Saigon thuở áy;. quan điểm mở rộng và giăn dân của VNCH
VNCH cho đến năm 1956.. đă mở rộng về phía Bắc với đường ṿng đai Quang Trung.. sau rồi đến ṿng đai 3; xa lộ Đại Hàn giúp cho giao thông từ mièn Trung muốn đi xuống miền Nam lục tỉnh; không c̣n phải băng ngang Saigon..
Xa lộ Saigon mở rộng cho đến Hố Nai cho đường Phan thiết Saigon, đường từ ngă ba khu Công nghiệp Biên hoà ra phía đông đi Vũng Tàu.. và đang tiến tới khu Cát Lái..
Phía Nam th́ dự kiến sáng cát lấp vùng śnh lầy kể từ ngă ba kênh Tàu hủ chảy ra sông Saigon nơi kho 12 Khánh hội..Nhà Bè.. Sơ qua chỉ trong 20 năm dù chiến tranh phá hoại thế nhưng vấn đề mở rộng Thành phố vẫn được mở ra để thoả măn cho nhu cầu sống của dân. Dân số của Saigon lúc bấy giờ 1956 chưa đầy 2,8 triệu dân.. Nhà ở tuy có ổ chuột, nhà sàn.. thế nhưng không có dày đặc đến nỗi ghe bàu tải gạo, nông sản miền Tay vẫn ra vô thong thả..
V́ vậy dân vẫn sống thảnh thơi ngay như cả xe nhà binh Mỹ vẫn phom phom.. rửng mỡ.. trên những con đường Saigon mà ít gây tai nạn..
Thí dụ như việc mở đường Metro đi Cát Tiên hay đâu đó... Tại sao không dùng vết tích của đường xe lửa đi Long an chạy trên đường Hàm nghi ra Cảng nhà Rồng.. c̣n hướng ngược lại đi từ ga Bến Thành dọc theo Phạm ngũ Lăo đến Cộng Hoà.. c̣n muốn đi Suối Tiên, dọc theo hướng đông th́ dùng đường hầm theo hướng từ ga Saigon đi lệch ( 70- 250) để đi theo đường hầm qua Thanh đa.. ngu muội thí dụ thôi... xin đừng cháp..Cảm ơn ).. V́ làm hầm sâu cũng cỏ 100m dưới mặt đất.. ngầm dưới các công sự cổ xưa.. nền móng chắc chăn.. ddaau có cần phải phá hết cả một cái đại lộ mang tính lịch sử và văn hoá nổi danh Bonard- Charner- La Somme-.. Bến Thành..) và c̣n nhiều nơi nữa; vườn ông Thượng.. Bây giờ sau khi chiếm đoạt miền Nam 1975 đến nay 2016... nhà nước CS đă mở mang được ǵ hay chỉ lo t́m cách chiếm đát của dân.. phá chỗ này chỗ kia rồi t́m cách biến hoá.. xây cất hết chung cư nhà lầu.. dù ngay đó là đất canh tác nông nghiệp hoa màu để nuôi sống dân.. và ngay trước mắt;; dân đă phải đong gạo Thái, gạo ngoại để ăn.. nhà nước của nhân dân nghĩ sao ?? hay chưa đầy túi tham..
Chút ngu ư không biét có làm phiền hay đau ḷng cho những người thương sót cho Saigon thuở ấy... ./. nmq
Tiết Nhơn Quí ( Tiếp theo )
Lối đấm của ông ta không giống lối đấm của ông mà tôi quen. Kỹ thuật của ông hồi đó đúng là đấm, nghĩa là hai bàn tay cứ đều đặn xuống lên, khi nắm lại th́ có tiếng bóc bóc, khi x̣e ra th́ có tiếng bụp bụp. Và cứ như vậy, hết lưng là đến chân đến tay. C̣n ông mới này th́ khác hẳn. Ổng… âm thầm hơn và đi sâu hơn. Ổng mằn từng khớp xương, từng thớ thịt, ổng ṃ dài theo các đường gân tay gân chân. Mấy đầu ngón tay của ổng đi tới đâu là ḿnh nghe… ră rời tới đó ! Thật là kỳ diệu ! Tôi phục ổng quá !
