Sở thú Sài G̣n
- Saigon cô nương
Thảo Cầm viên là nơi bảo tồn các loại cây, các loài thú quư hiếm. Đó là chữ gọi theo giấy tờ.
Không hiểu sao mọi người ưu ái cho thú hơn nên cứ gọi vắn tắt là Sở thú mà chẳng thèm chú ư đến cây. Chắc v́ h́nh ảnh thú chạy nhảy trong chuồng ngay trước mắt sinh động, kỳ lạ, xứng đáng để ngắm nh́n hơn trông chung quanh, cây cối mọc nhiều cây nào như cây nấy!
Trước 75, chỉ có mỗi Thảo Cầm viên là công viên rộng răi, có nuôi thú nên được xem là một địa điểm đặc biệt của thành phố mà du khách nơi xa tới không thể bỏ qua.
Sở Thú được nhắc tới như là nơi cắm trại, chụp h́nh, dắt con trẻ dạo chơi… Nơi học sinh trốn học, cặp t́nh nhân hẹn ḥ… Ṿm hoa huỳnh anh được nhiều chương tŕnh ca nhạc làm bối cảnh ca hát, nhảy múa…
Bây giờ c̣n là nơi sáng sớm, các ông già bà cả đến tập thể dục, rạng sáng ra về hết để bắt đầu bán vé vào cửa.
Lúc trước soát vé ngay cổng ngoài nên nếu ai chỉ muốn vào đền Hùng hoặc bảo tàng đều phải mua vé. Nay chỗ soát vé xích vào trong để du khách viếng đền Hùng miễn phí, vào bảo tàng 2000 đồng và vào sở thú 8000.
Sở thú có nhiều thay đổi. Cũng giống như vườn Tao Đàn, các lối đi đất bùn lép nhép vào mùa mưa đă thay bằng đường rải nhựa sạch sẽ nhưng cũng v́ thế mà bớt vẻ tự nhiên. Ngoài các cây cổ thụ, có cây sọ khỉ cả chục người ôm mới hết, đến các cây dầu rái, bọ chét, bao báp… Những nơi khác trồng thêm nhiều hoa, cây cỏ cao thấp sát nhau tạo vẻ um tùm. Trên bờ hồ trồng sen với chiếc cầu gỗ cũng thay bằng tia nước phun…Trang trí thêm thuyền hoa, nón hoa, quang gánh hoa… giống như đường hoa Nguyễn Huệ vào dịp tết.
Thời trước, Sở Thú đơn giản. Ngoài những giống có mặt từ thời… khai hoang như khỉ, hổ, voi, công, vẹt… th́ nay đă nhập thêm hươu cao cổ, c̣ đỏ, khỉ râu trắng, khỉ sóc, vượn cáo… từ Nam Mỹ, Phi châu…
Sở Thú có được vị trí quá đẹp là ngay giữa trung tâm thành phố, tiện xe gắn máy, xe buưt đi một chút là tới. V́ thế các trường học, nhất là trường tiểu học dễ tổ chức các buổi ngoại khóa cho học sinh.
Mặc dù hiện nay một số công viên có nuôi thú như Đại Nam hay Vườn Xoài nhưng Sở thú vẫn thu hút nhiều học sinh nhất. Các loại thú phong phú hơn trước, mỗi con một ít. Nên ngoài con chó con mèo, trẻ nhỏ cũng dễ dàng có dịp nh́n thấy hà mă, dê núi, rái cá…
Những công viên mới mở lùi ra vùng nội ô nên dĩ nhiên rộng hơn nhiều. Vườn Xoài chỉ vài ba loại thú nhưng tạo nên những lối đi gần với thiên nhiên thật sự. Công viên Đại Nam nhiều thú nhưng cũng như Vườn Xoài, xa quá. Suối Tiên hay Đầm Sen bức bối bởi toàn các khối xi măng chen chúc.
Sở Thú thênh thang ngày nào với dân số thành phố ba triệu rưỡi nay tăng lên gần mười triệu người, lại lọt thỏm giữa những dinh thự cao ngất, xe cộ như mắc cửi càng trở nên bé nhỏ hẳn.
Thật ra, so với những công viên mới mở sau này, mỗi nơi đều có những đặc điểm riêng.
Một thanh niên cho biết:
-Tôi thích đi Vườn Xoài v́ có băi cỏ rộng để cắm trại đông người. các loại thú tuy rất ít nhưng linh lợi, “hiếu khách” hơn Sở thú. Những con gấu nhảy chạm vách tường để đón thức ăn của khách. Tṛ chơi câu cá sấu gây nhiều ấn tượng. Do trại đà điểu ngay bên cạnh nên ngoài tṛ cưỡi đà điểu, đà điểu kéo lê th́ c̣n có thực đơn đà điểu ngay đó. Ai thích th́ mua một kư thịt đà điểu xách về.
