt xuống đường.
Một thanh niên từ phía dưới phóng xe Honda đi lên. Thái vẫy lại:
"Anh đi mô rứa?"
"Nghe nói trên ni có nhiều đồng bào tản cư, tui đi lên coi có ai cần chi giúp đỡ."
Thái vui vẻ:
"Chúng tôi đang cần giúp đỡ. Dưới đó yên không?"
"Yên chớ. Dưới nớ họ chỉ tràn vô ban đêm. Ban ngày ai lo chuyện nấy, có chi mô."
Thái mừng rỡ:
"Vậy bạn chở bác tui một đoạn. Chở rồi bỏ nơi chợ Thùy Dương một, tụi tui xuống bây chừ."
Má tôi vội vàng trèo lên đằng sau xe.
"Bác ôm cho chặt."
Anh thanh niên phóng như bay, chỉ một thoáng má tôi khuất dạng đằng xa. Tôi gắng gượng đứng dậy tiếp tục theo Thái. Dọc đường, tôi gặp không biết bao nhiêu đoàn người đang đi tản cư.
Họ bồng bế nhau, gồng gánh, vừa đi vừa chạy vừa ngoái lại nh́n về phía sau, thành phố đầy tiếng nổ lớn nhỏ. Một người đàn bà vừa đi vừa khóc:
"Tui thoát được ḿnh tui, tui chạy được tới đây rứa c̣n chồng con tui sống chết ra răng hả trời? Ra răng đây ông trời?"
Bà nh́n lui thành phố , nh́n lên ông trời. Ông trời vẫn một màu ch́, sẵn sàng chảy thành nước mà không đủ sức chảy. Một chiếc xe ḅ khác đi lẹt đẹt sau một đám người khoảng chừng mười mấy người. Chiếc xe ḅ do hai người đàn bà đẩy, trên xe có hai người nằm, họ được đắp bằng chiếc chiếu cũ.
Tôi nh́n thấy bốn cái chân thơng xuống, ḷi ra ngoài chiếu, bốn chân đều dính bê bết máu. Chiếc xe không thể đẩy nhanh hơn v́ sức lực hai người đàn bà đă hầu kiệt. Một người đàn ông trên vai vác một đứa nhỏ, đứa nhỏ bị thương máu ra gần hết, nét mặt xanh xao đang gục trên vai người đàn ông, ánh mắt mở lờ đờ nh́n theo đoàn người đang chạy đằng sau, như lấy h́nh ảnh để canh chừng sự sống.
Những giọt máu rơi văi trên mặt đường, những bàn chân khác tràn tới làm nḥe đi hoặc xóa bỏ. Tôi nhớ lại đoàn người cầm cờ trắng đi trong thành phố đạn lửa, đoàn người từ Phủ Cam đi xuống, cha có , sư có, người lành lặn d́u người bị thương, người sống c̣n gắng gượng cởi áo ḿnh đắp cho người chết. Đoàn người đó lưu lạc về đâu rồi, liệu họ có t́m được con đường để về Phú Lương, Phú Bài như chúng tôi không?
Bất chợt tôi cũng quay lưng lại nh́n thành phố.
Tôi nh́n thấy những ống khói cao mù. Tiếng súng xa dần nhưng hết sức khốc liệt. Tiếng đại bác nổ ́nh ́nh, thỉnh thoảng có trái sai tọa độ rớt thật gần đoàn người chạy loạn. Họ nằm cả xuống, c̣n tôi, tôi bị Thái xô ngă xuống đường:
"Chạy đi chớ chị."
"Chạy th́ chạy."
Chạy. Phải chạy. T́m một con đường thoát.
[b]Đi về trong lửa đạn [/b]
Chúng tôi chạy qua mấy cánh đồng bỏ không, ngập nước, qua vài khoảng đất trống cây cỏ mọc hoang vu th́ dẫn tới một xóm nhỏ. Vài mái nhà thưa thớt ven đường. Thái mừng rỡ kêu lên:
“Có quân đội ḿnh đóng đây rồi.”
Thấp thoáng sau đoàn người chạy loạn, tôi nhận ra bóng một vài quân nhân đang đeo súng đứng lấp ló trước một cổng rào. Thôi, thế là thoát nạn, chúng tôi đă đến vùng b́nh yên. Má tôi trong một cái quán chạy ra:
“Má đây ń, má đây ń.”
Thái kéo tôi vào hàng hiên của cái quán. Quán bỏ không, ở giữa quán một cái hầm cát to tướng, choán hết cả gian nhà. Bên cạnh chiếc quán là một cái nhà gạch bỏ không, lính Mỹ và lính Việt đang gác ở đó. Người lính Mỹ và hai anh lính Cộng Ḥa đi soát giấy từng người. Tôi không nhớ là cái thẻ căn cước để ở đâu nữa, nhưng rồi cũng t́m ra.
Vợ Bé đặt gánh xuống, ngồi ôm đứa con nhỏ thở dốc:
“Thôi, sống rồi.”
Nhưng Thái và Bé vẫn có vẻ e dè lắm. Một toán người dừng lại ở quán, họ khiêng theo một người đàn bà bị thương, đạn phá tung cả nửa mảnh ngực, chỉ c̣n thoi thóp thở. Mấy anh lính chạy tới, rồi một người Mỹ khác chạy tới dỡ chiếc chăn đắp kín người đàn bà ... và lắc đầu.
Tuy nhiên người Mỹ cũng vội vă đi trở ra, nói cho xe chở. Mấy người lính Mỹ khác lắc đầu, đưa tay ra dấu tuyệt vọng. Chiếc xe ḅ chở hai người bị thương cũng đă tới nơi. Một người đă chết, một người ngắc ngoải. Người đàn bà vật ḿnh vật mẩy khóc lóc. Bà ôm lấy xác chết, bà ḅ lê dưới đất:
“Ông ơi, con chết, cháu chết, tui c̣n ḿnh ông, ông cũng bỏ tui ông đi.”
Người đàn bà cùng đẩy xe ḅ với người kia cũng khóc:
“Ông ơi, ông khoan chết, ông chết răng cho đành ông ơi.”
Bà ta mở chiếu, sờ tay vào đầu kẻ hấp hối, mở banh đôi mắt lờ đờ đă khép kín, cứng lại:
“Đừng ông ơi, ông đừng bỏ tui.”
Hai tiếng khóc, một của người tuyệt vọng, một của người c̣n bám lấy chút hy vọng mong manh bật lên, người này cố gào lớn hơn người kia. Cuối cùng, một trong hai người đàn bà chạy tới cầm tay một trong mấy người lính đứng coi cùng mấy người Mỹ, lạy lục:
“Lạy anh, anh mần ơn chở chồng tôi xuống dưới Phú Bài.”
“Không có xe. Xe mô mà chạy qua đồng dưới nó là họ bắn liền. Chịu.”
“Cứu giùm chồng tôi ông ơi. ”
Bà ta lại nắm tay một người Mỹ. Người Mỹ lắc đầu. Thái cũng lăng xăng:
“Hay có thuốc chi đem rịt vết thương cho họ may ra...”
Người lính người Việt, như đă quen với không khí này lâu lắm:
“Ôi, công cốc. Không kịp mô mà làm...”
“Th́ kệ...”
“Mà mần chi có thuốc. Thuốc tiên lúc ni cũng chịu...”
Người đàn bà xô người Mỹ ra rồi chạy lại chiếc xe. Bà dở chiếc chiếu, rồi trợn mắt, nghiến răng và ngă vật xuống:
“Thôi rồi...”
Bà đập đầu xuống đất, bà đập tay xuống đất, bà ngẩng mặt lên trời:
“Trời cao, đất dày ń, chồng tui... trời cao đất dày ń...”
Bà lăn lộn, rồi bà lại chồm dậy:
“Thôi đi, thôi đi đi mụ Tứ. Ḿnh lên thành phố lại.”
Người đàn bà nọ đang khóc lóc muốn ngất đi, nghe tiếng gọi, lau gịng nước mắt:
“Đi lên phố hỉ?”
“Đi lên trên nớ chết chung với nhà với cửa, với chồng với con luôn. Sống mần chi nữa trời.”
