chợ nhỏ Saigon.. và chợ chữ Quốc ngữ ; cô Tú Thanh Vân.....
hôm qua, nmq đă có gơ bài về thời cuộc.. trong đó nmq có gơ gịng chữ dành cho số phận quê hương; chúng ta sẽ không có mất nước.. một khi c̣n có người nói tiếng Việt.. và viết chữ Quốc ngữ...
Chiều tối hôm qua.. một phái đoàn của gia đ́nh từ Misissauga .. đưa cháu bé André.. về với bố mẹ của cháu trong những ngày hè... và mấy bà cũng muốn lưu lại Montreal để xem người Quebec ăn lễ mừng ngày St Jean Baptiste, nguồn gốc của bảo vệ quốc âm của sắc dân Acadian lai Pháp.. cũng như phong trào bảo vệ vương quyền ( souveraineté) của Quebec/ Canada nói tiếng Pháp+ thổ ngữ. Loanh quanh cậu truyện hàn huyên.. và rồi chúng tôi tự dưng bị đưa về quá khứ.. người Việt tha hương và tiếng nói.. rồi GN bảo.;
. này anh già .... bên Pháp mấy cụ già đang hỏi tội anh đấy !!
tội ǵ vậy ?? tội về ngôn ngữ ?? th́ ḿnh ở Canada... ḿnh dùng tiếng Anh, tiếng Pháp.. và c̣n nữa.. tiếng Việt của tôi ..!!
.. mà anh có nghĩ rằng;... c̣n đến bao giờ.. một khi...
lại tồn cổ rồi sao !! ..
GN tiếp ; con cháu ḿnh cần biết tiếng Việt và chữa Quốc ngữ mà anh ..!!
.. bố, mẹ.. các má.. các anh chị .. giờ đây c̣n nơi tiếng Việt, c̣n đọc được chữ quốc ngữ... chứ mai này .. đến đời các cháu, chắt.. chúng ỡm ờ vài câu chữ tiếng ta.. chứ đưa cái thơ viết bằng chữ Quốc ngữ.. th́ chúng... ngắc ngắc cái đầu rồi.... mom!.. you read for me..!! có buồn không ??
Từ câu truyện gia đ́nh này làm cho nmq muốn gơ lên mạng... những ǵ mà nmq c̣n nhớ về Hội Truyền bá Quốc ngữ mà các học giả ngày xưa đă thành lập.. rồi cái văn hoá b́nh dân ấy len lỏi vào Đại hoc để rồi người con gái thông minh, đoan trang của Đại học Hà nội được quư Thầy bên Văn khoa tặng cho cái mỹ danh : cô Tú Thanh Vân tức Giáng Ngọc..
Chợ huyện..sẽ được gơ lên, cũng trong loạt bài này........./. gn&nmq
chợ huyện. và cô Tú Thanh Vân......
ngày hôm qua.. sau lúc nghỉ mệt v́ chuyến đi lên Montreal...
mấy bà sau bữa cơm tối, đ̣i đi xem MTL về đêm, nhất là xem họ sửa soạn ra sao ? cho lễ hội ngày Quebec.. cuộc đót pháo bông.. và các cuộc vui ca hát.. thâu đêm.. rồi các bà được một nhà hàng thân chủ của các cháu ngoại mời đến thăm nhà hàng.. và được thưởng thức món poutine( bánh ḿ thịt nguội), khoai tây chiên có sauce gravy... bên cạnh là ly ruợu vang Quebec, được nghe lại tiếng Pháp..
.. rất ngạc nhiên khi người MTL nói tiếng Pháp và không biết chia các động từ ( cọnjuguer des verbes...), không sao.. họ vẫn hiểu như thường !!!
Ngạc nhiên v́ đạo luật 101 bảo vệ tiếng Pháp.. mà họ lại thích tiếng Anh, tiếng Ư.. trong khi dân tộc thiểu số vẫn dung Ảrmenian thổ ngữ...
về nhà.. các bà lại đ̣i uống cà phê Moka au lait... để rồi ngồi tán dóc...
A Liểng là người đầu tiên ngạc nhiên về ngôn ngữ trên vùng Quebec.. nói..;
...này anh,.. mấy má bầy trẻ ... sao mà tụi trẻ nó hay vậy.. đi học toàn tiếng Anh mà chúng lại nói được cả tiếng Pháp... thiệt là ngộ quá ta !!! sáu Hiền lại c̣n thêm...; mũi lơ mắt xanh mà hơi chút là kêu... nội ơi.. ngoại ơi... rồi bà của chúng nói tiếng Việt không à... mà chúng hiểu ráo nạo... ngộ ghê hỉ !
gn chậm răi... đó là luật tự nhiên thôi, bầy trẻ non.. trong trắng như tờ giấy chưa có vết mực .. chúng dễ ghi nhận từ mùi/odor, rồi h́nh ảnh đến tiếng động để nhận biết.. để biết lạ biết quen.. âm thanh là tiếng động đầu tiên ghim vô trí nhớ.. sau rồi tới h́nh ảnh...tiếp theo là phân biệt cảm tính vui buồn..
