"Nhớ Mẹ" tác phẩm của Thiếu tướng Lê Minh Đảo, người đă từng sát cánh với chiến sĩ SĐ18 BB/QLVNCH anh dũng chiến đấu đến ngày 30-4-1975.
Lần đầu tiên nghe bản nhạc này , tôi đă xúc động đến tột cùng .
Thật không ngờ một người chỉ biết trận mạc , lại có tâm hồn nghệ sĩ như thế .
Gịng nhạc cũng như lời viết tuy mộc mạc , giản dị , nhưng đă gây thật nhiều cảm xúc cho người nghe
Tigon
NHỮNG TIẾNG HÁT BỪNG SÁNG A 20 A20 Phạm Đức Nh́
Lời nói đầu
Cách đây 30 năm, vào ngày mồng 1 tết năm Nhâm Tuất (1982) ở phân trại E, A 20 có 3 thằng điên - giữa lúc không khí căng thẳng, kỷ luật khắt khe, ăng ten lộng hành, đă tụ họp, bàn tính tổ chức một buổi văn nghệ “ phản cách mạng “ biểu dương tinh thần bất khuất, ư chí quật khởi của những người tù chính trị, những chiến sĩ đấu tranh đ̣i tự do, nhân quyền.
Tôi và một số anh em khác bỗng biến thành những kẻ dại khờ bị 3 thằng điên gây máu lửa đẩy vào cuộc chơi. Sau này ngồi nghĩ lại những hành động điên khùng, dại khờ lúc đó, ḷng bỗng thấy vui vui.
Té ra h́nh ảnh những ngày tết năm ấy đă chiếm một khoảng trong tâm hồn ḿnh, đă thành một kỷ niệm khó quên. Xin được phép chia sẻ kỷ niệm ấy với các bạn tù A 20
A20 Phạm Đức Nh́
GẦY S̉NG THẤT BẠI
Khoảng giữa năm 1979 tôi bị giải từ Bù Gia Mập - Phước Long - về Z30D Hàm Tân. Ở đây tôi làm bạn với Vũ Mạnh Dũng - một sinh viên bị bắt v́ tham gia những hoạt động của sinh viên đại học chống chính quyền Cộng Sản. Dũng chơi guitar khá nhuyễn, biết nhạc lư và hát cũng rất hay.
Dũng cho tôi biết ở trại có ca sĩ Duy Trác (một trong hai nam ca sĩ hát hay nhất miền nam trước 75) và anh Trác đă sáng tác hai bản nhạc được anh em ưa thích là Lời Nguyện Trong Tù và Sài G̣n Chỉ Vui Khi Các Anh Về.
Tôi nhờ Dũng đưa đến gặp anh Trác. Anh Trác vui vẻ tṛ chuyện với tôi và đồng ư về một buổi văn nghệ bỏ túi để các bạn tù từ các trại trao đổi tù ca với nhau. Dũng cũng cho biết ở đội trốn trại bên một khu khác có Mưa Trên Ngục Tù của Nguyễn Hưng Đạo và Nếu Quả Ta Là Người – không biết của ai – mà anh Ruyệt hát rất hay.
Trước khi chia tay anh Trác nói với tôi: “Khi nào thuận tiện bạn cứ hú tôi một tiếng; tôi sẽ đến ngay. Cái ǵ chứ văn nghệ th́ lúc nào tôi cũng sẵn sàng”. Buổi văn nghệ bỏ túi chưa thực hiện được th́ tôi đă vào xà lim và sau đó bị giải về A20 Xuân Phước. Anh Trác và Vũ Mạnh Dũng cũng có mặt trong đoàn tù này.
Ngay buổi lên hội trường đầu tiên để nghe giám thị Thân Yên nói chuyện, khi cán bộ giáo dục Hanh thúc bách anh em phải hát ra mắt cán bộ, mừng trại mới, tôi đă nóng mặt khởi xướng cho anh em hát bài Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ của Nguyễn Đức Quang.
Anh em tù hứng chí hát muốn bể hội trường c̣n giám thị Thân Yên và đám cán bộ th́ bực bội ra mặt. Tan họp, tên Thanh thi đua đến hỏi nhỏ tôi:
“Nhạc ở đâu mà khí thế quá nhỉ ?”
Tôi trả lời:
“Nhạc cách mạng Cuba lời Việt. Ở các trại cũ khi có văn nghệ tụi tôi hát hà rầm.”
Cán bộ Hanh và Thanh thi đua có vẻ không hài ḷng, nhưng có lẽ không có ǵ nghiêm trọng lắm nên không thấy làm lớn chuyện và sau đó cũng không ai đá động ǵ đến tôi nữa.