Sau khi làm xong, ổng xin một ly nước, uống, lảnh tiền, cám ơn, rồi lẳng lặng dẫn xe đạp đi ra. Tôi hỏi với theo : ‘’ Tuần sau, cũng vào giờ này, ông lại đấm tôi được không ? ‘’Ổng nói ‘ dạ được ‘ rồi đi thẳng. Tiếng rẹt rẹt của xâu nút khoén lại vang lên xa xa… Tôi nằm tơ lơ mơ, nghe âm thanh rẹt rẹt mà tưởng chừng như thời cũ vẫn c̣n nguyên đây đó, cái thời mà cuộc sống c̣n mang nhiều thi vị, kể cả những thi vị thật nhỏ nhoi tầm thường.
Tuần sau, ông đấm bóp trở lại. Ổng không bấm chuông. Ổng đứng ngoài cổng lắc xâu nút khoén rẹt rẹt, rẹt rẹt, giống như một… ám hiệu ! Đă được dặn trước nên người nhà chạy ra mở cổng. Ổng vào nhà, gật đầu chào tôi rồi tuần tự làm y như tuần rồi. Thấy ổng có tay nghề ‘’ cao cấp ‘’-nói theo từ ngữ bây giờ-mà không bô bô vừa làm vừa nói như ông cũ, tôi càng có cảm t́nh với con người trầm lặng đó. Nên tôi mở lời :
– Ông làm nghề này lâu chưa ?
– Dạ… sau giải phóng.
– Sao tôi không nghe ông lắc ở xóm này vậy ?
– Dạ… tôi ít đi lắc lắm. Tôi làm cho khách quen không hà. Hôm rồi nhơn làm cho ông khách ở gần đây, tôi lắc cầu may nên mới gặp ông đó chớ.
– Hồi thời trước, ông làm nghề ǵ ?
Ổng ‘ dạ ‘ rồi nín thinh. Tôi biết ổng không muốn nói, nên cũng không hỏi tiếp.
Lần này, sau khi trả tiền, tôi hỏi, giọng thân mật :
– Ông thứ mấy ?
– Dạ… thứ Sáu.
– Ông chắc lớn hơn tôi cở bảy tám tuổi. Vậy cho tôi gọi ông bằng anh Sáu được không ?
Ổng nh́n tôi, chớp chớp mắt :
– Dạ được chớ.
– Vậy tuần sau, cũng ngày này giờ này, nghe anh Sáu.
Ổng “Dạ”, gật đầu chào tôi rồi dẫn xe đạp đi ra.
Tuần sau, ổng lại đến. Lần này, chính tôi niềm nở mở cổng. Tôi bắt tay ổng:
– Mạnh hả anh Sáu ?
– Dạ mạnh.
Vào nhà, lại tuần tự “xin phép, cởi áo, ngồi xuống, xoa dầu”… Nhưng lần này, sau khi rờ lưng tôi, ổng nói:
– Hơi cảm hả thầy Hai ?
Tôi ngạc nhiên, v́ hai tiếng “thầy Hai” th́ ít mà v́ chỗ ông Sáu biết tôi đang cảm th́ nhiều :
– Sao anh biết ?
– Nghề mà thầy Hai. Lưng thầy lạnh ngắt đây nè !
Rồi ổng tiếp, giọng đầy tự tin:
– Nhưng không sao đâu, thầy Hai yên tâm. Tôi làm một chút là thầy thấy khoẻ hà.
Thấy lần này ổng cởi mở hơn, nên tôi tiếp tục… đẩy đưa:
– Anh học nghề này ở đâu vậy, anh Sáu ?
– Tôi học với một ông thầy Tàu ở B́nh Ḥa ?
Ngừng một chút như để suy nghĩ, rồi ổng nói tiếp, trong lúc hai bàn tay vẫn đều đặn làm việc :
– Thiệt ra ông thầy tôi chuyên dạy vơ.
– Ủa ? Rồi sao có vụ dạy tẩm quất ?
Im lặng một chút rồi ổng mới nói, sau khi cười nghe cái khịt :
– Hồi đó, lâu rồi, tôi tới thọ giáo với ổng, ổng nắn tay nắn chân tôi rồi mới nói : “Tao dạy vơ cho mày không lấy tiền với điều kiện là mày đấm lưng cho tao mỗi tuần một lần, mày chịu hông ?“. Tôi trả lời chịu nhưng tôi không biết đấm lưng. Vậy là ổng dạy tôi đấm lưng !