Mọi người đổ lại khuyên can. Nhưng không làm lay chuyển được ḷng hai người đàn bà đă tuyệt vọng đến cùng cực. Họ nh́n về phía súng nổ, lửa cháy, chỉ tay la hét:
“Cháy hết. Cháy hết đi. Tui căm gan tím ruột rồi đây. Trời ơi là trời.”
“Đi đi. Họ không thương ḿnh mô. Ai mà thương ḿnh lúc ni, hả trời...”
Ông trời cũng đă động ḷng, sụt sùi. Những hạt mưa bay lất phất, bầu trời lam ch́ đă chảy nước.
Hai người đàn bà vừa đẩy xe trở lại thành phố vừa khóc lóc. Họ không nh́n lui nhưng tiếng khóc của họ c̣n quyện măi trong làn mưa, trong không khí căng tràn buồn thảm. Chiếc xe ḅ xa dần, hai bóng người ỳ ạch đẩy xe nhỏ dần trên đường dài, tiến măi với vùng lửa đạn. Một người lính nói theo:
“Mấy mụ đó điên mất rồi.”
Không ai phê b́nh ǵ nữa. Hai người đàn ông khiêng cái cáng có người bị thương chợt hỏi một người lính:
“Trong làng có trạm cứu thương không?”
“Chở vô đi, có dân vệ trong nớ.”
Hai người đàn ông vội vă đứng dậy khiêng cáng đi. Một đứa nhỏ chạy lúp xúp theo. Một người đàn ông nói:
“Mai, đi cháu.”
Thằng nhỏ không trả lời, nó cắm cúi chạy. Một giọng đàn bà cất lên:
“Chắc con của người đàn bà đó.”
“Thằng nhỏ chưa biết ǵ hết, tội ghê.”
Thái họp cả gia đ́nh lại bàn chuyện ăn ở. Vợ chồng Bé nói sẽ đi bộ xuống Phù Lương nhưng Thái ngăn lại. Trời chiều rồi, đi cũng không kịp nữa. Đoàn người dừng chân bên quán cũng đă tản mát vào trong xóm hết. Tôi hỏi Thái đây là đâu, Thái nói vô trong một chút nữa là thôn Thủy Dương Hạ. Vợ chồng Bé điều đ́nh với chủ quán xin ở đậu một hôm. Người chủ quán nói:
“Ở đây th́ nằm ngoài hè chớ hầm chật rồi.”
Bé sực nhớ có người quen. Thái nói:
“Em cũng có người quen, thôi ḿnh chia ra làm hai để bớt phiền họ phần nào.”
Thái có ông cậu, ông anh của má nó. Vậy là má tôi, chú tôi, tôi với Thái tách ra để đến nhà cậu Giáo. Vừa thấy mặt chúng tôi, cậu Giáo đă chạy ào ra:
“Trời đất ơi, răng chạy được về dưới ni rồi. Nam mô A Di Đà Phật. Phước đức may mắn quá. Vô đây, vô đây đă chị...”
Má tôi bật khóc:
“Tưởng chết hết rồi chớ mô nữa anh ơi. Chuyến ni là hết rồi...”
“Ôi người c̣n là được. Chị vô đây, vô đây đă...”
Tôi hỏi:
“Cậu, dưới ni yên không?”
“Ôi, có chi mà không yên. Mấy bữa ni, họ về dưới ni biết cơ man mô mà noái cho hết. Họ chạy ngang đây rồi họ về Phù Lương hết. Về dưới Phù Lương, Phú Bài nghe yên lắm.”
Má tôi lại đổi ư:
“Hay ḿnh về Phù Lương.”
Thái can:
“Không được, phải ở đây để ḍ tin tức của anh Lễ, mần răng cũng có người ở Từ Đàm về. Họ về tới là ḿnh chận hỏi thăm liền. Bác để con.”
Chúng tôi vừa ngồi yên ở bộ phản th́ bỗng có tiếng nổ ́nh long trời lở đất. Không ai bảo ai, má tôi, chú tôi, tôi và Thái cũng nhào xuống đất. Nhưng ḱa, mọi người vẫn ngồi im. Cậu Giáo cười:
“Chi rứa. Trên đồi họ bắn đi đó mà.”
Tôi chợt hiểu, ngọn núi phía trong ở bên kia đường là nơi đặt đại bác bắn vào thành phố. Những quả đại bác bắn đi ở đây đă gây bao nhiêu chết chóc ở trong thành phố kia. Nhưng tôi cũng hiểu là không c̣n làm thế nào hơn được. Tôi leo lên phản gỗ ngồi mà vẫn chưa hết run.
Mai tiếp ....
-
Giải Khăn Sô Cho Huế
Một vài tiếng súng bắn lẻ tẻ trong xóm. Cậu Giáo nói dân vệ đi tuần họ bắn. Tôi hỏi ở đây Việt cộng có về tới nơi không, mợ Giáo nói:
“Đêm họ về hoài, mà kệ họ, ḿnh ở trong nhà, đêm đừng mở cửa. Họ đi ngoài vườn kệ họ.”
“Họ có soát không?”
“Ở xóm dưới họ có về bắt, ở đây th́ không. Đây gần đồn, có lính gác mà sợ chi.”
Nhưng cậu Giáo cẩn thận:
“Kể ra ḿnh cũng phải để tâm chớ. Đêm tuyệt đối đừng có nói chuyện, cựa ḿnh chi hết. Họ vô đó.”
Thái đề nghị đào thêm hầm. Tối hôm đó, mọi người lăng xăng sửa lại hầm. Nhà dựng được thêm một cái hầm nổi nữa. Trời chạng vạng là cậu Giáo bắt mọi người không được ra sân hay lấp ló ngoài cửa. Ngoài đường không c̣n một bóng người đi lại, kể cả lính Việt và Mỹ cũng rút vào những nơi an toàn. Tôi bỗng linh cảm như sắp có chuyện ǵ xảy ra. Giữa cảnh yên lặng như đang lắng ḷng chờ đợi một chuyện ǵ đó.
Nhưng đêm đầu tiên ngủ ở Thủy Dương Hạ không có chuyện ǵ xảy ra hết. Sáng sớm hôm sau, ngủ dậy, tôi nghe tiếng chim hót. Tôi lần ra sân rửa mặt súc miệng, rồi cùng với người con dâu của cậu Giáo đi ra ngơ coi t́nh h́nh. Mọi sinh hoạt vẫn b́nh thường, trước cửa nhà, bên kia đường, nơi đ́nh, chợ vẫn đông. Nhưng sự đông đúc có một vẻ ǵ khác thường. Lài kéo tôi sang phía chợ, nơi hàng bán cháo ḷng, người đứng người ngồi, họ ăn uống xô bồ.
Bên cạnh đoàn người đang ngồi đứng đó, c̣n những đống đồ cao ngất, những thúng gióng. H́nh như họ mới tản cư về sáng nay. Tôi lại hỏi thăm. Nhưng ai cũng chỉ biết chuyện người đó. Nhiều người ở An Cựu, nhiều người ở tận dốc cầu Nam Giao, nhưng họ cũng chả cho tôi biết ǵ hơn ngoài những tin tức đă nhận được. Một người nói cho tôi biết là ở trên kia, c̣n nhiều người bị thương.
Lài kéo tôi bảo lên coi. Cô nàng chưa bị chạy loạn, từ hôm Tết đến nay, ở Thủy Dương Hạ yên ổn quá, chả biết sợ là ǵ. Nhưng tôi th́ khác, một tiếng súng, một tiếng động lạ cũng làm tôi giật ḿnh. Má tôi đứng trong sân, thấy chúng tôi đi xa th́ gọi lại bảo đừng có đi. Tôi nói vài câu cho má tôi an tâm. Câu mà má tôi bằng ḷng nhất là khi tôi nói may ra ở trên đó có người ở Từ Đàm về.
Trời vẫn mưa bay, nếu không phải chạy loạn, những ngày đầu xuân mưa phùn thế này thật tuyệt diệu. Nhưng lúc này tôi không c̣n đủ sức để ngắm phong cảnh nữa. Những đoàn người từ Huế tản cư về vẫn là cảnh chính đập vào mắt tôi. Tôi nôn nao, gặp ai cũng hỏi thăm , dù biết là những câu trả lời của họ giống nhau hết.
“Bác ở mô về đó?”
“Ở An Cựu.”