Vài ngày sau, vào một buổi chiều se se lạnh (chúng tôi c̣n đang học nội quy, chưa bị đi lao động) chợt có tiếng hát nơi pḥng ăn. Tôi đến nơi th́ thấy Rene’ Hanh và Toàn (rỗ), một sĩ quan trẻ, người đàn, người hát bài Lá Đỏ (nhạc bộ đội Trường Sơn). Rene’ Hanh hát khá hay. Giọng ấm, phát âm rơ ràng, ăn nhịp. Bài hát chấm dứt. Một số anh em thưởng ngoạn vỗ tay.
Toàn cao hứng tiếp tục với bài T́nh Đất Đỏ Miền Đông của Trần Long Ẩn.
Khi Toàn hát xong tôi bấm Vũ Mạnh Dũng định chiếm sân khấu làm một phùa văn nghệ “phản cách mạng” th́ đă thấy anh Trác bước tới cầm đàn. Người ca sĩ được rất nhiều người ưa thích ở miền nam – không cần giới thiệu - dạo đàn và buông tiếng hát. Giọng anh c̣n rất ngọt và anh hát bài Lời Nguyện Trong Tù do chính anh sáng tác. Mọi người lắng nghe say sưa. Bài hát vừa hết th́ Toàn kéo René Hanh đi và nói khá lớn tiếng:
- Ḿnh đi thôi. Mấy anh ấy hát nhạc không đúng chính sách.
Đụng vào chỗ nhột, những người khác cũng bỏ đi. Và âm mưu gầy ṣng của tôi thất bại.
C̣n tiếp...
CÓ NGƯỜI VẪN KHÔNG QUÊN
Thế rồi thời gian qua đi. Tôi bị vào xà lim v́ dính líu với Nguyễn Huỳnh Danh Vũ trong vụ đánh trật tự Quư Đen. Trước khi đưa hai chân vào cùm tên trực trại bắt tôi cởi hết quần áo chỉ để lại một bộ đồ tù mỏng dính.
Rồi mỗi bữa 2 muỗng cơm, 2 muỗng nước. Tôi đă phải chịu đựng những ngày lạnh cắt da trên bệ đá, bị đói, khát đến mờ mắt, mê man.
Anh em bên ngoài th́ bị xiết chặt kỷ luật đến nghẹt thở; nhất cử, nhất động đều có ăng ten báo cáo; ban ngày lao động, tối về phải họp hành, bới móc, kiểm điểm lẫn nhau
. Tôi ra khỏi xà lim đợt một người chỉ c̣n da bọc xương (theo đúng nghĩa đen), bước đi không nổi, phải ḅ. Người quen nh́n tôi ái ngại rồi bỏ đi, không dám nói chuyện v́ sợ liên lụy.
Tôi ăn khẩu phần kém- được lưng chén cơm và tí nước mắm thối; có miếng bánh bột th́ bị cắt mất 1 góc tư- thành khẩu súng lục.
Vũ Văn Ánh ăn khẩu phần khá; mỗi bữa ăn đến bỏ vào chén của tôi cái góc tư miếng bánh bột (cắt của người kém cho người khá) và cười nói :
“ráp cho khẩu súng lục của chú mày băng đạn”
Vài ngày sau, anh Ánh, trong một buổi lên hội trường với ban giám thị và hội đồng cán bộ, đă xung phong lên phát biểu. Anh đă dùng thân thể tôi làm đề tài, làm bằng chứng để- rất hùng hồn và cảm động-
1/ Vạch trần những lời giả nhân, giả nghĩa của tên Giám Thị
2/ Lên án chính sách kỷ luật dă man, tàn ác của trại.
Vũ Văn Ánh đă khôn ngoan viện dẫn lời hứa cho tự do phát biểu, viện dẫn chính sách khoan hồng của trại, lạng lách tài t́nh để không bị vào xà lim lần ấy, nhưng tên tuổi chắc chắn đă được ghi vào sổ đen; và tôi có lẽ cũng bị “văng miểng”.
Trong bối cảnh ấy việc thực hiện show nhạc “phản cách mạng” biểu lộ tinh thần bất khuất, quật khởi với tôi đă đi vào quên lăng. Nhưng có một người vẫn hậm hực, nhất định không quên: Vũ Mạnh Dũng.
LẠI ĐI VÀO QUÊN LĂNG
Khoảng 2 tháng sau bắp hột không biết ở đâu chở về cho chúng tôi ăn, thay thế khẩu phần bánh bột. Tạng người tôi chắc hợp với bắp nên từ bộ xương cách trí cứ từ từ ph́ lên trông rất dị hợm. Một số bạn nói tôi giống Trư Bát Giới. C̣n Nguyễn Đại Thuật đặt cho tôi cái tên rất Tây : Zoọc- Xia.
