Luật sư Lê Công Định nói về ngày 30 tháng 4
[b]
Luật sư Lê Công Định nói về ngày 30 tháng 4 [/b]
Mặc Lâm, biên tập viên RFA
Trong chuyên đề Kư ức 40 năm hôm nay Mặc Lâm có cuộc trao đổi với Luật sư Lê Công Định, nguyên Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư Sài G̣n, một trí thức từng có nhiều bài viết cổ súy cho dân chủ tại Việt Nam. Ông là con của một gia đ́nh cách mạng sinh trưởng và lớn lên tại Sài G̣n nhưng có cái nh́n khác về ngày 30 tháng 4 năm 75. Luật sư Lê Công Định từng bị tù hơn 4 năm về tội tuyên truyền chống phá cách mạng và đây là lần phỏng vấn đầu tiên ông dành cho RFA sau khi ra khỏi trại giam vào ngày 06 tháng 2 năm 2013. Trước nhất LS Định nói về kư ức ngày 30 tháng 4 của ḿnh khi ấy ông vừa 7 tuổi:
Tôi c̣n đọng lại trong kư ức của ḿnh h́nh ảnh ngày 30 tháng 4 năm 75. Thực ra lúc đó tôi mới 7 tuổi thôi, trước ngày đó th́ chúng tôi vẫn đến trường đều đặn. Những cuộc di tản trên đường phố cũng như tại Ṭa đại sứ Mỹ lúc đó bắt đầu có những người chạy vào leo lên trực thăng, tôi thấy những h́nh ảnh đó khi đi ngang qua và nó vẫn c̣n đọng lại trong kư ức của tôi về cuộc chiến tranh.
Cái ngày 30 tháng 4 đó tôi và những trẻ con trong khu phố ḿnh ở đă ra đường để xem mặt đoàn quân giải phóng như thế nào và sau dó th́ xem TV th́ thấy Ủy ban Quân quản họ tổ chức những buổi meeting đưa h́nh ảnh ông Hồ Chí Minh cũng như đưa những lá cờ đỏ sao vàng và cờ của Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam. Lúc đó tôi rất ngạc nhiên và hỏi ba tôi ông đó là ai, ba tôi trả lời đó là ông Hồ.
Sau đó khi lớn lên th́ tôi bắt đầu hiểu rơ hơn về cuộc chiến tranh, tất nhiên đă bị giảng dạy một cách lệch lạc theo cái nh́n của chính quyền chứ không phải theo đúng sự thật lịch sử của nó. Do đó tôi cũng như bao thế hệ trẻ lớn lên trong ḷng của chế độ mới này khi học hành chúng tôi bị tiêm nhiễm bởi cái lối truyền đạt có tính cách tuyên truyền nhiều hơn là dạy cho học sinh, sinh viên hiểu được thế nào là lịch sử trong quá khứ.
Ông hối hận tại sao ḿnh lại tham gia xây dựng nên một chính quyền để rồi cuối cùng người dân b́nh thường lại bị tước đoạt như thế này?
- Luật sư Lê Công Định
Khi vào đại học tôi nhận ra điều đó qua nói chuyện với người thân trong gia đ́nh cũng như bạn bè của tôi, tôi mới bắt đầu t́m hiểu, đọc lại sách. Nhưng sách lúc đó hầu hết do nhà nước xuất bản làm sao ḿnh có thể hiểu được? V́ vậy buộc ḷng tôi phải đọc lại những cuốn sách in trước năm 75 của gia đ́nh tôi và đặc biệt của người anh trai tôi. Những cuốn sách đó đă thực sự thay đổi suy nghĩ của tôi, tôi bắt đầu định h́nh một suy nghĩ mới, nhận thức mới của lịch sử Việt Nam từ những năm 17-18 tuổi. Tôi chỉ muốn nh́n một cách tổng quát đa chiều về lịch sử của đất nước ḿnh.
Mặc Lâm: Thưa LS sau khi ông bị bắt th́ báo chí chính thống rộ lên nhận định cho rằng gia đ́nh ông là một gia đ́nh cách mạng và đă được ưu đăi. Trong thời gian sau 30 tháng 4 th́ gia đ́nh ông có được ưu đăi như họ nói hay không thưa luật sư?
Luật sư Lê Công Định: Về việc đó th́ nó như thế này: Ông nội tôi, bác tôi, ba tôi và thậm chí cô tôi đều đi theo phong trào cộng sản. Giống như những trí thức miền Nam lúc đó họ không thích sự có mặt của quân đội nước ngoài. Sau cuộc chiến tranh chống Pháp kéo dài không ai c̣n muốn thấy quân đội nước ngoài ở Việt Nam. Gia đ́nh tôi cũng như bao nhiêu người trí thức khác đều lựa chọn cho ḿnh thái độ trung lập đối với chính quyền lúc đó.
Gia đ́nh tôi không may được tiếp cận với những người hoạt động cho phong trào cộng sản cho nên họ bị ảnh hưởng và họ tham gia vào phong trào cộng sản gọi là “cuộc kháng chiến chống Mỹ”.
