Nông Dân vẫn nghèo v́ bị ép bán lúa với giá thấp
Việt Nam xuất cảng 6.5 triệu tấn gạo
SÀI G̉N (TH) - Đại công ty quốc hoanh xuất cảng gạo đang bị tố tăng giá gạo xuất khẩu để ép chết giới thương gia ngoài quốc doanh trong khi nông dân th́ không c̣n lúa để bán.
Nông dân cực khổ trăm chiều, làm ra lúa gạo để nhà nước bán lấy đô la nhưng họ đều đói rách v́ bị ép giá.
“Năm tuần qua, Hiệp Hội Lương Thực VN (VFA) (một tổ chức quốc doanh) liên tiếp tăng giá sàn xuất khẩu gạo 4 lần. Điều này được VFA lư giải là do giá gạo xuất khẩu thế giới tăng, song điều bi kịch là người trồng lúa vẫn lỗ.”
Bản tin ngày Thứ Năm, 16 tháng 9, 2010 của báo Người Lao Động viết về t́nh trạng nghịch lư ở Việt Nam trong đó, đám quốc doanh đứng môi giới xuất cảng gạo th́ ăn trên đầu trên cổ nông dân, trong khi nông dân đầu xuống trôn lên vẫn đói rách dù có lúc lúa gạo trên thị trường lên giá rất cao.
Theo bản tin của Người Lao Động, trong đợt quyết định tăng giá gạo xuất cảng cuối cùng của tháng 8, 2010, VFA quyết định mức giá sàn gạo 5% tấm là 450 USD/tấn, loại 25% tấm là 410 USD/tấn, tăng 20 USD/tấn so với mức công bố trước đó khoảng một tuần. Rồi mới đây, ngày 14 tháng 9, VFA một lần nữa nâng giá sàn xuất khẩu gạo lên 475 USD/tấn (loại 5% tấm), thời gian giao hàng đến tháng 10, 2010, hiệu lực áp dụng từ ngày 15 tháng 9. Rồi mới đây, ngày 14 tháng 9, VFA một lần nữa nâng giá sàn xuất khẩu gạo lên 475 USD/tấn (loại 5% tấm), thời gian giao hàng đến tháng 10, 2010, hiệu lực áp dụng từ ngày 15 tháng 9.
Như thế, chỉ trong thời gian hơn một tháng, đám xuất khẩu quốc doanh đă nâng giá xuất cảng gạo 5% tấm lên $75 USD/tấn. Tổ chức VFA viện dẫn nhiều lư do để nâng giá nhưng “một số chuyên gia kinh tế, lănh đạo ngành nông nghiệp các địa phương thuộc ĐBSCL và nhiều doanh nghiệp (DN) tỏ ra lo ngại.”
Bài phân tích của NLĐ cho thấy hiện nay, giá lúa mà thương lái t́m mua từ nông dân từ 4,500 đồng/kg đến 5,500 đồng/kg. Loại lúa Thần Nông IR 50404 có phẩm chất thấp được thu mua với giá 4,500 đồng/kg. trong khi lúa gạo hạt dài xuất khẩu giá cao được thu mua từ 5,200 đồng/kg đến 5,500 đồng/kg. Như vậy, giá lúa đă tăng từ 1,000 đồng đến 1,500 đồng/kg so với hồi tháng 7, thời gian được loan báo từ nhà cầm quyền Hà Nội thúc hối đám quốc doanh mua lúa tồn trữ để giúp nông dân có lăi từ 30% đến 40%.
Sự nghịch lư là, giá lúa tăng cao th́ nông dân lại không c̣n ǵ để bán.
“Phần lớn nông dân đều không được hưởng lợi từ giá lúa cao, thậm chí nhiều người c̣n bị lỗ vốn. Lư do là bởi áp lực nợ nần, người trồng lúa đă phải bán hết ngay sau khi thu hoạch với giá rất rẻ.” Bài báo của NLĐ viết như vậy và viện dẫn lời nông dân Nguyễn Nhơn B́nh, nông dân ở huyện Tân Hồng-Đồng Tháp, nói với sự chua chát: “Hồi đầu tháng 7, 2010, hộ tôi thu hoạch 30 công lúa nhưng giá rẻ quá, không bán. Tôi làm liều trữ lúa đến đầu tháng 8 nhưng giá vẫn không tăng. Không thể kham nổi đủ thứ nợ, tôi phải bán với giá chỉ 3,200 đồng/kg trong đợt thu mua tạm trữ. Nhiều người cũng làm như tôi, khi bán hết sạch lúa th́ chẳng bao lâu, giá lúa tăng cao trở lại...”