Khi bắp hết, món độn được thay thế bằng khoai ḿ H34 th́ sức khỏe của tôi đă phần nào được hồi phục. Dũng được thăm nuôi, đem đến cho tôi một gói bột bích chi, mấy tán đường và một chén xôi thịt gà. Dũng cười cười hỏi tôi nửa đùa, nửa thật
“ Bây giờ nếu gặp dịp th́ c̣n dám chơi không?”
Tôi nh́n Dũng hát khẽ một câu nhạc của Trần Thiện Thanh
“Anh chưa chết đâu em”
Không ngờ câu nhạc định mệnh ấy sau này là sợi dây cột chặt tôi với Dũng.
Lúc này, mỗi khi lên hội trường ban văn nghệ của trại (có Rene’ Hanh và Toàn rỗ) ngoài những bản nhạc truyền thống cách mạng thường hợp ca một bài tự biên được cán bộ giáo dục rất thích (tôi ghi lại đại khái đoạn đầu- theo trí nhớ)
TIẾNG NÓI TRẠI E
“Đây tiếng nói trại E cùng cất cao lời ca hát mới, thể hiện một quyết tâm mới.
Kính chúc ban giám thị và hội đồng cán bộ được nhiều sức khỏe mới thực hiện tốt công tác cách mạng đă giao.
Chúc các anh trại viên thi đua lao động, giữ vững nội quy…….”
\Dũng bảo tôi
“Mẹ kiếp! Anh thấy không? Nhạc th́ dở, lời th́…thối không chịu được. Cái tay nhạc sĩ này trơ trẽn quá. Lúc ở trại Thủ Đức có Vũ Thành An giả chết để thoát xác thành con người mới cách mạng, ḿnh nghe đă chướng tai rồi. Bây giờ tay này c̣n tệ hại hơn, đem cả những lời bợ đít phổ nhạc. Nghe muốn mửa.
Mà họ có phải dân xoàng đâu. Dân trí thức, viết lách cả đấy chứ!”.
Ngừng một lát Dũng nói tiếp:
“Kiểu này ḿnh không chơi không được anh Nh́ ạ! Ḿnh phải chơi để cho chúng nó biết rằng dân miền nam không phải chỉ có những thằng hèn mà c̣n có những người v́ lư tưởng, v́ quê hương đất nước xem cái chết nhẹ tựa lông hồng”.
Lời lẽ có hơi quân tử Tầu, hơi cải lương một tí, nhưng nh́n mặt Dũng tôi biết hắn nói thật ḷng. Tôi vỗ vai vuốt giận thằng em và tự hứa nếu có dịp sẽ chơi thật đẹp để nó hả dạ.
Nhưng không khí trong trại ngột ngạt quá. Ăng ten mọc lên như nấm; to nhỏ với nhau một tí là bị báo cáo ngay.
Rồi sự kiện 7 anh hùng đội 14 cướp súng cán bộ vũ trang ra đi không những gây chấn động trong trại mà cả đến công an tỉnh Phú Khánh cũng phải vất vả phân bổ lực lượng truy lùng.
Rồi vụ Cái Trọng Ty, Phùng Văn Triển bị đánh dẫn đến màn “ No Eat, No Work”của nhà 2 thật ngoạn mục. Tôi rất cảm phục các anh Ngân (cựu Trung Tá) và anh Tùng (cựu Thiếu Tá) đă b́nh tĩnh ngấm ngầm lănh đạo anh em đối đầu với chính sách đàn áp sắt máu của giám thị, phân trại trưởng, an ninh, trực trại và cả đám cán bộ vơ trang- và trong một chừng mực nào đó- các anh đă thành công.
Các hoạt động đấu tranh, phản kháng trong trại- truyền đơn, khẩu hiệu- liên tục xảy ra.
Trong bối cảnh đó tờ Hợp Đoàn- tờ báo viết tay có một bản duy nhất- được Vũ Văn Ánh cho ra đời. Đám an ninh trại không có bằng chứng cụ thể, rơ ràng nhưng đă đánh hơi thấy mùi lạ. Khi nhân loại đón mừng tết tây 1982 th́ tôi đă vào xà lim một lần nữa và trở thành bại liệt. Vũ Văn Ánh, Đoàn Bá Phụ, Quư (đầu bạc), Khúc Thừa Văn, Phạm chí Thành và một số nhân vật có tư cách lănh đạo cũng bị bắt một cách vô cớ và bị đưa đi biệt giam dài hạn.