Gia đ́nh tôi bị ảnh hưởng rất nhiều và ba tôi thậm chí đi tù v́ những hoạt động chống lại chính quyền Sài G̣n vào năm 1960 và ông nhận cái án tương đối nặng nề là 5 năm tù. Sau đó khi ra tù ông tiếp tục cuộc sống b́nh thường của ḿnh nhưng vẫn âm thầm cổ vũ cho phong trào cộng sản. Năm 75 xảy ra sự kiện thống nhất th́ ba tôi nghiễm nhiên trở thành một thành viên trong chế độ mới nhưng có nhiều điều sau đó khiến ông bắt đầu nhận thức ra ḿnh đă bị lừa dối như thế nào qua các chính sách mà họ áp dụng cho người miền Nam lúc đó. Thí dụ như là giam cầm những quân nhân và công chức của chế độ Sài G̣n, cải tạo tư sản. Ba tôi đă từng tham gia vào những cuộc gọi là cải tạo tư sản đó và ông nhận ra được bản chất phi nhân của những chính sách như vậy.
Người dân trước năm 75 họ ky cóp tài sản của ḿnh và làm ăn một cách chân chính để sống đời sống giản dị như giới trung lưu th́ họ bị chụp cái mũ là tư sản mại bản, bị tước đoạt toàn bộ tài sản và đẩy cả gia đ́nh vào vùng kinh tế mới.
Ba tôi có kể với tôi một sự kiện mà đến bây giờ tôi vẫn nhớ hoài. Ba tôi kể khi đoàn làm việc của ông đến nhà một bà bán tạp hóa người Hoa để kiểm kê và tịch thu tài sản của bà th́ buổi sáng bà đó vẫn c̣n đầu óc minh mẫn, tóc vẫn đen và nói chuyện vẫn đâu ra đó. Bà năn nỉ van xin mong người ta để lại tài sản dù là một phần, nhưng đoàn làm việc theo lệnh trên vẫn lấy toàn bộ tài sản của bà. Bà đă khóc lóc van xin suốt từ sáng đến chiều...ba tôi nói rằng khi nh́n toàn bộ tài sản của ḿnh bị lấy đi hết th́ bà đă hóa điên hóa dại, nói năng không c̣n b́nh thường nữa và tóc bà trở nên bạc trắng! Ba tôi nh́n h́nh ảnh đó và ray rứt cả cuộc đời. Ông hối hận tại sao ḿnh lại tham gia xây dựng nên một chính quyền để rồi cuối cùng người dân b́nh thường lại bị tước đoạt như thế này? Điều đó ba tôi kể cho tất cả các con nghe.
000_ARP3893340-400.jpg
Người dân Sài G̣n di tản hôm 30/4/1975. AFP photo
Riêng tôi h́nh ảnh bà bán tạp hóa người Hoa hóa điên, tóc trở nên bạc trắng ám ảnh và ảnh hưởng đến suy nghĩ của tôi từ nhỏ cho đến tận bây giờ. Gần như trong gia đ́nh tôi có một sự phản tỉnh từ ba tôi cho tới các con.
Nói về mặt lư lịch th́ tất nhiên gia đ́nh tôi là một “gia đ́nh cách mạng” lẽ ra cũng nhận những ưu đăi giống như bao nhiêu cán bộ trong hệ thống này, tuy nhiên có một điều xảy ra vào năm 1980 khi mâu thuẫn nội bộ bên trong hàng ngũ cán bộ giữa miền Bắc và miền Nam lúc đó. Ba tôi bị chụp cái mũ làm sai nguyên tắc quản lư kinh tế xă hội chủ nghĩa và ông bị chính đồng đội của ḿnh bắt giam trong 6 tháng trời không qua xét xử và có bất kỳ một bằng chứng nào nên cuối cùng phải thả ba tôi ra và yêu cầu ba tôi làm bản kiểm điểm để quay trở về làm việc.
Ba tôi từ chối, ông nói với họ rằng sự tham gia vào phong trào cộng sản của ông là một bản kiểm điểm quá vĩ đại của cuộc đời ông rồi. Sáu tháng tù mà những người đồng đội bắt giam ông nó cũng là một bản kiểm điểm quá vĩ đại để ông có thể tiếp tục làm một bản kiểm điểm nữa. Ông trở về đời sống dân sự b́nh thường.
Kể từ đó gia đ́nh tôi đoạn tuyệt với hệ thống chính quyền này và không nhận bất kỳ một sự ưu đăi nào. Tất nhiên khi xét lư lịch bắt giam tôi th́ họ vẫn xem gia đ́nh tôi là gia đ́nh có công với cách mạng do vậy khi xuất hiện ở Ṭa sơ thẩm tôi có nói một điều như thế này: “ Tôi nghĩ rằng gia đ́nh tôi từ ông tôi cho tới bác, cha, cô tôi đều đi theo cách mạng, tuy nhiên tôi đă đi ngược hoàn toàn với con đường đó” Tôi nói rất rơ ràng nhưng sau đó coi lại trên Youtube th́ họ cắt thêm một phần ở một câu khác nhét vào ngay sau cái câu mà tôi vừa nói. Họ bảo tôi đi ngược lại đường lối gia đ́nh, những công lao của gia đ́nh cho nên tôi thấy ân hận.