Dù có lệnh từ nhà cầm quyền trung ương, đám quốc doanh đă không thu mua ngay mà chỉ mau cầm chừng, thúc đẩy nông dân phải bán vào lúc giá lúa thấp v́ nông dân không c̣n đường nào khác để sống.
Bài báo dẫn lời Dương Nghĩa Quốc, giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Đồng Tháp: “Khẳng định nông dân trong tỉnh không được hưởng chút lợi ích nào khi giá lúa tăng cao v́ lúc đó, họ đă bán hết sạch lúa hè thu, lợi ích hoàn toàn thuộc về DN xuất khẩu, (hầu hết thuộc VFA, theo NLĐ).” C̣n ông Trần Quang Củi, phó giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Kiên Giang, nói với nhà báo rằn: “Khi giá gạo xuất khẩu tăng, trong đợt thu mua tạm trữ vừa qua, các DN lại được nhà nước hỗ trợ lăi suất nên họ đă lăi đậm.”
Theo ư kiến ông Vơ Ṭng Xuân, một chuyên gia lúa gạo nổi tiếng, các công ty xuất khẩu gạo quốc doanh đă tăng giá quá đáng, có hại cho Việt Nam xuất cảng. “Gạo 5% tấm của Thái Lan là 450 USD, gạo 25% tấm của Pakistan chỉ là 360 USD/tấn, trong khi gạo cùng loại 25% tấm của VN đến 435 USD/tấn. Chúng ta tăng như vậy là bất lợi v́ không thể cạnh tranh lại với hai nước nói trên về giá và hai nước này hiện vẫn thừa gạo xuất khẩu.”
Báo Người Lao Động dẫn lời một chuyên viên kinh tế giấu tên tố cáo: “Việc VFA tăng giá sàn xuất khẩu gạo liên tục với mức cao như vậy là ‘giết’ các DN xuất khẩu ngoài VFA, đồng thời làm lợi cho các DN thuộc VFA. Qua trao đổi với phóng viên Báo NLĐ ngày 14 tháng 9, một số DN xuất khẩu gạo ngoài VFA (đề nghị không nêu tên) cũng bày tỏ lo ngại về khả năng sắp tới họ không xuất khẩu được. Nếu không bán được gạo th́ họ cũng không thể thu mua lúa của nông dân với giá cao. Cuối cùng, thiệt hại thuộc về nông dân, trong khi những DN thuộc VFA, trong đó lớn nhất là Tổng Công Ty Lương Thực Miền Nam (Vinafood 2), lăi to.”
Ông Dương Nghĩa Quốc c̣n cáo buộc rằng “cơ chế thông tin xuất khẩu gạo hiện nay không minh bạch,” ngay cả Sở NN-PTNT các tỉnh cũng phải t́m hiểu qua những kênh thông tin khác! “Đúng ra, khi có hợp đồng xuất khẩu hoặc trúng thầu, VFA phải có thông tin rộng răi về giá cả, số lượng cho các tỉnh, thành; ngược lại, họ bưng bít thông tin để mua lúa giá thấp, đến khi thông tin được nhiều người biết đến th́ chuyện đă rồi, họ đă gom đầy kho để thu lợi lớn.”
Việt Nam có khoảng 4 triệu ha đất trồng lúa, hơn 70% dân chúng cả nước sống ở các khu vực nông thôn. Hiện có khoảng 216 công ty xuất cảng gạo nhưng những công ty thuộc hàng lớn là các ông trùm quốc doanh lũng đoạn thị trường. Năm 2009, Việt Nam đă xuất cảng 6 triệu tấn gạo, thu về khoảng $2.5 tỉ USD ngoại tệ.
Nhưng cái điệp khúc “được mùa, bội thu, rớt giá” vẫn lập đi lập lại hàng năm nên nông dân vẫn đói rách. Rất nhiều cô gái nông thôn không chịu được sự đói khổ của gia đ́nh đă chấp nhận “bán ḿnh” qua những vụ môi giới làm vợ người Hàn, người Đài Loan,... dẫn đến không ít thảm kịch.