Lời tự hứa trong ḷng tôi làm hả dạ thằng em Vũ Mạnh Dũng, v́ lư do an ninh, một lần nữa lại đi vào quên lăng.
BA THẰNG GÂY MÁU LỬA
Ngày mồng 1 Tết năm Nhâm Tuất ( 1982 ) tôi đang ngồi nhâm nhi mấy lát khoai ḿ H34 th́ Ngọc Đen và Hải Bầu chạy vào, mặt vô cùng phấn khích. Ngọc lên tiếng:
“Ở trại giờ vắng hoe, chỉ c̣n 1 thằng vơ trang ở tít cổng ngoài; chắc tụi nó tụ họp ăn nhậu ở khu trung tâm. Mày tính sao?”
Tôi vẫn chưa hiểu ư Ngọc Đen nên hỏi lại:
“Tính cái ǵ?”
Hải Bầu chêm vào:
“Tụi tui tính nói với ông ( tôi không thân với Hải nên vẫn gọi nhau là ông, xưng tôi ) nhân dịp này làm một buổi văn nghệ long trời lở đất, không phải e dè ǵ nữa, chơi tới bến luôn”.
Thấy tụi nó hăng quá tôi cũng nao nao. Tuy nhiên t́nh trạng sức khỏe của tôi lúc đó rất bết bát.
Sau 2 lần bị cùm trong xà lim phân trại E, lần nào cũng dài hạn, vào thời điểm mà giám thị Thân Yên và phân trại trưởng Lê Đồng Vũ áp dụng chính sách kỷ luật khắc nghiệt, tàn ác, dă man nhất, thân thể trai trẻ, cường tráng của tôi đă xuống cấp trầm trọng.
Chân không bị liệt thật nhưng đă tê, mất cảm giác, đi lại ( không chống nạng ) được nhưng khó khăn. Cơ tṛn rối loạn; nhiều lúc không kiểm soát được hậu môn, đường tiểu và cả việc xuất tinh. Phổi bị chấn thương đă thành lao; thỉnh thoảng lại khúc khắc ho ra máu.
Tôi nhẹ nhàng lên tiếng thoái thác:
Chắc tao phải lặn lần này quá. Lỡ có ǵ vào xà lim lần nữa chắc chịu không nổi”.
Hải Bầu buồn ra mặt. Ngọc Đen thái độ b́nh tĩnh, không thúc bách tôi.
“Anh em tụi tao muốn chơi lắm, nhưng cũng tùy mày. Cứ suy nghĩ đi rồi khoảng nửa tiếng sau, yes hay no cho tao biết”.
Vũ Mạnh Dũng ḷ ṃ tới, vào đề ngay :
“Anh em ḿnh chờ đợi mấy năm nay mới có dịp này. Cơ hội bằng vàng đấy. Bỏ qua rồi sau này sẽ hối tiếc”.
Tôi vẫn bàn ra:
“ Dũng à! Nhưng ḿnh thấy yếu lắm. Sợ chịu không nổi.”
Dũng phang ngay một câu đâm vào tim tôi đau nhói :
“Mới hôm nào c̣n ‘anh chưa chết đâu em’, bây giờ đă muốn chui vô ḥm rồi”.
Thấy câu nói của Dũng đă làm tôi giao động, Ngọc Đen đưa ra đề nghị:
“Vấn đề an ninh tụi tao sẽ lo hết. Tất cả sẽ bảo vệ mày tối đa. Có ǵ tụi tao sẽ chia nhau nhận hết. Bằng mọi cách không để mày vác nạng vô xà lim một lần nữa.”
Tôi định phang vào mặt nó :
“ Khi bể ra, tụi an ninh sẽ điều tra, moi móc không sót một mống, ở đó mà bảo vệ tối đa với chia nhau nhận hết “, nhưng thấy nó thật t́nh quá nên lại thôi. Vả lại, tôi cũng không c̣n đường rút lui nữa. Tôi hỏi Ngọc Đen :
“Chơi ở đâu? Và bao giờ chơi?”
“Nhà 3 ḿnh.” Ngọc trả lời ngay không cần suy nghĩ.
“Tụi tao tính một tiếng nữa sẽ bắt đầu. Làm sao phải xong trước giờ lănh cơm trưa”.
Dũng đi thẳng vào chi tiết:
“Tôi sẽ lo cung cấp đàn (guitar thùng). Muốn mấy cây cũng có”.
À th́ ra thằng em nằm vùng ở đội văn nghệ mấy tháng nay, bây giờ đă có dịp dùng đến các mối quen biết của ḿnh. Dù có quen biết hay không đây cũng là trách nhiệm rất lớn.