“Bến Ngự.”
“Ở cầu Nam Giao.”
“Trên đó ra răng rồi chị? rồi mệ? rồi bác? rồi anh?”
“Tan nát hết. Tan hết rồi.”
Câu nói chạy vút theo những bước chân. Đoàn người nào cũng vừa đi vừa chạy ... như sợ tiếng súng sẽ theo kịp. Lài kéo tay tôi:
“Thôi đi, hỏi ai cũng như nhau hết.”
Tôi đi theo Lài, nhưng hễ gặp là hỏi. Kẻ trả lời, kẻ không buồn mở miệng. Kệ, tôi như nhiễm một thói quen khó bỏ và dù những câu trả lời rất giống nhau mà mỗi lần nghe tôi vẫn c̣n bỡ ngỡ, lạ lùng như khám phá thêm một điều lạ nữa.
Chúng tôi đi qua một khoảng đất trống, cái quán nhỏ và khu đồn binh hiện ra. Ở đây thật là một cảnh hỗn độn, người ngồi người nằm la liệt bên đường, trong sân, trước quán. Mấy anh lính, mấy anh dân vệ lăng xăng soát giấy người này, hỏi thăm người nọ. Mấy người Mỹ đứng ngắm đoàn người rồi nhe răng cười vô duyên, chả hợp t́nh hợp cảnh chút nào. Những người bị thương được sắp một nơi và đă có mấy y tá trong vùng ra băng bó. Hỏi thăm mới biết là đoàn người này từ nhiều nơi đổ về. Họ cho biết cầu Tràng Tiền đă sập, cầu An Cựu cũng đă sập. Có người ở bên phố thoát được nhờ mạo hiểm đi đ̣. Mỗi chuyến đ̣ chở một người sang sông phải trả trên năm ngàn đồng.
[url=https://flic.kr/p/bwUnfe][img]https://farm8.staticflickr.com/7050/6913279853_dbf9f122d6_z.jpg[/img][/url][url=https://flic.kr/p/bwUnfe]refugees fled from communist-controlled areas of the city[/url] by [url=https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/]manhhai[/url], on Flickr
Nhờ hỏi thăm những người mới về sáng nay, mà tôi biết Huế đă đánh nhau khắp nơi, bên phía Quốc gia chưa chuyển quân mà mới bắn đại bác và thả bom. Máy bay liệng suốt ngày. Máy bay c̣n kêu gọi dân chúng cố dồn về phía hữu ngạn để thoát tay Việt cộng nữa.
Tôi được biết là ở trường Đồng Khánh, Quốc Học và trường Kiểu Mẩu đă trở thành những nơi tạm cư cho đồng bào. Họ ở những nơi này cũng như đùa giỡn với tử thần v́ những trái đại bác bất chừng hoặc bị kẹp giữa hai phe đánh nhau, ngày nào cũng có người chết. Tôi cố hỏi thăm tin tức vùng anh tôi ở, nhưng họ lắc đầu hoặc cố ṃ đoán trả lời th́ cũng càng bi quan hơn, chả hạn như:
“Trên đó nát hết rồi, thành b́nh địa rồi.”
Có người c̣n nói y như ḿnh đă chứng kiến tận mắt:
“Trên đó th́ chỉ có Việt cộng chớ dân th́ c̣n ai nữa. Nội đại bác bắn ngày đêm, mười mấy ngày nay cũng đủ chết rồi, đừng nói súng đạn, đừng nói chuyện họ đấu tố. Tui ở Bến Ngự mà thấy mùi hôi bốc xuống ń. Chó nó lên tha cả cánh tay, cả khúc chân c̣n đầy thịt, rùng rợn lắm.”
Một người c̣n thêm:
“Trên nớ chết không ai chôn, không c̣n cái nhà mô nguyên vẹn. Mấy hôm trước có người trốn về nói cho tui nghe rứa đó.”
Thôi, như vậy tôi c̣n hy vọng ǵ gia đ́nh anh tôi c̣n sống nữa. Cả cô em gái mà khi ba tôi từ giă cơi đời, mắt vẫn dán chặt vào khuôn mặt nó như muốn gởi gắm những người ở lại. Mấy đứa cháu nhỏ nữa, mấy năm nay tôi mới về, bận việc tang chưa kịp bế kịp bồng.
Nước mắt tôi muốn trào ra, và ḷng tôi không c̣n chút hy vọng nào nữa. Nhưng lúc đó, tôi lại nghe một giọng khác trả lời một người nào đó đang hỏi.
“Trên Từ Đàm hả? Cũng có người thoát chớ. Họ đi lên ngả Tây Thiên, trên đó yên lắm, nhưng khổ là ở đó lại đầy quân giải phóng. Bộ chỉ huy của họ mà. Nhiều người mắc kẹt nhưng mần răng chẳng có người thoát được.”
“Bà đừng có lo. Tui ở dưới dốc mà cũng thoát được ń, cái nhà của tui không c̣n ḥn gạch mô c̣n nguyên hết.”
Tôi lại hy vọng:
“Nhất định là gia đ́nh anh tôi sẽ thoát được.”
Nhưng nghĩ tới bà chị dâu yếu đuối, một bầy cháu nhỏ với đứa em gái thơ dại, tôi lại lo lắng. Ông anh tôi cũng yếu đuối lắm, cuối năm, cái tang lớn làm anh tôi chết đi sống lại mấy lần. Cả mấy ngày đám, anh tôi không ăn được một bát cơm và hôm đưa đám tang ba tôi, anh đă ngất xỉu trước mộ.
Thấy tôi đứng lặng người, Lài kéo tay tôi:
“Thôi ḿnh về đi, ở đây trông ớn quá trời.”
Giữa đường tôi gặp vợ chống Bé, nó nói là nó ở lại đây đến ngày mai nó sẽ đi xuống Phù Lương, ở đây mà yên ổn ǵ. Tôi không trả lời. Thật ra, tôi cũng không c̣n có thể đoán ra nơi nào yên ổn hơn nơi nào nữa.
Má tôi đợi tôi ở đầu cổng, bà hỏi:
“Có tin ǵ không?”
Tôi nói cho má tôi yên ḷng:
“Có người cho biết trên Từ Đàm họ tản cư lên Tây Thiên, Trúc Lâm nhiều lắm.”
“Rứa anh con răng không tản cư, đi lên Trúc Lâm rồi ṿng ngả núi Ngự B́nh về An Cựu được chớ.”
“Chắc anh c̣n kẹt chuyện chi đó.”
Má tôi thắc mắc:
“Người ta tản cư hết, răng nó chưa đi.”
Rồi bà nhất định ở lại đây để chờ. Khi vào nhà, mợ Giáo mua cho tôi một tô cháo ḷng.
Tô cháo ḷng nóng hổi, thơm phức, nhưng khi nuốt miếng cháo vào cổ họng, tôi lại thấy đắng ngắt.
Lúc này mà tôi c̣n muốn ăn ngon, muốn sung sướng, quả tôi là một người ích kỷ. Tôi đang nhớ con tôi, chồng tôi. Tôi đang lo cho anh chị tôi, em gái tôi cùng lũ cháu nhỏ. Tôi có thật được sống rồi không? Và sống có mỗi ḿnh. Nước mắt tôi trào ra. Lài hỏi:
“Răng không ăn đi, nóng há. Ừ, tô của ḿnh nhiều tiêu quá, ăn nóng chảy cả nước mắt đây ń.”
Lài lại cười. Tôi quay đi dấu đôi gịng lệ. Má tôi vẫn c̣n ngồi ngẩn ngơ trước tô cháo. Tôi lau nước mắt nói:
“Ăn đi má.”
Má tôi nói:
“Con ăn đi con. Tội nghiệp con quá, mười mấy ngày nhịn đói nhịn khát.”
Tôi chớp mắt, màn nước mỏng nḥa dần và tôi nh́n thấy rơ khuôn mặt má tôi. Bà đang nh́n tôi chằm chặp. Bát cháo c̣n đặt trước mặt và làn khói đă mỏng dần, sắp nguội lạnh. Mấy miếng huyết heo nổi lều bều.