... lớn lên th́ biết đến sách vở.. nào Tam tự kinh.. nào Tam thiên tự .. chiếc bút lông, nghiên mực Tàu đến cái roi mây vun vút... nằm ḅ dài trên nền nhà để tập tô.. cùng tiếng học bài.. ê..a.. .tt..
Chợ nhỏ bên này giới tuyến.......
... thế là cả nhà.. lội mưa luốp thuốp trở về nhà... và giờ đây lên mạng ôn cố tri tân.. ngày ấy chữ nghĩa ra sao ??
.. Cho đến thời Minh mangj, các văn bản, chiếu chỉ vẫn dung toàn Hán/Nôm.. chỉ bêb Thiên chúa giáo có những bài kinh bang chữ Latinh.. rồi các tín hữu, con chiên dung thấy tiện lợi.. giúp ghi chép dễ dàng.. nên truyền tai.. chỉ dạy cho nhau..xin cảm ơn các giáo sĩ..nhất là linh mục Alexandre De Rhodes.
Phải đợi đến 1907.. th́ mới được nhà văn Nguyễn văn Vĩnh, mở nhà in, xuất bản tờ báo in chữ Quốc ngữ đầu tiên ; Đăng Cổ Tùng báo, rồi đến tờ báo Đông dương tạp chí 1913... nhà văn NV Vĩnh thong hiểu Hán Nôm, lại giởu.. ông đă dịch rất nhiều truyện, tích cổ của ta sang tiếng Pháp.. với cả phần giải nghĩa các chữ khó hay như điển tích Văn học. quư nhất là bộ Kim Vân Kiều. Các văn bản của chính quyền Thuộc địa đều dùng Pháp ngữ..
Riêng chương tŕnh Giáo dục th́ Toàn quyền Albert Saraut.. quyết định bắt buộc học Quốc ngữ ở cấp Tiểu học.. để thay thế Hán Nôm. Các khoa thi Hương/Hội của Việt nam dần dần bị loại bỏ kể từ 1915.. các trường sở Tiểu hoc được Pháp cho xây cất từ trước đấy vài năm... đến 1910 th́ đă có Đại học Dong duong... chương tŕnh học do Toàn quyền biên soạn.. những quyển sách đầu tiên được nhóm học giả của cụ Trần trọng Kim biên soạn, dành cho Tiểu học như Quốc van Giáo khoa thư cho lớp Đồng Ấu(Ènfantin, Dự bị(Preparatoire), Sơ đẳng( Elementaire), Vệ sinh yếu lược..bên cạnh các sách tiếng Pháp như Lecture et Vocabulaires cours Preparatoires+ Elementaires, Toán (Ảrithmetique) bốn phép tính; cộng, trừ, nhân, chia và toán đố(Probleme).. sửa soạn tập cho dự thi ; Elementaire. Thi đậu th́ lên lớp Nh́ (cours Moyen 1, Moyen 2 dành cho thiếu điểm, trượt thi Elementaire), lên lớp Nhất (superieur) cuối năm thi CEP (Sơ học yếu lưlư.. ông đă dịch rất nhiều truyện, tích cổ của ta sang tiếng Pháp.. với cả phần giải nghĩa các chữ khó hay như điển tích Văn học. quư nhất là bộ Kim Vân Kiều. Các văn bản của chính quyền Thuộc địa đều dùng Pháp ngữ.. Riêng chương tŕnh Giáo dục th́ Toàn quyền Albert Saraut.. quyết định bắt buộc học Quốc ngữ ở cấp Tiểu học.. để thay thế Hán Nôm. Các khoa thi Hương/Hội của Việt nam dần dần bị loại bỏ kể từ 1915.. các trường sở Tiểu hoc được Pháp cho xây cất từ trước đấy vài năm... đến 1910 th́ đă có Đại học Dong duong... chương tŕnh học do Toàn quyền biên soạn.. những quyển sách đầu tiên được nhóm học giả của cụ Trần trọng Kim biên soạn, dành cho Tiểu học như Quốc van Giáo khoa thư cho lớp Đồng Ấu(Ènfantin, Dự bị(Preparatoire), Sơ đẳng( Elementaire), Vệ sinh yếu lược..bên cạnh các sách tiếng Pháp như Lecture et Vocabulaires cours Preparatoires+ Elementaires, Toán (Ảrithmetique) bốn phép tính; cộng, trừ, nhân, chia và toán đố(Probleme).. sửa soạn tập cho dự thi ; Elementaire. Thi đậu th́ lên lớp Nh́ (cours Moyen 1, Moyen 2 dành cho thiếu điểm, trượt thi Elementaire), lên lớp Nhất (superieur) cuối năm thi CEP (Sơ học yếu lươc