Chỉ những tên gan cùng ḿnh hoặc uống thuốc liều mới dám đưa lưng ra nhận cái quả tạ này. Nếu bể ra, không những bị kết tội tụ tập hát nhạc chống chế độ mà c̣n lănh thêm tội cung cấp nhạc cụ và c̣n bị nghi ngờ là nằm trong ban tổ chức.
Nó không bắn bỏ th́ cũng gỡ lịch không biết ngày tháng nào mới hết.
Tôi nhớ đến vai tṛ của ḿnh và nói với Ngọc Đen:
“Dũng chơi một cây, cây thứ hai giao cho Hải Cà. C̣n cây nào nữa th́ để sơ-cua”
Tôi nghĩ đến Phạm Văn Hải- tự Hải Cà- anh cựu sinh viên văn khoa đàn giỏi, hát hay và vẽ đẹp. Hải đệm accord vững,có hồn, đặc biệt là những bài chậm hoặc vừa. Anh biết nhạc lư và cũng sáng tác nhạc. Tôi đă nghe anh đàn và hát bài Xin Hẹn Một Mùa Xuân do chính anh sáng tác. Anh có b́ệt hiệu là Hải Cà v́ một lẽ rất dễ hiểu : anh nói cà lăm. Những lúc hào hứng hoặc tức giận anh cà….hết chỗ nói, có khi cả phút không rặn ra được một câu trọn vẹn. Nhưng khi anh hát th́…. hết ư. Không cà một chút nào. Cảm xúc từ tâm hồn anh qua tiếng hát cứ tuôn trôi như môt ḍng sông.
Ngọc Đen và Dũng lược qua cho tôi danh sách những nghệ sĩ nhận lời tham dự cuộc chơi cùng những tác phẩm họ dự định tŕnh diễn. Tôi ngạc nhiên, và rất mừng, khi thấy trong số những người chơi có tên Vũ Trọng Khải. Lúc mới đến A 20 Khải ăn chung với nhóm Vũ Văn Ánh, Đoàn Bá Phụ, Nguyễn Đại Thuật. Cũng giao tiếp, tṛ chuyện với anh em cởi mở, vui vẻ. Sau này, khi t́nh h́nh an ninh căng thẳng anh lui về ốc đảo của ḿnh, không tham dự bất cứ sinh hoạt có vẻ dấn thân nào với anh em. Thái độ của anh là “thủ khẩu như b́nh, trùm mền kín mít”. Thật ra anh chẳng làm hại ǵ đến anh em bạn tù, vẫn giữ tư cách của một cựu đại úy cảnh sát, nhưng bên cạnh một Vũ Văn Ánh lư tưởng, xông xáo, vị tha, hết ḷng với bè bạn, Vũ Trọng Khải có vẻ như chỉ biết ích kỷ lo cho thân ḿnh. Giờ đây dám chấp nhận tham dự một tṛ chơi nguy hiểm- mà hậu quả có thể sẽ rất thảm khốc, có khi là tính mạng của ḿnh- Vũ Trọng Khải chắc chắn sẽ được anh em nh́n với cặp mắt hoàn toàn khác.
Tôi nhắc Dũng cho anh em thử giọng với đàn trước khi chơi để chọn “tông” thích hợp- tránh t́nh trạng có nốt cao quá lên không nổi, có nốt thấp quá xuống không được. Trước khi anh em đi chuẩn bị tôi yêu cầu được gặp Bùi Mạnh Bái. Tôi muốn đưa bản Nếu Quả Ta Là Người vào chương tŕnh nhưng Ruyệt th́ không lên A 20, Nguyễn Hưng Đạo, Hoàng Ngọc Thủy đă được về trước Tết. Chỉ c̣n Bùi Mạnh Bái.Tôi có nghe Bái hát bộ (không đàn) bài này vài lần. Bái không biết nhạc lư, nhịp nhàng không vững, lại khớp trước đám đông nên tôi muốn check anh một lần cuối trước lúc mở màn. Bái đến hát thử cho tôi nghe một đoạn rồi anh thoái thác :
“Ḿnh không biết nhịp- lại phải hát trước đám đông lớn quá, sợ bể bản nhạc rồi bể cả chương tŕnh của anh em”.