Nói xong, ông Sáu cười nhè nhẹ mấy tiếng. Tôi biết ổng đang sống lại với những kỹ niệm nên tôi “khơi“ luôn:
– Mà tại sao anh Sáu phải đi học vơ vậy ?
Ổng ngập ngừng một chút rồi mới nói :
– Tại hồi đó tôi muốn đóng vai Tiết Nhơn Quí ! ( Còn tiếp )
Tiết Nhơn Quí ( Tiếp theo )
Ba tiếng “Tiết Nhơn Quí“ làm tôi nhớ lại bà già vợ tôi hồi thời trước hay đi coi hát bội và bà thích nhứt nhân vật Tiết Nhơn Quí. Bà thường nói “Đóng vai Tiết Nhơn Quí, không ai hay bằng kép Sáu Thanh hết ! Thằng đó múa thiên phương họa kích như thần. C̣n khi nó gặp lại Dương Mậu Sanh, nó khóc như thiệt vậy, hay không chỗ nói !“ Tiết Nhơn Quí… Cây Thiên Phương Họa Kích… Kép Sáu Thanh… Ông già đấm bóp thứ Sáu… Tôi xoay người lại hỏi:
– Vậy anh Sáu là kép Sáu Thanh phải không ?
Gương mặt già nua đó bỗng nhăn lại v́ xúc động. Ổng nuốt nước miếng mấy lần mới nói được:
– Dạ phải.
– Hồi đó bà già vợ tôi mê anh lắm. Bả cứ nhắc hoài lúc Tiết Nhơn Quí gặp lại nghĩa huynh Dương Mậu Sanh. Anh đóng hay đến nỗi khán giả ai cũng sụt sùi khóc hết.
Ông Sáu im lặng, chớp mắt thật nhanh rồi nh́n đi nơi khác. [b]Ổng nh́n ra sân, ổng nh́n ra cổng. Ở đó, tôi không có vặn đèn khi đêm xuống như thời cũ -phải làm giống thiên hạ để đừng ai để ư- nên bóng tối dăng đầy. Tôi biết : trong vùng tối đó, ông Sáu đang nh́n thấy lại ánh sáng huy hoàng của thuở mà trong vai Tiết Nhơn Quí ông đă làm rung động biết bao nhiêu khán giả đêm đêm…[/b]
Một lúc sau, ông Sáu mới nói, giọng trầm tĩnh:
– Thầy Hai nằm xuống đi, để tôi làm tiếp.
Bây giờ, mấy đầu ngón tay của ổng “đi“ thật chậm nhưng thật sâu. Làm như ổng đang tiếp tục ṃ mẫm để t́m lại những kỷ niệm vụn vặt mà cơn lốc cách mạng 1975 đă bất thần thổi tung đi mất. Tôi bỗng nghe thương hại ông Sáu vô cùng…
Tôi xin mở dấu ngoặc ở đây để viết vài hàng về nhân vật Tiết Nhơn Quí. Tôi chỉ nhớ đại khái nhưng chắc cũng đủ để cảm thông sự xúc động của anh Kép tài danh Sáu Thanh, bây giờ là ông già đang ngồi đấm lưng tôi trong im lặng…
Tiết Nhơn Quí nhà nghèo, nhưng có sức mạnh hơn người. Một ḿnh anh ta kéo khúc gỗ mà mười người kéo không nổi ! Và anh ta ăn uống cũng bạo lắm: mỗi bữa cơm, anh ta ăn bằng mười người ăn ! V́ nhà nghèo nên thường xuyên Tiết Nhơn Quí ăn không đủ no, mặc không đủ ấm.
Trong làng, có Dương Mậu Sanh là nhà có tiền và tánh t́nh rất hào phóng. Biết t́nh cảnh của Tiết Nhơn Quí, Dương Mậu Sanh bèn đem về nuôi và kết nghĩa anh em. Nhờ được ăn uống đầy đủ nên Tiết Nhơn Quí, ngoài việc giúp đỡ nghĩa huynh trong công tác nặng nhọc, hàng ngày luyện tập vơ nghệ với cây thiên phương họa kích đến tŕnh độ mà khi tung lên là “lá rụng cát bay“…
Tiết Nhơn Quí ăn đến… người nghĩa huynh bị sạt nghiệp !