Quả vậy, thú ở đó mập mạp, tươi tỉnh. Gấu quào nhau, yêu nhau, đà điểu vươn cổ cao như muốn mổ khách. Chuồng gấu có mô đất cho c̣ đậu. Dĩ nhiên hai con vật này chẳng dính dáng ǵ đến nhau. Gấu không nhảy lên c̣ và c̣ cũng chẳng bay xuống gấu. Chỉ vậy thôi nhưng nh́n chúng gần gụi, người ta cũng có cảm giác vui thích như đang trong một vườn thú tự nhiên.
Trong khi ở Sở thú, các con vật thường lừ đừ, ít linh hoạt. Có lẽ v́ chuồng trại quá nhỏ bé, chật hẹp và cũ kỹ mặc dù chật hẹp lại khiến du khách cảm giác gần gũi với thú hơn. Do Sở thú là khu bảo tồn nên không có nhiều các tṛ chơi giải trí với thú vật như các khu vườn tư nhân khác.
Khu cá sấu quá hôi. Một con cá sấu nằm im há miệng. Hai nhỏ con gái đi chơi với nhau. Một nhỏ rót coca xuống để đánh thức cá sấu. Rót hết lon nước con vật vẫn không nhúc nhích, con nhỏ bực ḿnh, bèn đánh thức bằng cách ném bốp lon nước vào mặt cá sấu, lon nước lăn lông lốc trên mặt đất.
Những khu vườn tư nhân đều có bảo vệ nghiêm ngặt. Họ cũng bán thức ăn để khách mua cho thú ăn nhưng kiểm soát chặt chẽ, không để du khách chọc ghẹo thú quá đà.
Chuồng voi Sở thú, trước kia có bán mía khúc. Nhiều người vẫn đút cho voi ăn đủ thứ có trong tay nên sau này mía bị ngừng bán. Thế mà vẫn có một cậu bé kiếm đâu được một cây cỏ dài dứ con voi và một ông bố khác dỗ sẽ mua cho con cây mía để con chọt nó nghen!
Những người có ḷng hoài cổ sẽ thích khi nhận thấy qua nhiều năm, những chuồng trại vẫn không có ǵ thay đổi nhiều.
Một số nơi mới xây như khu móng guốc có một cây cầu bắc ngang bên trên, khách đi qua nh́n xuống thú phía dưới.
Chuồng cọp được gắn kính dày. Chắc là bức tường kính này không… chắc nên vẫn giữ kiến trúc cũ là lan can inox thay thế song sắt rỉ hồi đó, gây nổi bật giữa những chuồng thú đượm màu thời gian chung quanh! Tuy vẫn là chuồng cũ nhỏ hẹp, không được nới rộng nhưng dù sao từ nay chúa tể sơn lâm được sống an toàn khỏi bị phá phách. Để chọc cho chúng phản ứng, vài người ném mọi thứ có thể vào chuồng, không phải bánh trái mà là gạch, đất, đá, chai nước… và la lên thách thức:
-Ê, mày làm ǵ được tao!
Cảnh này cũng diễn ra ở chuồng voi, sư tử… Đương nhiên những con vật này đâu có làm ǵ được nên người ta cứ ném tới khi nào chúng chịu không nổi, gầm lên th́ khoái chí mới chịu dừng. Nhiều người lớn cũng hào hứng lắm khi chính ḿnh chơi tṛ chọc phá này chứ không phải chỉ là đám thiếu niên.
Ngày trước cứ dân quê lên thành phố th́ đi Sở thú, không vào đó th́ biết chơi đâu. Một thời gian rất dài, nhiều người vẫn có thành kiến vào Sở thú là quê! Đi chơi Sở thú được coi như một câu giễu.
Sau này khi nhiều công viên mới mở ra, người ta đua nhau đi đạp vịt ở Đầm Sen, xem hoạt cảnh ở Suối Tiên, hang động ở Đại Nam... Hay là đi siêu thị chơi. Vừa có máy lạnh mát mẻ trốn nắng, vừa vô số hàng hóa tha hồ cầm lên bỏ xuống vui tay.