Tôi đồng ư loại bỏ bản Nếu Quả Ta Là Người nhưng vẫn mời Bái hát Gọi Đàn chung với một số bạn tù khác. Nghĩ đến nhà 3 tôi nhắc Ngọc Đen đối phó với Trần Thái Viên. Trần Thái Viên là một tên vô lại, không c̣n chút liêm sỉ nào, làm ăng ten ra mặt. Ngọc Đen phải lùa hắn đi chỗ khác th́ anh em mới yên ḷng vào trận. C̣n Quang què nhảy dù, một số anh em cũng đồn hắn làm ăng ten nhưng Nhàn Cụt – cùng thuộc loại ở nhà không đi lao động như Quang- nhiều lần nói với tôi :
“ Tui ở sát cánh với hắn. Mấy tháng nay chưa thấy hắn nói chuyện riêng với trật tự hay cán bộ nào. Chắc không có chuyện ăng ten đâu”. Trước khi đi chuẩn bị Ngọc Đen c̣n dặn với lại:
“Tao sẽ lo vụ Trần Thái Viên. Nhưng nhớ là phải có phút mặc niệm long trọng cho 7 anh hùng đội 14 nghe mày”.
Vụ cướp súng t́m tự do của đội 14 xảy ra đă hơn một năm mà sao với người tù ở phân trại E chúng tôi, h́nh như mới xảy ra tuần trước, hôm qua. Ai cũng muốn trong chương tŕnh văn nghệ phải có một cái ǵ đó về sự kiện quan trọng này. Tôi có cảm giác là mục đích chính của các bạn tù đến xem văn nghệ hôm nay là được đích thân tham dự buổi lễ tưởng niệm và truy điệu các anh hùng trong ḷng họ.
Tôi thấy tội nghiệp Ngọc Đen. Nó như ông bầu gánh hát, chạy đôn chạy đáo hết chỗ này tới chỗ kia. Có thể nói mọi chuyện tạp nham đều đổ hết lên đầu nó. Cũng may, nó có một số bạn tù trung kiên trong mạng lưới phát hành của tờ Hợp Đoàn giúp đỡ , nếu không, ḿnh nó làm sao cáng đáng hết mọi việc; từ việc làm gạch nối giữa tôi với các anh em ca sĩ, tổ chức cho khán giả từng người, từng nhóm nhỏ đi vào pḥng tŕnh diễn, đến việc tổ chức canh pḥng, báo động, bảo vệ cho buổi tŕnh diễn; rồi khi kết thúc phải lo cho khán giả giải tán lớp lang, thứ tự. Ôi! Một thằng lính trẻ như nó, không mưu đồ chính trị, hành động chỉ v́ trái tim đầy nhiệt huyết của ḿnh đang thôi thúc, hành động v́ muốn bảo vệ danh dự cho màu áo của binh chủng ḿnh, hành động v́ ḿnh là thanh niên Việt Nam, trước bạo lực, cường quyền ngạo nghễ đứng lên.
Trong 3 thằng đầu tiên trong tṛ chơi này Vũ Mạnh Dũng có hào khí của một kẻ sĩ “ninh thọ tử bất ninh thọ nhục”. Ngọc Đen có hùng khí của người lính trẻ - lính biệt cách dù - chơi cho xứng đáng với màu áo binh chủng. Hai tên này một văn, một vơ sẵn sàng ngẩng mặt bước vào biển lửa. Hải Bầu th́ hơi khác. Hắn hối thúc mở cuộc chơi là để có cơ hội chiến thắng chính ḿnh, vượt lên trên chính ḿnh. Các tướng Nguyễn Khoa Nam, Lê Nguyên Vỹ, Trần Văn Hai, Nguyễn Văn Phú đă lấy cái chết của ḿnh để bảo dưỡng sĩ khí của quân dân miền nam, nếu vong hồn c̣n lẩn khuất đâu đây, thấy 3 đứa nó chắc cũng mỉm cười hài ḷng.
Bởi tụi nó đẹp quá, hùng dũng hiên ngang quá. So sánh với tụi nó tôi bỗng thấy thèn thẹn trong ḷng. Tôi - nói như một câu tục ngữ - “ vừa đéo vừa run”, bước vào cuộc chơi rụt rè, miễn cưỡng chứ không có được cái dáng dấp oai phong như tụi nó.