Tôi nghĩ rằng ḥa giải lẽ ra là một vấn đề đương nhiên áp dụng sau khi hết chiến tranh bởi v́ cả bên thắng cũng như bên thua cuộc đều là đồng bào trong nước.
- Luật sư Lê Công Định
Tôi thấy buồn cười bởi v́ khi nói ra câu đó tôi muốn gửi một thông điệp rất rơ ràng rằng: tuy gia đ́nh tôi đi theo con đường cộng sản góp phần xây dựng nên chế độ này nhưng tôi lớn lên và ư thức rơ việc tôi làm và quyết định đi ngược lại con đường đó.
Mặc Lâm: Quay trở lại câu chuyện 40 năm th́ tù nhân côn đảo, tù nhân cải tạo đă trở về nhà nhưng xuất hiện một loạt tù nhân lương tâm mới vẫn c̣n trong tù, điều này cho quốc tế thấy ǵ?
Luật sư Lê Công Định: Đối với những tù nhân cải tạo quân nhân của chế độ Sài G̣n ngày xưa chúng ta thấy nó thể hiện rơ một chính sách của chính quyền là trả thù những người từng là đối thủ của ḿnh. Họ không có một sự khoan dung, không có sự ḥa giải thật sự cho nên mới thực hiện việc đó.
C̣n đối với tù nhân lương tâm bây giờ th́ tất cả mọi người đều đă thấy rằng đây là một chế độ độc tài cho nên người ta chỉ thích nghe những lời êm tai, xuôi theo cách họ nói chứ họ không nghe những ư kiến trái ngược thập chí là đối lập, do đó mới có việc bắt giam tù chính trị và tù nhân lương tâm như tôi chẳng hạn. Bởi v́ tôi chỉ đơn giản nói lên tiếng nói của ḿnh nhưng họ lại xem đó là mối đe dọa của thế lực thù địch qua đó quốc tế đă nhận rơ chính sách nhất quán của mọi chế độ cộng sản. Từ Châu Âu, Châu Á và đặc biệt là Hoa Kỳ thấy họ không thay đổi chủ nghĩa độc tài của ḿnh.
Càng ngày chúng ta thấy càng nhiều hơn tù nhân lương tâm bị bắt nó thể hiện mối sợ hăi ám ảnh đầu óc của người lănh đạo. Họ luôn luôn sợ quyền lực của họ bị mất do sự ảnh hưởng của người trí thức, bất đồng chính kiến hôm nay và cách duy nhất là họ đàn áp, tù đày. Cách tốt nhất dập tắt tiếng nói đối lập.
Mặc Lâm: Ngày 30 tháng 4 là ngày thống nhất đất nước nhưng 40 năm sau hai chữ “thống nhất” vẫn c̣n khá mơ hồ về sự ḥa giải. Theo luật sư ai là người phải tỏ thiện chí một cách nghiêm túc trước? Bên thắng hay bên thua cuộc?
Luật sư Lê Công Định: Tôi nghĩ rằng ḥa giải lẽ ra là một vấn đề đương nhiên áp dụng sau khi hết chiến tranh bởi v́ cả bên thắng cũng như bên thua cuộc đều là đồng bào trong nước. Họ đâu phải là hai chủng tộc khác nhau, hai kẻ thù một bên là ngoại xâm c̣n một bên là người bị xâm lược vậy th́ việc ǵ phải tiếp tục hận thù và chia rẽ?
Chưa bao giờ muộn cho vấn đề ḥa giải cả kể cả bây giờ 40 năm sau, không ai c̣n tin vào chính sách ḥa giải của nhà cầm quyền nữa. Nhưng nếu bây giờ nhà nước Việt Nam thật tâm muốn thực hiện chính sách ḥa giải th́ họ nên làm bằng thực chất chứ không phải làm qua lời nói.
Ở đây không phải là sự ḥa giải giữa bên thắng cuộc và bên thua cuộc v́ 40 năm đă qua nên gác lại chuyện đó đi. Bây giờ điều quan trọng hơn là ḥa giải giữa người cộng sản và người không cộng sản. Ngay những người như tôi lớn lên trong chế độ mới, học hành mưu sinh trong chế độ này. Bản thân tôi, cuộc đời tôi chả liên quan ǵ tới chế độ Việt nam Cộng ḥa cả vậy th́ tôi không cần sự ḥa giải của bên thua cuộc và bên thắng cuộc. Cái tôi cần là sự ḥa giải giữa người cộng sản và người không cộng sản.
Mặc Lâm: Xin cám ơn luật sư Lê Công Định.