Thế nhưng ngày nay, Sở thú đông lại. Dân chúng không thể bỏ qua một khu công viên xanh tươi nằm ngay giữa trung tâm thành phố. Vào đó cũng gặp khá nhiều người ngoại quốc văn cảnh. Vào ngày nghỉ lễ. Sở thú nườm nượp, ngh́n nghịt người, đông như cái hội chợ, đủ thấy dân chúng “khát” một không gian công viên như thế nào.
Không kể các bé mẫu giáo hoặc nhà xa được cha mẹ dẫn đi, c̣n th́ khá nhiều học sinh từ tiểu học đến trung học đi chơi từng nhóm với nhau. Ngày thường có vài cặp t́nh nhân nhưng đây không c̣n là nơi lư tưởng hẹn ḥ như xưa. Đông tới mức chẳng kiếm ra chỗ nào tương đối vắng để rủ rỉ tâm sự. Cặp ngồi bên này hồ đối diện cặp bên kia. May ra ŕa con lạch nhỏ đằng sau lâu đài hoen rỉ của công chúa ngủ trong rừng ngày thường người chỉ lác đác. Cái lâu đài cũ kỹ không một chút thần tiên, dù dăi dầu mưa nắng nhiều năm vẫn đứng trơ gan cùng tuế nguyệt.
Vào ngày thường, xe buưt đậu cả dăy đưa học sinh các trường đi thăm cảnh, thiếu niên đến họp mặt. Chỉ hiềm Sở Thú hưởng cả một khúc rạch Thị Nghè thơ mộng nhưng thiếu băi cỏ rộng ngồi chơi, chỉ có những lối đi giữa các bồn cây và vài vạt cỏ cấm đạp chân lên.
Trong Sở thú cũng có một sân khấu tŕnh diễn văn nghệ. Sân khấu miễn phí cho đại chúng nên có phần dễ dăi. Diễn viên tấu hài lôi cuốn ngay một đám đông lớn bé. Trong khung cảnh chỉ toàn… thú và cây cối, té ra hài lại là màn đặc biệt, màn duy nhất nên nhiều người chôn chân đó coi luôn, Do hiệu ứng đám đông, hài diễn vô duyên nhưng vài người cười kéo theo đám đông cười hỉ hả. Mọi người đứng xem mê mải tới hết hài rồi đi về, bỏ qua mục đích ban đầu là đi dạo Sở thú.
Vào cuối tuần, phụ huynh đưa con cái đi chơi thật tiện lợi, chỉ vài tiếng đồng hồ xong cuộc đi chơi trong khi các công viên khác xe cộ đi xa xôi, lâu lắc, lại tốn hết cả buổi dưới nắng nóng gay gắt, cả người lớn và trẻ con đều mệt nhoài.
Đông kẹt cứng nên không tránh khỏi cảnh tượng thường thấy là rác. Các thùng rác h́nh chim cánh cụt đặt đây đó được coi là biểu tượng của công viên. Chỉ có điều con chim xinh đẹp này quá thon nhỏ so với lượng khách đông nghịt cuối tuần. Không kể đâu có ai bỏ rác bằng cách tḥ tay sâu vào tận mỏ mà toàn đứng từ xa ném phi tiêu. Thành thử con chim tội nghiệp đứng giữa một đống chung quanh đầy que kem, giấy kẹo, vỏ hộp sữa…
Phần lớn người đi chơi đều mang theo “lương thực” dự trữ v́ thành kiến bị “chém” ăn sâu vào đầu óc. Ly nước mía ngoài cổng 5000 đồng, trong cổng mười ngàn. Que xúc xích cổng trường 10000, vào đây giá gấp đôi. Khu giải trí nào cũng bán mắc vậy chứ không riêng ở đây.
Công viên này từng được ví von là lá phổi của Sàig̣n. Nhưng lá phổi lại có địa thế là miếng đất vàng nên cứ bị lăm le đe dọa nếu không di th́ phải… dời.
Lá phổi đă bị cắt một miếng để làm đường Lê Thánh Tôn nối dài. Nh́n những ṭa buyn đinh bao bọc chung quanh mà lo sợ cho tính mạng của Sở Thú.
Đă từng có kế hoạch dời hẳn Sở Thú ra ngoại thành để xây dựng một khu giải trí thiếu nhi, dân chúng phản đối quyết liệt nên nhà nước dự định vẫn giữ vườn cây và một phần thú, c̣n đa số thú sẽ dời ra Saigon Safari ở huyện Củ Chi thuộc hai xă An Nhơn Tây và Phú Mỹ Hưng.
Dân thành phố thở phào yên tâm. Sở thú thân thương nhiều đời, may quá vẫn c̣n đó.
Reply With Quote
Bookmarks