Tôi bỗng rùng ḿnh, miếng huyết heo giống những vết máu bầm mà tôi đă nh́n thấy. Tôi đẩy tô cháo ra xa. Má tôi ôm mặt ̣a khóc:
“Ḿnh thoát về đây ăn sung sướng, c̣n con cháu ra răng hở trời?”
Má tôi lại kêu trời. Không biết đă bao người nhớ tới ông trời để mà kêu ... trong những ngày biến loạn. Lài an ủi:
“Thôi bác, bác có khổ sở th́ chuyện đă xảy ra. C̣n có may rủi mà bác.”
Thái đă ăn hết tô cháo của nó. Nó lại đẩy tô cháo về phía tôi:
“Ăn đi chị. Có mà ăn, người ta chết về súng đạn, chết đói đầy đường.”
Tôi cố nuốt vài muỗng cháo cho má tôi và Thái vui ḷng. Nhưng mỗi miếng cháo nuốt vào cổ, tôi nuốt theo cả sự xót xa bất nhẫn. Lúc ở ngoài đường, tôi đă nh́n thấy một đứa bé nh́n chằm chằm vào bà hàng cháo, nó đ̣i ăn nhưng bà mẹ cứ gạt đi, bế chạy về phía con đường dài. Đứa bé cḥi đạp hai chân và khóc nhưng tiếng nó đă khản đặc, không c̣n ra hơi nữa.
Mợ Giáo kể chuyện ngóng được ở những người chạy loạn cho cả nhà nghe. Cậu Giáo lo lắng:
“Không biết ḿnh có lấy lại Huế được không. Trên đó mất th́ dưới ni ḿnh cũng không sống nổi!”
Mợ Giáo nguưt dài:
“Cái miệng của ông coi chừng đó. Túi qua họ về họ bắt đi mấy người đó tề. Có một hai người chỉ ở trên Huế về trốn họ cũng bắt. Người ta điềm chỉ đó nghe, cứ tin mà chết khi mô không biết.”
Má tôi lo lắng:
“Rứa ḿnh ở nơi ni không được rồi.”
Thái tin tưởng:
“Bác cứ yên trí đi, họ không biết ḿnh là ai mô. Chạy đi mô cũng rứa hết, ở mô cũng có họ rồi.”
Thái cố làm cho má tôi yên trí mà ở lại đây, chớ đọc qua đôi mắt nó tôi hiểu là nó đă quá mệt mỏi, liều đến đâu hay đó. Cậu Giáo mắng nó ăn mặc sạch sẽ, biểu lấy quần áo nhà quê mà mặc. Mợ Giáo cũng đưa cho tôi bộ đồ đen rộng thùng th́nh. Má tôi dặn tôi phải bối tóc kiểu Huế lên cho cao, lỡ đêm họ có vào hỏi th́ nói là dân làm rẫy. Tôi soi người trong tấm kiếng và bỗng thấy ḿnh xa lạ hẳn, tôi nh́n tôi cũng không c̣n nhận được nét quen thuộc nữa.
Từ giờ phút đó cho tới trưa chiều, tôi không rời mắt khỏi đường cái. Những đoàn người chạy loạn về càng lúc càng đông. Có hỏi ... họ chỉ khoát tay chỏ lại đàng sau với một câu nói vội vàng: Đánh nhau sau nớ, chết hết. Đến trưa chiều th́ tôi thấy có người chở cả xác chết trên xe đạp mà chạy về.
Một gia đ́nh ông bác sĩ ở đâu dưới dốc Nam Giao chạy về được Thủy Dương Hạ, họ đem theo được một chiếc xe Honda để tải đồ. Mấy cô con gái mặt không c̣n hột máu, ngơ ngơ ngác ngác ngồi nghỉ chân bên lề đường. Ông bác sĩ gọi gánh cháo ḷng, mỗi người ăn tới bốn năm bát, vừa ăn vừa thở, nét mặt đang khổ đau rạng rỡ dần.
Một gia đ́nh khác cũng chạy về tới đây th́ kiệt sức, họ dọn dẹp một góc đ́nh để ở tạm qua đêm. Bà mẹ lên cơn suyễn, chiều hôm đó bà chết. Người ta bu lại coi đông như kiến. Xác người đàn bà to béo nằm ch́nh ́nh trên chiếc chiếu, mắt trợn ngược, hai tay c̣n nắm chặt gỡ không ra.
Người chồng ngồi bên xác vợ thở ra thở vô, lâu lâu lại nh́n về phía thành phố Huế, những đụn khói cao ngất , đang đùn măi lên bầu trời màu ch́ như chiếc lưỡi xám của con quái vật.
Xế chiều họ dọn đi đâu mất, khi tôi trở ra th́ thấy nơi góc đ́nh chỉ c̣n bỏ lại có chiếc chiếu. Tức th́ một gia đ́nh khác thay ngay vào chỗ đó. Chiếc chiếu thành nơi nằm ngồi của cả một gia đ́nh mười mấy mạng người.
Lài kể cho tôi nghe một chuyện đă trông thấy. Hắn nói, vẻ mặt vừa cảm động vừa tức cười:
“Hồi chiều có một cô gái mặc đồ cao bồi, ôm cái áo măng tô mà khóc sướt mướt. Cô ta đi vô xóm, giơ áo măng tô ra đổi lon gạo mà không ai đổi. Cô khóc. Ḿnh hỏi chuyện cô nói cái áo măng tô của bồ cô mua bên Mỹ, gửi về tặng. Cô đói quá, muốn đổi lon gạo mà không ai đổi. Ḿnh định vô lấy gạo đổi mà mạ ḿnh không cho. Nói để cái áo nớ trong nhà lỡ họ vô họ nói ḿnh thân Mỹ, họ bắn luôn. Cô nớ đi gạ hoài, vừa khóc vừa năn nỉ mà chả ai đổi hết.”
Thời buổi này cả vàng bạc, châu báu, ngọc ngà cũng không quư giá ǵ hơn, miếng đất c̣n có ích để chôn xác chết chớ vàng bạc đâu có no được. Hột gạo lúc này là hột châu, quư giá hơn tất cả mọi thứ trên đời. Mợ Giáo đă dặn ḍ là nấu cơm phải cho nhiều nước để ăn mau no và nhớ hà tiện gạo.
Ngay chiều hôm đó, Thái đi vận động bà con mua hoặc xin mỗi nhà năm ba lon, nó kiếm được gần nửa bao gạo. Thấy Thái vác gạo về, mắt má tôi sáng rỡ:
“Thằng ni tài quá.”
Thái vất bao gạo xuống đất:
“Ăn hết chừng ni mà chưa yên là chết đói luôn. Không ai dám cho hay bán thêm một hột thóc.”
D́ Vạn của Thái chạy tới hỏi:
“Có ai mua vàng không? Ngoài đường, đoàn người tản cư về, họ bán một lượng vàng có mấy trăm bạc hoặc đổi lấy gạo.”
Mợ Giáo cười cay đắng:
“Một cục vàng đổi một hột gạo cũng không được. Có mà điên.”
Thái nh́n làn mưa bụi, than thở:
“Mưa ri khó đánh lắm. Bên ḿnh có hơi cay nhưng mưa như ri làm răng mà thả được, nước mưa sẽ làm trôi hết.”
Cậu Giáo lắc đầu:
“Thôi, có người ta có ḿnh, mi than thở làm chi.”
Mấy đứa con nít bỗng từ ngoài đường chạy ùa vào, mặt mày hớt hơ hớt hải. Rồi tiếng cả một đoàn xe rầm rộ kéo tới. Tôi nh́n ra đă thấy một đoàn xe Mỹ chạy từ phía Phú Bài lên. Nhiều người Mỹ nhảy xuống xe, nằm sát hai bên đường và bắn chỉ thiên ṛn ră. Họ bắn cả vào rẫy, vào núi. Cậu Giáo hét mọi người vô hầm. Tất cả các cửa ngơ đều được đóng chặt lại.
Tiếng súng nổ như bắp rang từng loạt rồi xa dần. Đoàn xe rần rật chạy qua, có nhiều người chạy vào nhà, không kịp nằm mọp ngoài sân nơi chiếc bể cạn đợi đoàn xe chạy qua hết, tiếng súng xa dần mới đập cửa rầm rầm. Má tôi th́ thầm:
“Má thấy ở nơi ni cũng không yên chi hết. Răng mà má lo quá con ơi.”
