Cách Giúp Trẻ Bớt Nghiện Thiết Bị Điện Tử- Trịnh Thanh Thủy
trích VietBao online
Không chối căi được, sự phát triển quá nhanh của kỹ thuật điện toán ngày nay đă mang lại khá nhiều vấn đề nhức óc. Có những vụ sát nhân, theo dơi con mồi vừa hiếp dâm vừa giết người, quấy nhiễu t́nh dục, nghiện game, đột nhập vào các hệ thống điện toán để ăn cắp tư liệu, thông tin và lợi dụng liên mạng để làm hại người khác. Ngoài ra, hàng ngày c̣n có những sự việc điên đầu khác mà các bậc cha mẹ phải đối diện với con cái như, chúng bê trễ học hành, không làm bài tập, lạm dụng thiết bị điện tử, chi phí hoá đơn điện thoại quá cao v́ sử dụng quá nhiều, chỉ biết ngồi trước màn h́nh (TV, monitor) mà không ra ngoài, không thiết đi đâu.
Tuy nhiên chúng ta cũng không nên đổ tất cả lỗi cho thế giới văn hoá mạng hay công nghệ điện toán. Chúng ta cần phải cẩn trọng xem xét và chấp nhận những lợi ích của chúng và dành thêm thời gian để cải thiện những hậu quả xấu do sự lạm dụng mang lại, để cuộc sống của chúng ta tốt đẹp và con cái chúng ta giỏi giang hơn.
Điều quan trọng nhất, chúng ta cần phải chú tâm theo dơi, bỏ nhiều thời gian kiểm soát các em hơn là bỏ mặc chúng muốn làm ǵ th́ làm với các thiết bị điện tử. Chúng ta cũng không nên dạy con theo các phương pháp cổ truyền cũ, dùng roi vọt để bắt chúng tuân theo ư ḿnh một cách tuyệt đối như có bậc cha mẹ đă từng làm. Hễ không nghe lời th́ la mắng, đánh đập, thượng cẳng chân, hạ cẳng tay. Nếu chúng ta muốn các em tôn trọng người khác, tôn trọng chúng ta, trước hết chúng ta cần phải tôn trọng các em bằng cách dạy cho chúng biết những luật lệ và ranh giới giữa cha mẹ và con cái từ thuở c̣n thơ. Sau đó đem phương cách thực hành ấy áp dụng vào thế giới mạng. Chắc chắn sẽ có sự khác nhau và thay đổi giữa hai thế giới. Chúng ta phải phân tích rành rẽ sự khác biệt, nhận xét hậu quả và t́m cách giải quyết. Có nghĩa là chính chúng ta phải tự giáo dục ḿnh trước, tức hoà ḿnh vào thế giới điện toán, thế giới ảo để t́m hiểu thêm. Nên khích lệ chúng học hỏi thêm những cái tốt của thế giới đó mang lại. Lọc ra cái xấu, ngăn ngừa các em thực hiện nó trước khi quá trễ.
Có những tiện ích mang đến nhiều thú vị cho đời sống chúng ta, nhưng các vui chơi tiện ích này sẽ trở nên nguy hiểm nếu các em lạm dụng và dùng sai chúng. Điển h́nh là thế giới các tṛ chơi ảo như video games. Hiện nay công nghệ điện toán ngày càng tiến bộ, sự thu hút của thế giới ảo càng tăng. Sức hấp dẫn của chúng dễ làm các em lầm lẫn giữa thực và ảo. Các em sẽ cảm thấy chán ngấy đời sống thực bên ngoài và t́m về thế giới ảo vừa đẹp vừa quyến rũ lại đầy tính năng động. Nơi ấy, các em thấy sự bất công giữa kẻ mạnh và yếu, quyền uy và bạo lực có thể giải quyết được bằng chính các vai tṛ các em đóng. Hơn thế nữa, các em c̣n có thể thực hiện được nhiều điều mà trong đời sống hiện thực các em không làm được v́ mặc cảm thua kém nên các em càng ch́m đắm hơn trong thế giới ảo. Đó cũng là lư do các em xa rời thực tế, tránh xa cha mẹ tức tránh xa quyền lực, không muốn gần và chấp nhận cha mẹ tức chấp nhận những sai bảo, răn dạy, bắt các em phải nghe theo.
Các phụ huynh cần hạn chế thời gian chơi game và giúp các em giao tiếp nhiều hơn với thế giới bên ngoài.
Kiểm soát những loại game của các em chơi, v́ ngày càng có nhiều bạo lực lan tràn trong các game. Gần đây có nhiều cuộc tắm máu bởi các sát thủ mang súng xả vào các trường trung học, rạp hát, nơi công cộng, do các em coi quá nhiều phim ảnh, chơi quá nhiều game bạo lực mà ra. Những nhà sản xuất v́ mục đích thương mại bất chấp hậu quả làm ra những game đầy bạo lực mà nhiều cha mẹ không biết hay không nhận ra.
Chúng ta cần ngồi xuống tṛ chuyện với các em như một người bạn. Với các em c̣n nhỏ cắt nghĩa cho các em về sự khác biệt giữa thế giới ảo và thế giới thực. Những nhân vật, vai tṛ trong đó chỉ do trí tưởng tượng của con người nghĩ ra. Có những hành động chỉ có thể thực hiện trong thế giới ảo mà không thể làm ở ngoài đời. Dặn ḍ các em không nên bắt chước những nhân vật xấu có hành động sai lầm hay bạo lực trong đó.