Một hôm, nhân đánh đuổi Cáp Tô Văn và cứu được Lư Thế Vân nên được vị này thâu dụng dưới trướng. Rồi từ đó Tiết Nhơn Quí theo pḥ Lư Thế Vân đánh đông đánh tây bao nhiêu năm mới dựng nên cơ đồ cho ông này lên làm vua. Lúc đó Tiết Nhơn Quí đă trở thành một vị nguyên soái lừng danh thiên hạ.
Thời gian sau, nhân chuyến viễn chinh qua làng cũ, Tiết Nhơn Quí cho hạ trại ở đây rồi truyền lịnh tướng tá đi mời Dương Mậu Sanh. Ông này bây giờ nghèo xác xơ, nghe nguyên soái cho vời ḿnh th́ không biết làm sao, v́ không tiền mua lễ vật để ra mắt nguyên soái.
Cuối cùng ông đành làm liều: ông lấy hai cái hũ đổ đầy nước, đóng nút rồi bịt lại bằng mấy lần vải đỏ, xong ông xin một ít rượu rưới lên đầu hũ cho có mùi. Như vậy, người ta sẽ nghĩ là hai hũ rượu, và như vậy khi tiếp vị nghĩa huynh, nguyên soái sẽ không bị mất mặt với những người dưới trướng.
Được thông báo, Tiết Nhơn Quí vội vă bước ra đón người anh kết nghĩa đă nuôi ḿnh trong lúc cơ hàn mà bao nhiêu năm dài bận chuyện quân binh ḿnh không về thăm được. Dương Mậu Sanh đặt hai hũ rượu giả lên bàn, ṿng tay cố gắng lắm mới nói được mấy lời:“Thưa nguyên soái, tôi xin có chút lễ mọn để ra mắt nguyên soái… “ Nh́n bộ quần áo trên người Dương Mậu Sanh, Tiết Nhơn Quí hiểu ngay t́nh cảnh của người anh kết nghĩa.
Ông ôm lấy nghĩa huynh, xúc động:“Dương huynh lúc nào cũng tốt với tiểu đệ. Ơn xưa biết bao giờ đệ trả cho xong mà bây giờ c̣n cho đệ rượu để mừng tái ngộ. Th́ đệ xin uống cho huynh vui“. [b]Nói xong, Tiết Nhơn Quí bưng lên một hũ, mở nút uống ực ực mà trào nước mắt. Xong, nói lớn cho mọi người trong trướng đều nghe:“Ngon ! Ngon quá !Rượu của nghĩa huynh ta ngon quá ! Cay quá ! Làm ta chảy nước mắt“[/b]. Rồi truyền lịnh:“Rượu của nghĩa huynh ta tặng cho ta, vừa ngon vừa quí. Đứa nào rớ vào là ta chém đầu. Nghe chưa ?“ Rồi tự tay xách hai hũ rượu một cách trịnh trọng đem vào trong cất kỹ.
( Còn tiếp )
Tiết Nhơn Quí ( Tiếp theo và hết )
Ông Sáu im lặng làm lưng tôi một lúc, bỗng nói:
– Hồi đó, lúc nào diễn đến lớp Tiết Nhơn Quí uống rượu giả của Dương Mậu Sanh, tôi cũng xúc động nên khóc thiệt. Khán giả nghĩ rằng tôi khóc giả mà như thiệt nên khen quá chừng. Có nhiều người liệng tiền lên sân khấu cho nữa, thầy Hai à !
– Rồi tại sao anh Sáu không đi hát nữa vậy ?
– Mấy ngày đầu tháng tư 75, ông bầu ră gánh, v́ đâu c̣n hát ḥ ǵ nữa. Lúc đó tụi này vẫn “trụ“ ở đ́nh Thanh Nguơn là nơi mà tụi này hát thường xuyên. Đào kép nhạc công bỏ đi tứ tán. C̣n lại ở đ́nh có anh Ba thợ đèn, anh Tư Rưa người thủ vai Dương Mậu Sanh và tôi. Tụi này ở chùm nhum với nhau như vậy tới ngày giải phóng.