Má tôi lại có ư định đi tản cư nữa. Lần này th́ chính má tôi đề nghị. Nhưng tôi đổi ư. Tôi biết là có chạy đi đâu th́ t́nh cảnh cũng chả khá hơn. Má tôi làm thinh.
Ngoài đường đă hoàn toàn vắng vẻ. Bóng tối ập xuống rất nhanh. Mưa bụi dày dần và không khí lạnh toát. Má tôi ngồi bó gối trong góc phản gỗ, nh́n ra ngoài bầu trời đang đen dần. Bữa cơm hồi chiều tôi ăn được lưng một bát, c̣n má tôi ăn xong một bát th́ lại khóc, những giọt nước mắt lăn xuống bát cơm và má tôi vội vàng bỏ đũa.
[url=https://flic.kr/p/pQAN29][img]https://farm6.staticflickr.com/5613/15646186090_89556e6a33_z.jpg[/img][/url][url=https://flic.kr/p/pQAN29]BE082134 - Huế, Nam VN 01/02/1968[/url] by [url=https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/]manhhai[/url], on Flickr
Hai chiếc hầm nổi đầy nhóc người, không có chỗ cựa quậy nữa. Tôi muốn qua bên o U ngủ nhờ, nhưng không dám bước ra sân. May quá, Hiền gơ cửa và gọi. Tôi theo Hiền qua nhà bên cạnh. Hiền là một sinh viên mỹ thuật, bà con bên ngoại của Thái. Căn nhà của Hiền ở khuất mặt đường hơn và đă đào được cái hầm sâu xuống nhà khá rộng. Hiền đốt ngọn đèn chỉ cho tôi coi mấy bức tranh mới vẽ. Nhưng tôi chả thưởng thức được ǵ, chả nhận được ǵ, đầu óc tôi căng thẳng tột độ. Tôi đang lo sợ nay mai tiếng súng sẽ tới đây, và chắc chúng tôi không c̣n sức để chạy nữa.
Hiền nói:
“Có mấy thanh niên t́m chị, họ hỏi em mà không biết ư chị ra răng!”
Tôi mỉm cười: Thôi, em tha cho chị, bây giờ mặt mũi chị thế này, quần áo rách bươm thế này. Để một dịp khác, nếu c̣n được sống. Thủy Dương Hạ là nơi chị ghi ơn trong những ngày chạy loạn.
Tôi nhớ tới những hột vịt lộn Hiền bỏ trong túi giấm dúi đưa cho tôi ăn, tôi nhớ một vài khuôn mặt trẻ nh́n tôi nửa thương hại nửa buồn cười. Phải, tôi buồn cười lắm. Nhưng điều đó đâu có quan trọng ǵ, miễn là tôi sống được.
Đêm đó, tôi không nằm hầm mà nằm nơi chiếc giường rộng với o U, với cô con dâu của o U và đứa cháu nhỏ. Trời lạnh buốt, tôi trùm chăn kín đầu. Chiếc áo măng tô của ba tôi, tôi vẫn mang kè kè bên ḿnh, kể cả lúc ngủ.
Thôn xóm im vắng một cách khác thường, không có cả tiếng chó sủa. Không có một tiếng súng nhỏ. Chỉ có tiếng đại bác trên ngọn đồi nhỏ bắn đi đều đều và tiếng ́nh ́nh một nơi xa vọng lại. Nơi xa đó là thành phố Huế, là Thành Nội, Từ Đàm, An Cựu, Nam Giao... Mỗi tiếng ́nh như xoáy tim tôi, tôi biết rằng, khi tôi được nằm yên ổn ở nơi đây th́ trong thành phố đó, bao nhiêu người đang chết súng , chết đạn, chết đói chết khát. Bao nhiều lồng ngực muốn vỡ tung, bao nhiêu giọt nước mắt ḥa lẫn với máu.
Thao thức măi rồi tôi cũng thiếp đi. Tôi ch́m vào một cơn mơ dữ dội. Tôi thấy tôi chạy loạn cùng khắp các ngả đường trong thành phố. Những khuôn mặt các anh giải phóng như những người khổng lồ, luôn luôn muốn nuốt chửng tôi. Những trái đạn rơi đằng sau lưng, rơi đằng trước mặt. Và tôi cứ chạy, y hệt như những cảnh tôi sống qua. Sau lưng tôi những xác chết bật tiếng khóc đuổi theo, cả những bàn tay, khúc chân cũng chạy theo níu nữa.
Dưới chân tôi máu chảy như suối. Nào xác Việt cộng, xác trẻ em, xác lính, xác Mỹ, xác bà già nằm ngổn ngang bít kín đường. Mặc, tôi bước qua xác họ và chạy tới đằng trước. Nhưng tôi bị kẹt giữa hai đụn khói khổng lồ. Trước mặt tôi cháy, sau lưng tôi cháy. Những đoàn người chạy loạn xuôi ngược, đạp bừa lên nhau. Tôi nhận ra trong đoàn người có cả đoàn người cầm cờ trắng chạy qua sông một ngày nào. Có cả má tôi, em Thái, anh Lễ, bé Hà chạy tít đằng xa và bỏ cách tôi.
Ở bên này cầu, một anh lính giải phóng bắc tay làm loa: Đồng bào hăy ở trong nhà, đừng ra đường. Ở bên kia, một anh lính quốc gia gào lớn: Hăy về phía hữu ngạn. Tản cư về phía hữu ngạn. Tôi không c̣n nhận ra phương hướng nào nữa. Nơi nào là hữu ngạn? Nơi nào là tả ngạn?
Những ḍng máu đă chảy ra tới bờ sông và mặt nước lạnh buốt có những làn chỉ hồng. Đống khói đằng sau lớn dần, đống khói trước mặt lớn dần. Khói bao bọc tôi, che kín mắt tôi, rồi những tiếng súng lớn nhỏ bắt đầu thi nhau nổ. Đoàn người kêu khóc, kẻ vượt chạy, người ngă xuống. Tôi cũng chạy theo. Nhưng không kịp nữa rồi. Một tiếng nổ lớn. Cả thành phố nổ tung theo. Người tôi như tan trong những mảnh gạch cát. Tôi c̣n kịp nghe tiếng kêu của tôi rú lên, bay vút lên bầu trời màu ch́ xậm.
Có bàn tay kéo tôi dúi xuống đất: Chạy vô hầm. Mau lên. Tôi chợt tỉnh. Một tiếng nổ rất gần rung chuyển cả căn nhà, mấy cánh cửa sổ bị bật tung cứ đánh ra đập vào liên tiếp. Tôi lăn tṛn dưới đất mấy ṿng th́ tới miệng hầm.
Mai tiếp ....
-
Có lẽ tôi là người xuống hầm chậm nhất. Một tiếng nổ nữa tiếp theo. Mái nhà kêu rạt rạt như muôn ngàn mảnh vụn đang trút xuống trên mái tôn. Th́ ra tiếng nổ trong cơn mơ của tôi kéo đổ một thành phố trùng hợp với tiếng nổ giữa đêm nơi làng quê này. Bàn tay ai bên sườn tôi run lập cập.
Một tràng súng nhỏ nổi lên khắp nơi. Họ đánh nhau tới nơi rồi. Tôi nắm chặt lấy tay o U. Tay o U cũng run lập cập. Tôi nghĩ tới má tôi, chú tôi và Thái ở bên nhà cậu Giáo. Chắc má tôi cũng đang run lên như chúng tôi ở đây. Giọng Hiền nói nhỏ:
“Chắc đánh nhau rồi.”
Có tiếng đập cửa. Mọi người im lặng, nín thở. O U bỗng càu nhàu: Tổ cha con chó, nó ra sân rồi. Tiếng con chó sủa lên từng hồi, tiếng súng nổ lẻ tẻ rồi tiếng chân chạy khắp vườn. Tôi nằm rạp xuống sát mặt hầm. Họ đi lùng bắt dân làng rồi. Số phận tôi rồi sẽ ra sao? Tôi nhớ tới lời Hiền bảo lúc tối là có mấy thanh niên đă nh́n ra tôi. Không, tôi đă sợ quá rồi nghi ngờ bậy, không thể ai c̣n đủ sức để hại ai lúc này. Tuy vậy, ḷng tôi không xua đuổi hết sự ngờ vực.