Đừng dùng Ipad, Iphone hay máy điện toán làm vú em hay người giữ trẻ. Sự đa năng của Ipad đă khiến các em sử dụng hết giờ này qua giờ khác, không biết ngừng nghỉ.
Chúng ta nên dành thời giờ đưa trẻ ra ngoài, giúp trẻ t́m hiểu thế giới xung quanh để phát triển trí tưởng tượng vô hạn của trẻ. Cho các em gia nhập hướng đạo, đưa các em đi picnic, cắm trại, hiking, sinh hoạt ngoài trời. Dạy các em nhỏ những bài hát hay cho các em học nhạc. Bác sĩ Peter Whiteman, Chủ tịch hội CFRC đă nghiên cứu các đề án về nhạc và con trẻ, cho biết âm nhạc thắt chặt t́nh thân giữa cho mẹ và con cái.
Tập cho các em yêu muôn thú và thiên nhiên, khiến các em đỡ chán hay tẻ nhạt, trống vắng.
Cùng nhau ăn bữa cơm gia đ́nh. Dù thế nào cũng nên bắt trẻ ăn chung bữa cơm cùng gia đ́nh, ít nhất là một buổi như buổi tối. Ra luật cấm dùng bất cứ sản phẩm điện tử nào trong giờ ăn, kể cả cha mẹ cũng vậy.
Với các em lớn hơn như Teenager, phần lớn các em lên mạng hay dùng Iphone để tṛ chuyện với bạn bè và gặp gỡ bạn mới. Theo cuộc nghiên cứu của HomeNet th́ số giờ các em sử dụng Internet càng nhiều th́ những yếu tố tâm lư và khả năng giao tế xă hội của các em càng giảm.
Phụ huynh cần kiểm soát thời gian các em vào mạng, kiểm soát các cuộc gặp gỡ bạn bè mới, dạy các em cách giao tiếp và kỹ năng sống hơn là giao phó các em cho nhà trường và máy điện toán. Nếu có thể, phụ huynh học chơi vài tṛ chơi video games lành mạnh và chơi chung với các em. Theo nhiều bậc cha mẹ ở Mỹ kể lại họ nhận ra mối t́nh thân giữa họ và con cái gẫn gũi và thắm thiết hơn khi họ làm như thế. Tuy nhiên cũng nên cẩn thận trong việc kiểm soát chính ḿnh v́ tôi từng chứng kiến có các phụ huynh sau một thời gian chơi tṛ chơi điện tử chính họ lại đam mê c̣n hơn các con và kết quả là gia đ́nh đổ vỡ, ly tán, cha mẹ và con cái chia ĺa.
Chúng ta nên tuyệt đối khéo léo trong lúc khuyên bảo dạy dỗ các em tuổi Teen, tránh nói quá nhiều, tránh lập đi lập lại những “bài ca” giáo dục. Đừng hỏi các em liên tục những câu hỏi có tính soi mói, nên gián tiếp hỏi bằng phương pháp tṛ chuyện để phăng ra điều cần hỏi, bằng ngược lại các em sẽ trở nên một người điếc, hoặc nghe tai này qua tai khác.
Hơn thế nữa để gần các em hơn, cha mẹ phải cố gắng để hiểu cảm nghĩ của chúng, chúng ta không cần đồng ư hay không, chỉ cần tỏ cho chúng biết chúng ta lắng nghe và hiểu chúng nghĩ thế nào là đủ. Đi sâu hơn vào những ǵ các em thích, không nên bài bác tất cả những thứ các em thích mà ḿnh không thích. Bàn bạc về các điều ấy, nếu có thể phân tích, vạch ra chỗ tốt, xấu, lợi, hại, hoặc sai lầm. Đôi khi tṛ chuyện với các em chỉ để tạo t́nh thân mà không phê phán hay chỉ trích.
Khi các em t́m đến với ḿnh, chúng ta nên bỏ tất cả những việc đang làm, chú ư đến điều các em hỏi hay nói, tỏ cho chúng biết ḿnh yêu chúng ngay cả những điều chúng nói rất quan trọng. Có những mâu thuẫn chúng ta biết vẫn không thể tránh, chỉ có cách đi sâu vào vấn đề, học cách giải quyết và kiên nhẫn ngăn ngừa các hậu quả tệ hại xảy ra mà thôi Cố gắng tránh dùng quyền lực, sự hoà giải tránh được những trận chiến. Khi hai bên có được sự thông cảm, giúp các em giải quyết vấn đề, dạy các em chọn giải pháp nào tốt nhất cho những vấn đề nan giải.
Những tiện ích do những sản phẩm kỹ thuật tân tiến ngày nay mang lại lợi lạc cho con người rất nhiều. Tuy nhiên, song song với các điều tốt, cái xấu đă hiện diện làm phương hại đến mối liên hệ gia đ́nh không ít. Vai tṛ của các phụ huynh trong việc hướng dẫn và giáo dục con em ḿnh đi đúng con đường là một trách nhiệm to lớn. Tôi mong rằng những ư kiến nhỏ nhoi trong bài viết này giúp ích được quư vị phụ huynh trong việc xây dựng chiếc cầu nối thân t́nh giữa con cái và cha mẹ. Giữ thăng bằng cho cuộc sống, tức giữ cho sợi dây t́nh cảm gia đ́nh thắm thiết có phải là mục tiêu của một gia đ́nh hạnh phúc không các bạn?
Trịnh Thanh Thủy