Ngừng một chút, rồi không đợi tôi hỏi, ông nói tiếp, giống như ổng đang quây lại một cuồn phim :
– Rồi họ đến đuổi tụi tôi ra, lấy đ́nh làm hội trường. Anh Ba và anh Tư đưa vợ con về quê. C̣n lại ḿnh tôi không vợ không con nên cũng dễ. Tôi đổ lỳ, “bám trụ“. Cuối cùng họ để tôi ở cái nhà xép phía sau đ́nh nhưng bắt tôi làm gác dan cho họ luôn ! Rồi bởi v́ họ không trả lương nên tôi phải đi đấm bóp để sống.
– Bộ bây giờ người ta cũng kêu đấm bóp như hồi xưa, hả anh Sáu ?
[b]– Đâu có ! Người như thầy Hai đây hiếm lắm. Chỉ có cán bộ là thích ba cái vụ này thôi. Bây giờ bọn đó mới có tiền. Tiền… “ chùa” mà thầy Hai ! Tôi nói bao nhiêu là họ đưa bấy nhiêu, không thắc mắc ǵ hết. Cho nên khách của tôi phần đông là cán bộ…[/b]
Tôi bật cười:
– Vậy là anh phục vụ tốt chế độ rồi anh Sáu !
[b]– Đâu có thầy Hai ! Thầy không biết chớ khi tôi làm lưng cho họ tôi đâu có làm theo bài bản như tôi làm cho thầy Hai đây. Tôi dằn vật họ như một con thú. Tôi làm cho đă nư mà. Tôi làm lưng họ mà nghĩ như tôi đang rửa nhục vậy. Cho nên tôi cứ bẻ tay bẻ chân, rồi tôi vặn đầu vặn cổ. Tôi dẵm lên lưng dẵm lên đầu. Càng làm, tôi càng nghe hả dạ. Vậy mà họ khen ngón nghề của tôi có “tŕnh độ cao“ ! Cái thứ dốt mà thầy Hai ![/b]
Ngừng một chút rồi tiếp :
– Thầy Hai biết không, nói nghe khùng chớ nhiều khi tôi ao ước được biến thành Tiết Nhơn Quí thiệt, với trùng trùng binh mă trong tay như thuở đi chinh Đông, để tôi quét sạch bọn vô thần này một phát !
Ổng nói mà hai tay ổng vẫn mằn ṃ đầu gân thớ thịt của hai chân tôi. Theo tuần tự lớp lang th́ ổng đang ở phần cuối của cử đấm. Bỗng ông Sáu thở dài :
– Coi vậy chớ lâu lâu tôi vẫn nhớ sân khấu, nhớ tuồng nhớ tích. Tôi thủ vai Tiết Nhơn Quí gần hai mươi năm mà thầy Hai. Nó thấm trong xương trong máu lận. Dễ ǵ quên ?
Rồi ổng chép miệng, cay đắng :
– Hồi đó, có bao giờ tôi nghĩ rằng tôi sẽ tuột xuống đi đấm bóp như bây giờ đâu, thầy Hai.
[b]– Đổi đời mà anh Sáu. Đều trời hết chớ bộ !
Tôi nghe ổng khịt mũi rồi lầm bầm:“Hừ !Đổi đời !Đổi đời ! Mẹ bà nó !“ [/b]Tôi biết đă đến lúc tôi nên làm thinh để đừng khơi lại một vết thương nào khác nữa…
… Ông Sáu trở lại đấm cho tôi được hai lần. Đến kỳ hẹn sau, ổng không tới. Tôi nghĩ có lẽ ổng bịnh. Tôi đợi thêm một tuần. Cũng không thấy ổng tới. Thắc mắc, tôi đạp xe lại xóm đ́nh Thanh Nguơn hỏi thăm mới biết là ông Sáu đă bị bắt. Người ta nói chánh quyền nghi ổng có ư đồ ǵ đó bởi v́ theo dơi th́ “phát hiện“ đêm nào ổng cũng “lê la“ ở nhà các cán bộ !
Trên đường về nhà, tôi miên man nghĩ :[b]“Tiết Nhơn Quí trước sau như một, có ở tù, có bị chúng nó tẩm quất… chắc con người đó không bao giờ thay đổi. Và tôi lại nghĩ : bọn… ’đỉnh cao trí tuệ’ này không t́nh không nghĩa, hữu thủy vô chung, tiền hậu bất nhứt. . . th́ làm ǵ biết được Tiết Nhơn Quí là ai ?“[/b]