Tiếng chân chạy ngang vườn rầm rầm rồi có tiếng hú, tiếng gọi nhau: Khai hỏa rồi. Quới ở đầu non. Lục ở cuối sông. Tiếng hô bắn. Đó là những ám hiệu. Nhưng không biết họ có soát nhà không. Đó là mối quan tâm nhất của tôi lúc này. Tiếng chân dừng lại ở sân. Rồi tiếng chân lại chạy đi. Tiếng hô xa dần rồi im lặng hẳn. Lúc này những tiếng súng lại nổi lên. Tiếng Hiền gắt gỏng một ḿnh:
“Đợi đi hết mới bắn. Thiệt đồ ngu.”
Một lát sau, có tiếng dân vệ la hét ngoài đường: Đuổi theo, anh em ơi. Nhưng chỉ mấy phút sau lại hoàn toàn im lặng. O U bắt chúng tôi ngồi suốt đêm dưới hầm, không cho lên nhà ngủ nữa.
Sáng sớm, tôi chạy sang nhà cậu Giáo trong lúc chưa có một nhà nào hé cửa. Tôi đập cửa th́nh thịch. Bên trong nghe ngóng một hồi rồi cánh cửa hé ra chỉ vừa một người lách vô rồi gài chặt lại ngay. Mọi người vẫn c̣n ở trong hầm. Má tôi đưa tay ôm chặt lấy tôi khóc vùi.
Thái th́ thầm:
“Đêm qua bác lo cho chị quá, bác khóc cả đêm.”
Tôi ôm chặt má tôi hơn và không biết nói một lời nào để má tôi yên ḷng. Chắc má tôi chẳng c̣n phút nào yên ḷng nữa. Thái chỉ cánh cửa sổ bay mất từ bao giờ:
“Túi qua nổ mấy tiếng, mấy cái cửa bay hết rồi.”
Tiếng d́ Vạn:
“Th́ bom nó rơi đâu sát nhà ḿnh ń. Tao nghe một cái rạt, tưởng cái hầm bay luôn. Tao cứ ôm cái đầu, tưởng cái đầu cũng tiêu luôn rồi.”
Mợ Giáo gắt:
“D́ răng hay noái bậy rứa thê.”
Túc, con trai cậu Giáo, đùa:
“Bay đầu c̣n hai chưn c̣n chạy được mà d́.”
“Nói răng mà nói tào lao tứ đế. Ở nơi súng đạn mà cái miệng chạch chạch.”
Một lát sau thấy không có ǵ lạ và ngoài đường đă có người đi. Cậu Giáo mở cửa. Một mảnh bom nằm ch́nh ́nh ở trước sân. Mọi người chạy ra coi ngó một hồi. Thái đi ra đường một lúc rồi về cho biết là tối hôm qua Việt cộng đă giật cái cầu vực nơi cống. Nhưng giật luôn hai ba quả ḿn mà không sập hẳn, chỉ lủng một lỗ lớn, xe không đi được nhưng đi bộ và xe gắn máy qua được.
Thái nói thêm:
“Túi qua họ về làng nhưng rồi rút đi hết. Chắc họ tưởng cầu sập rồi.”
Ngoài ngơ có tiếng gọi. Chúng tôi nh́n ra. Vợ chồng con cái Bé đang gánh gồng bồng bế nhau đứng ở đó. Tôi chạy ra:
“Đi mô vậy?”
“Đi xuống Phù Lương, ở đây không yên rồi.”
“Xa không?”
“Xa, người ta đi được ḿnh đi được chớ.”
“Biết ở dưới đó có yên không?”
“Người ta đi rần rần.”
Bé nói:
“Hỏi bác với chị có đi th́ đi, không tụi em đi.”
Thái lắc đầu:
“Ở mô cũng rứa, biết mô ra răng mà đi.”
“Anh xuống dưới nớ, anh t́m đồn lính tŕnh diện luôn. Tức quá.”
Thái làm thinh một lúc, suy nghĩ rồi hỏi:
“Anh có tin tức chi không?”
“Nghe nói thằng đồn trưởng của mi bị cắt cổ rồi. Cô cán bộ chạy về nói lại.”
Thấy Thái yên lặng, Bé tiếp:
“Mi ở đây răng họ cũng về lùng họ bắt. Họ biết là nhiều người tản cư về đây rồi.”
Má tôi đă ra tới nơi. Chú tôi đ̣i đi theo vợ chồng Bé. Thế là gia đ́nh tôi lại chia thêm một lần nữa. Thái đứng nh́n vợ chồng Bé đi khuất khỏi cầu vực, thở dài:
“Ḿnh vô đi bác.”
“Thái nhất định ở đây?”
Thái mím môi:
“Ở đây.”
Má tôi rưng rưng nước mắt:
“Dù răng đi nữa, ở nơi ni cũng gần An Cựu. Không biết trên ra răng rồi...”
Tôi biết má tôi đang nhớ tới căn nhà, tới bàn thờ ba tôi và ngôi mộ mới trên núi Tam Thái. Hôm đi tản cư xuống Thủy Dương Hạ, ngang qua đồng, má tôi nh́n lên phía núi hoài. Nhưng cũng như tôi, má tôi không thể phân biệt được mộ nào là mộ ba tôi. Nơi sườn núi là khu vực của người chết, và ngôi mộ nào cũng giống nhau như hệt.
Mấy ngày đầu ở Thủy Dương Hạ thật yên ổn. Nhưng từ hôm bắt đầu có tiếng nổ ở cầu vực th́ ban đêm đại bác lại câu tới làng này. Tối nào chúng tôi cũng chui vào hầm thật sớm. Qua đêm thứ hai th́ mấy tiếng nổ tiếp nữa, cầu vực hư hại hoàn toàn. Ban ngày Mỹ lên làm cầu, nhưng ban đêm th́ họ rút về hết, nhường phần cho mấy anh giải phóng. Đến ngày sau nữa th́ trong làng đă có vài nhà bị trúng đạn đại bác.
Sáng nào cũng nghe người ta bàn tán xôn xao về những trái đại bác bắn ra ngoài sông, rơi vào nhà dân cư. Một hai nhà đă bị trọn. Ban đêm các anh giải phóng về lục soát bắt dân. Phía cầu vực đă bị chận lại, lính canh gác không cho dân đi về Phù Lương nữa. Chúng tôi bị kẹt ở Thủy Dương Hạ và lại chờ đợi sự rủi may.
Một vài người trên Huế tản cư về cho biết là ở An Cựu đă được giải tỏa. Quân Mỹ và lính quốc gia đă chiếm đóng, làm chủ hoàn toàn. Vài người trở lên để chở của nhưng họ trở về khóc lóc thảm thiết. Nhà cửa nào không bị sập th́ cửa đă bị mở tan hoang và đồ đạc không c̣n ǵ hết.
Cầu An Cựu đă bị giật sập ngay khoảng giữa, sự qua lại hết sức khó khăn. Má tôi hỏi thăm kỹ càng lắm, họ cho biết tuy đă giải tỏa được, nhưng lính quốc gia và Mỹ chỉ lên có ban ngày, ban đêm rút trở lại Phú Bài hết. Trong làng lại có tin giặc sắp tới đây, ở trên phố thua, thế nào họ cũng rút về quê. Người ta sửa soạn để tản cư. Má tôi và Thái quyết định trở lại An Cựu.
Mấy ngày liền, tôi nh́n thấy những đoàn xe chở đầy xác chết và binh sĩ bị thương chạy trở về, qua làng. Nhưng người ta vẫn ùn ùn kéo nhau trở lại Huế.
Nhưng đồng thời, cũng có đoàn người ùn ùn từ Huế kéo về. Kẻ chạy lên, người chạy xuống. Má tôi cho Thái đi ḍ đường trước. Nó đi khoảng chừng nửa buổi th́ trở về:
“Nhiều người về An Cựu rồi bác. Ḿnh về đi.”