Phạm Đức Nh́
Lời Giới Thiệu của KB NguySaigon
Những ngày cuối cùng của cuộc chiến , TD 10 KB tan hàng khi đă chiến đấu tới cùng . Tướng KB Lư Ṭng Bá đă bị bắt làm tù binh ngày 29 tháng 4 năm 1975. Thiết đoàn 1 KB tại Lai Khê dưới quyền chỉ huy của Tr/ Tá Nguyễn Minh Tánh đă giữ vửng tay súng cho đến khi Tướng Lê Nguyên Vỹ tự sát và Lữ Đoàn 3 KB dưới quyền chỉ huy của Tướng Trần Quang Khôi đă đánh tan SD 341 CSBV tại Biên Hoà ngày 29 tháng 4 năm 1975 . Và TD 5 KB của Đại Uư Vũ Đ́nh Lưu đă chiến đấu liên tục cho tới ngày cuối cùng của cuộc chiến
Không như những bài viết của các đơn vị bạn, những bài viết của Đại Uư Vũ Đ́nh Lưu đă nêu bật lên đặc tính hợp đồng binh chủng . Thiết giáp cùng Trung đoàn 52 BB/ SD18 BB đă cùng nhau phối hợp tác chiến . Sau đó là cùng với TQLC, ND, DPQ & NQ Trảng Bom cùng nhau chặn địch tại Trảng Bom . Và nếu không nhờ lưới lửa Napalm của các Phi công can trường của KQVNCH, không bỏ anh em , không bỏ đồng đội th́ chắc rằng CD2/5 TK của thẩm quyền đă đi vào lịch sử bằng những tấm gương hy sinh anh dũng của Trung Tá Trần Văn Nô cùng toàn thể kỵ binh TD 5 KB.
Đă qua rồi thời binh lửa . Viết về những trận đánh, những chiến công, những hy sinh ngày trước , không phải để tự ca tụng để thần thánh hoá người lính QLVNCH . Mà chỉ muốn để lại một chút ǵ cho đời là đă từng có những người con yêu của Tổ Quốc đă hy sinh tuổi trẻ đi vào nơi gió cát để làm nên lịch sử . Đă có hơn 260 ngàn anh hùng đă vị quốc vong thân và lúc nào cũng nhớ tới hơn nửa triệu chiến binh đồng đội đă hy sinh một phần thần thể cho đất nước và đang sống khổ ải dưới đ̣n thù của cộng sản vô thần .
Xin nguyện cầu Thượng Đế giúp xoa dịu nổi đau đớn, những mất mát cúa những đồng đội đă từng cầm súng chống lại quân bạo tàn xâm lược
C̣n tiếp...
Trảng Bom Băo Lửa
Trảng Bom-Hố Nai ngày 29-4-1975
Bút Kư Chiến Trường
:::Kỵ Binh Vũ Đ́nh Lưu:::
(Chi đoàn trưởng Chi Đoàn 2/5 Thiết Kỵ)
Chiến Đoàn 52 Đặc Nhiệm (Sư Đoàn 18 BB) sau những ngày quần thảo ác liệt với Đại binh CSBV tại Quốc Lộ 20, khu vực Dầu Giây, ấp Nguyễn Thái Học bị tổn thất nặng nề. Chiều tối ngày 15-4-75 toàn bộ lực lượng mở đường máu về ấp Bàu Hàm. (xem bài “Quốc Lộ 20, hành lang của Tử Thần” cùng tác giả.)
Với 12 ngày đêm vừa qua, mặc dù chỉ là một khoảng thời gian ngắn ngủi. Nhưng người lính Cộng Ḥa đă gánh chịu bao đau thương chồng chất. Lính khổ, gia đ́nh lính chịu nhiều thiệt tḥi, lính lấy hai chữ số phận, v́ đất nước chưa đến hồi thanh b́nh để tự an ủi chính ḿnh, nên lính mỉm cười. Nhưng, dân khổ lính không cầm được nước mắt.V́ thế cuộc đă được sắp đặt từ trước của các siêu cường quốc, nên người lính không cản ngăn được sức tấn công điên cuồng của CSBV để cưởng chiếm miền Nam VN.
Nước mắt của người lính tuôn rơi, khi chứng kiến hàng đoàn người vội vàng, tức tưởi gánh gồng thoát vùng lửa đạn Chiến tranh sắp đến trên Quốc Lộ 20. Những cụ già, những em bé hai chân run rẩy, bỏng rát trên mặt đường nhựa bốc khói của nắng tháng 4. Chỉ trên vài ba chục cây số trên Lộ 20, chỉ có một khoảng thời gian ngắn ngủi đă là như thế, huống chi trên khắp quê hương miền Nam trong suốt chiều dài cuộc chiến! Người lính chiến trẻ chúng tôi chấp nhận quá khứ, xếp bút nghiêng để khoác vào người chiếc áo trận.Với hiện tại dù hiểm nguy không sờn ḷng và cả tương lai đang mịt mù trước mắt.