Vậy là chúng tôi sửa soạn lên An Cựu. Má tôi dặn ḍ cậu Giáo nếu ở đây đại bác dữ quá th́ lên trên đó. Mợ Giáo chia thêm cho má tôi ít gạo: Dù răng đi nữa ở dưới ni cũng c̣n có thóc, giă ra mà ăn, trên nớ kẹt là chết đói. Mợ Giáo, cậu Giáo và cả nhà đưa chúng tôi ra một khoảng đường rồi mới trở lui. Thấy nhiều đoàn người gồng gánh kéo nhau về Phù Lương, má tôi lại do dự. Thái phải nói măi má tôi mới thở dài: Th́ thôi cũng đành. Thái nói ở lại Thủy Dương Hạ hết sức nguy hiểm, nó nghe phong thanh: đêm, Việt cộng đă vô xóm bắt những thanh niên đi.
Tôi thấy hơi yên tâm khi thấy có nhiều người đi trở lên, họ mang theo những thúng, gióng không. Tôi hỏi, họ cho biết là quân Quốc gia đă chiếm An Cựu họ đang kiểm soát trên đó, lên xem c̣n chi th́ chở đi không bị trộm cắp lấy hết.
Tiếng đại bác vẫn nổ ́nh ́nh nơi phía thành Huế. Mặt má tôi tái xanh, môi bà run rẩy:
“Mần răng chừ, trên đó c̣n bắn nhau.”
Thái quả quyết:
“An Cựu về phía ta rồi, đại bác bắn lên miệt Bến Ngự, Từ Đàm.”
Quả đúng như lời Thái nói, lên tới Mù U, tôi nh́n thấy bóng những quân nhân thấp thoáng. Họ vác súng đi thành từng hàng, hoặc lẻ tẻ đứng gác ở hai bên đường. Lên tới đồn Trường Bia th́ tôi càng vững ḷng hơn nữa. Lính ở trong đồn rất nhiều. Phía ngoài, họ đứng gác cẩn thận lắm. Khi chúng tôi đi ngang qua, bắt gặp những tia mắt họ nh́n, tôi muốn cười mà không cười nổi. Tôi chắc họ cũng thế, những đôi mắt nh́n chúng tôi cho tới khi chúng tôi đi xa. Một vài nhà hai bên đường hé cửa. Vài người tḥ đầu ra hỏi:
“Về lại hả?”
Má tôi gật gật đầu, hỏi lại:
“Yên chưa?”
“Ồ, được rồi. Đào hầm trốn đạn. May rủi biết mô bác ơi.”
Một tiếng nổ lớn như xé rách màng tai. Chúng tôi vội vă nằm dạt xuống đường.
Một tiếng nói trong sân nhà nào nói vọng ra:
“Đạn ḿnh bắn đó. Sau đồn Trường Bia bắn đi mà.”
Tôi đứng dậy, ngượng nghịu phủi đất rồi kéo má tôi đứng dậy theo. Bà nh́n quanh nh́n quất:
“Vắng quá, chưa có mấy người về.”
Rồi bà hỏi một đầu người trong một cửa nhà vừa ló ra:
“Mới về?”
“Không, tui ở nơi ni từ mấy bữa ni.”
“Không can chi hả?”
Người đàn bà tḥ đầu ra nhiều hơn, giơ hai ngón tay rồi chỉ về phía góc sân:
“Chết hai người.”
Tôi nh́n theo tay người đàn bà chỉ. Hai nấm mộ đất đắp sơ sài nơi góc sân lạnh lẽo không có một que hương. Tôi kéo chặt hai vạt áo măng tô rồi quay mặt đi nơi khác. Người đàn bà vẻ mặt choắt lại, không biết sự khắc khổ từ lâu hay mới biến đổi khuôn mặt bà ta. Nhưng bà không có vẻ ǵ bi thảm hết. Tôi rùng ḿnh, mười mấy ngày rồi, họ chừng như đă quen với máu, với sự chết chóc bi thương.
Gần đến nhà, chân tay tôi run rẩy quá. Tôi vừa mừng vừa sợ. Tôi tỏ ư lo lắng ngôi nhà đă đổ nát, không c̣n toàn vẹn nữa. Hôm đi xuống Thủy Dương tránh nạn, ngang qua đường cái, tôi đă cố nh́n vào ngôi nhà, nhưng đạn đằng sau lưng như xô tôi chạy tới, và những hàng cây loáng thoáng che khuất khu vườn. Trong những ngày ở Thủy Dương, biết đâu ngôi nhà đă sập.
Người ta chả đồn đăi vài câu chuyện hết sức thương tâm và khôi hài là ǵ. Đoàn quân Mỹ lên An Cựu thấy ngôi nhà nào c̣n nguyên lành hoặc t́nh nghi là bắn bừa vào, bất kể bên trong có người hay không. Hoặc họ tràn vào nhà, đứng ở miệng hầm mà bắn tràn vào hầm. Họ sợ Việt cộng núp trong đó. Càng gần nhà, chân tôi càng bước mau hơn. Thái và má tôi cũng thế. Khi đi th́ gia đ́nh tôi thật đông, khi về chỉ c̣n má tôi, tôi với Thái. D́ Vạn với cô con gái đang sửa soạn, nói sẽ lên sau. Vợ chồng Bé về Phù Lương rồi. Thu cũng bỏ đi theo.
Khi sắp bước vô ngơ, khu vườn của chúng tôi khuất ở đằng sau một khu nhà khác và con ngơ đi vào dẫn tới cổng trồng hoa cẩn và chè tàu, tôi bỗng nghe tiếng gọi đằng sau. Th́ ra chú tôi đang tất tả đi theo. Vợ chồng Bé bàn tính như thế nào mà bỏ ông ở lại.
Tôi đẩy cánh cổng sắt khép hờ. Ngôi nhà bỗng bừng sáng lên như chào mừng chúng tôi với những dấu hiệu mới mẻ. Mái ngói bị trụt hoặc lủng lỗ v́ đạn rốc két, v́ bom chơm. Trước nhà, bức tường nứt một khoảng lớn và những cánh cửa sổ bị sức dội của bom đạn mở toang hoang. Tuy vậy, hai cánh cửa chính vẫn đóng. Thái nhảy lên thềm trước tiên. Nó đặt bao gạo xuống, quay lại nh́n má tôi rồi móc túi lấy ch́a khóa.
Tôi thấy tay nó run rẩy và mặt nó tái đi. Cánh cửa mở, ánh sáng tràn vào căn nhà. Những đèn nến thắp dở, những liễn đối, những bông hoa cườm đập vào mắt tôi. Tôi chạy ào vào nhà, gục đầu nơi bàn thờ ba tôi. Má tôi ngồi bệt xuống đất cất tiếng khóc. Và Thái, tuy đă theo công giáo và rửa tội từ lâu, nó vẫn t́m hương thắp lên bàn thờ ba tôi ở gian trên, rồi cầm nắm hương c̣n lại thắp các lư hương ông bà, những người thân đă chết. Tôi nh́n lên bàn thờ ba tôi, tấm ảnh phủ vải đỏ cùng tất cả lư trầm, bàn nến đều phủ một lớp bụi dày. Mắt tôi chợt bắt gặp những lỗ thủng trên mái nhà và má tôi đang gọi Thái, tay cầm một mảnh bom hay đạn ǵ đó, sần sùi, xám ngoét màu kẽm.
Một lát, chúng tôi đi lục soát xem có mất mát ǵ không. May quá, những thứ chúng tôi bỏ lại đều c̣n nguyên, chỉ những thứ đem đi mới mất. Thái quả quyết là chưa ai vô nhà. Kể ra cũng chả ai thèm vào ngôi nhà này làm ǵ, ba tôi vừa mới chết xong, khu nhà lại bỏ hoang không người ở từ lâu, hôm đám ba tôi xong, liễn đen trắng hoa cườm, vàng hương đầy nhà, trông vào như một khu nhà mồ. Nếu ai lạc vào khung cảnh tang tóc, tiêu điều thế này, chắc cũng hoảng lắm. Nhưng v́ đây là nhà chúng tôi, nơi kia là bàn thờ tổ tiên, nơi nọ là bàn thờ vừa thiết riêng cho ba tôi, tôi mới có được cảm giác ấm cúng và b́nh yên như thế này.
Má tôi bảo đóng bớt cửa sổ lại, cửa lớn cứ khóa bên ngoài trừ khi có việc ǵ cần đi ra ngoài, để họ lầm tưởng là nhà bỏ không. Tôi nh́n ra cửa sổ quan sát xung quanh hàng xóm. Bên khuôn tịnh độ Nam An thật vắng vẻ, những nhà xung quanh đó cũng thật vắng vẻ. Nhưng một lát, tôi thấy một ông già đi ra trước sân, dừng lại nơi cột cờ thường treo cờ Phật giáo khi lễ lạc, ông đứng ngó ra con đường vắng vẻ, hai tay chắp sau lưng. Tôi muốn gọi ông già hỏi chuyện nhưng má tôi đă kéo tôi trở vào. Thái nói:
“Ḿnh phải làm hầm lại. Hầm này có chắc chi mô.”
Hai chị em tôi cùng với ông chú phụ nhau sửa lại hầm. Ngay chiều hôm đó, Túc và Lài từ dưới Thủy Dương Hạ lên. Túc cho biết dưới đó không yên và lên đây ở tạm. Một lát Hiền cũng đi xe Honda vào. May thay, chúng tôi vừa bỏ Thủy Dương đúng lúc. Cũng trong chiều hôm đó vợ chồng Bé trở lại nữa. Đi giữa đường chúng nó đă bị chặn lại, nghe đâu dưới xa kia có xe bị bắn và tấn công, đoàn xe Mỹ bị kẹt lại, đêm nay chưa chắc đă về dưới Phú Bài được.
Nhờ đông người, chúng tôi mở cửa bếp. Dưới bếp, hồi trước ba tôi có cho một ông giáo viên thuê. Hôm Tết, vợ chồng con cái về quê ăn Tết và khóa cửa lại. Dưới bếp có sẵn một cái hầm nổi bằng bao cát, chúng tôi khuân tạm lên nhà làm một cái hầm nổi ở phía sau bàn thờ. Thái vừa làm vừa hỏi tôi có thấy chi lạ không. Tôi nói không. Thái nói khi hồi đi vô nhà, ngay qua cổng nhà đằng trước xây mặt ra hẻm vô nhà chúng tôi, Thái thấy nơi nhà đằng trước có một ngôi mộ trước sân. Trên mộ có nén hương và một nải chuối xanh. Tôi nhớ lại nhà hàng xóm đằng trước đă bị đạn và bốc cháy ngay sáng mồng hai, có mấy người bị thương chắc một người đă chết. Thái nói nhỏ:
“Bác gái đằng trước chết chôn ở đó. Họ đi mô hết rồi, nhà bỏ không.”
“C̣n mấy người bị thương nữa mà.”
Thái lắc đầu nói: Em chịu. Thái cũng như tôi, làm sao biết thêm ǵ hơn nữa. Chúng tôi lại lăng xăng làm hầm. Ở trước khuôn có hiệu đồ mộc, Thái ra khiêng được mấy tấm ván khá tốt, đem vào kê hầm.
Chiếc hầm coi cũng tạm được, nó chia làm hai ngăn. Ngăn trong dành cho má tôi và mấy chị em. Ngăn ngoài dành cho đàn ông. May thay, nhà tôi vừa xong đám ma, có rất nhiều đèn cầy, thắp tới mấy tháng chắc cũng không hết. Thái lại t́m ra một thùng dầu hỏa. Ba tôi dạo c̣n sống vẫn ưa tích trữ đồ, ông sắp về hưu và định dùng khu vườn cùng nhà thờ họ này làm nơi an dưỡng tuổi già.
Chiều tối hôm đó, chúng tôi ăn cơm rất ngon. Cơm gạo giă tay, ăn với thịt kho mặn. Món ăn này do mợ Giáo đài thọ từ lúc c̣n ở dưới Thủy Dương. Chúng tôi ăn thật nhiều cơm. V́ làm việc mệt và đói nữa, chắc má tôi phải nhường mất một nửa phần của bà.
Đêm đến, trước khi gài cửa ngơ cẩn thận và chui vào hầm, d́ Vạn đốt hương trên bàn thờ ba tôi, lâm râm khấn nguyện. Rồi đi ra sân thắp hương vái bốn phương. Cây mai nơi bể nước vẫn c̣n lơ thơ mấy bông, d́ đem hương cắm ở gốc cây mai đó.
Chúng tôi nằm đất, lèn sát nhau mà vẫn không đủ chỗ. Lài với Túc không chịu nằm hầm, trải chiếu nằm ngoài nhà. Má tôi lo lắng bàn tính chuyện những ngày sắp đến. D́ Vạn càu nhàu nói, dù sao đi xuống dưới Phù Lương vẫn yên hơn là ở đây. Nhưng má tôi nói chạy đông chạy tây đă hết rồi, giờ về đây có chết cũng không c̣n tiếc chi nữa. Ở đây c̣n mong được biết tin con cháu.
Vợ chồng Bé và chú tôi th́ lên nhà của họ phía trên đường rầy từ chiều. Bé cho biết trên đó người ta về cũng đông lắm rồi. Nhiều gia đ́nh khi chạy c̣n nguyên lành, khi về thiếu mất vài mạng. Họ đă chết dọc đường. Má tôi dặn: ban đêm ai gọi cửa đừng mở. Thái khôn khéo ra ngoài khóa cửa lại rồi leo cửa sổ mà vào. Nó nghĩ rằng làm như thế có ai gọi họ tưởng là nhà bỏ không. Mà đúng như vậy, nửa đêm có nhiều tiếng súng nổ nhỏ, rồi tiếng chân đi ngoài vườn. Tiếng chân đi mạnh bạo không thèm dấu diếm ǵ hết. Tiếng chân dừng lại ở trước cửa nhà rồi có tiếng gơ cửa. Tiếng đàn ông nói:
“Có ai không. Mở cửa. Mở cửa.”
Có tiếng khác gắt:
“Đồng chí chỉ hoài công, tối nào cũng gơ. Họ bỏ nhà hoang mà.”
“Khu vực này người ta về đông lắm rồi. Biết đâu chủ nhà đă về.”
“Nhưng nhà này có tên trong danh sách không đă chớ?”
“Có tên, nhưng ông già làm công chức đó đă chết rồi.”
“Vậy th́ thôi. Con cháu họ ở kệ họ. Tôi đoán chắc chưa có ai về đâu. Nhà này ai mà dám ở.”
Tiếng chân xa dần. Có tiếng chó sủa trong xóm ra. Một lát có tiếng đại bác nổ gần. Lài chui tọt vào hầm. Chúng tôi phải ngồi dậy mới đủ chỗ. Tiếng đại bác rơi đều đều, xa có, gần có. Có tiếng quá gần, dội tức ngực làm chúng tôi co rúm người lại. Lài nắm tay tôi hỏi: Vân ngồi mô. Đây ń. Ở nơi ni dễ sợ rứa hỉ. Tiếng d́ Vạn nói:
“Im đi, đừng có ŕ rào.”
Xa xa tiếng súng lại nổ ran. Đánh nhau ở đâu có vẻ lớn lắm. Chúng tôi thao thức lo lắng một vài giờ rồi cũng mệt quá ngủ thiếp đi.
Sáng ngày, d́ Vạn dậy trước nhất. D́ ngóng ở cửa nghe động tĩnh rồi mới mở hé cửa. Ngoài đường vắng ngắt, nh́n nhà nào cũng hoang vắng đến dễ sợ. Thái chui ra sân trước tiên, rồi tới tôi, tới Lài.
Buổi sáng trời vẫn lất phất mưa và lá cây trong vườn xanh một cách kỳ lạ. Qua những đám mây lam sà thấp, tôi bỗng h́nh dung được phía sau một bầu trời xanh lơ và ánh mặt trời rực rỡ.
Má tôi, d́ Vạn cũng chạy ra: Nam mô A Di Đà Phật, một đêm yên ổn đă qua. D́ Vạn chấp tay vái bốn phương trời. Chúng tôi nh́n nhau, mừng mừng tủi tủi. Lâu nay chúng tôi vẫn sát nhau kề cận bên những nguy hiểm mà không nh́n thấy nhau hay sao mà bây giờ, đứng trước sân lại mừng tủi như sau bao ngày gian nguy mới gặp nhau, thấy nhau vẫn c̣n lành lặn.
[video=youtube;w-iV9hOMD4k]https://www.youtube.com/watch?v=w-iV9hOMD4k[/video]
Mai tiếp ....