Sáng ngày 16-4-75 Trung Đoàn 52 BB c̣n lại về Long B́nh. Chi Đoàn 2/5 Thiết Kỵ (CĐ 2/5 TK) di chuyển ra Trảng Bom tăng phái cho Lữ Đoàn 3 Xung Kích (LĐ 3 XK). Chi Đoàn được Tướng Khôi cho làm lực lượng Trừ bị và tu bổ xe cộ, bổ sung quân số, tiếp tế nhiên liệu, thực phẩm; chờ lệnh mới.
Ngày 18-4-75 CĐ 2/5 TK di chuyển đến Tam Hiệp-Biên Ḥa tăng phái cho Tiểu Đoàn 7 Nhảy Dù (TĐ 7 ND) , đóng quân tại hậu cứ Tiểu Đoàn. Liên quân này làm lực lượng phản ứng nhanh cho Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn 3, có nhiệm vụ chính là tiếp ứng cho các đơn vị bảo vệ thành phố Biên Ḥa khi bị CSBV tấn công. Thiếu Tá Nguyễn Lô và tôi c̣n nhận nhiều lệnh tối mật trực tiếp từ Tư Lệnh Quân Đoàn là Tướng Toàn .
Đây là lần thứ 4 Chi Đoàn tôi tăng phái cho TĐ 7 ND. Lại gặp một người hùng: Thiếu Tá Nguyễn Lô, một Tiểu Đoàn Trưởng mũ đỏ nổi tiếng. Đơn vị tôi đă từng yểm trợ cho Tiểu Đoàn ông ở mặt trận Hố Ḅ, Bời Lời, Củ Chi, Bến Cỏ. Trước sức tấn công như vũ băo của lính Dù dưới hỏa lực kinh hồn của Thiết Giáp, liên quân lúc nào cũng làm chủ chiến trường. Một người với vóc dáng nhỏ bé, nhanh nhẹn, uống rượu như hủ ch́m, nhưng chưa bao giờ say .Người đă vượt trại giam, đón xe đ̣ ra đi t́m tự do khi trên người vẫn hiên ngang khoác chiếc áo trận rằn ri (nay thành áo tù).
Một trong những mật lệnh đó là bất cứ giá nào, phải bảo vệ cho bằng được những nhân vật quan trọng, cao cấp trong Đặc khu Long Biên và Quân Đoàn 3, đặc biệt là các viên chức Dân, Quân sự Ngoại Quốc. Nhưng t́nh huống xấu đă không xảy ra.
Đến ngày 20-4-75, TĐ 7 ND và CĐ 2/5 TK di chuyển xuống quận Đức Thạnh (Th/tá Giao làm Quận Trưởng) Tỉnh Phước Tuy. Tối ngày 20-4 liên quân Nhảy Dù-Thiết Giáp này hành quân lên hướng Xà Bang để yểm trợ cho SĐ 18 BB,Tiểu Khu Long Khánh, LĐ 1 Nhảy Dù,Thiết Đoàn 5 Kỵ Binh (Th/Đ 5 KB-Tr/tá Trần Văn Nô Thiết Đoàn Trưởng, Th/tá Nguyễn Đức Đào Thiết Đoàn Phó) gồm có Chi Đoàn1/5 Chiến Xa (CĐ 1/5 CX-Đại úy Lê Đức Việt Chi Đoàn Trưởng) Chi Đoàn 3/5 Thiết Kỵ (CĐ 3/5 TK-Đại úy Lê Sơn Chi Đoàn Trưởng), BĐQ… từ Xuân Lộc rút về B́nh Giả.
Sáng ngày 22- 4-75 Th/Đ 5 KB gồm CĐ 1/5 CX và CĐ 2/5 TK di chuyển về Biên Ḥa Hố Nai ( trừ CĐ 3/5 TK tăng phái cho TĐ 7 ND vẫn c̣n có nhiệm vụ hành quân khu vực B́nh Ba-Xà Bang yểm trợ cho các cánh quân chưa về đến B́nh Giả ,như vài cánh quân của LĐ 1 ND có nhiệm vụ rút ra sau cùng)
Th/Đ 5 KB về đến Hố Nai, phối hợp với TQLC pḥng thủ khu vực Bắc sân bắn Hố Nai. Lợi dụng thời gian tương đối yên tỉnh này toàn bộ Thiết Đoàn củng cố lại đơn vị sau 12 ngày đêm quần thảo đẫm máu với CSBV tại Xuân Lộc. (Tôi có gặp Tr/tá Nguyễn Đằng Tống-Lữ Đoàn Trưởng Lữ Đoàn 468 TQLC (LĐ 468 TQLC) khi thị sát ṿng đai pḥng thủ. Ông là một trong những Đại Đội Trưởng,Tiểu Đoàn Trưởng nổi tiếng của Binh Chủng TQLC.
Những kỹ niệm thân yêu lại hiện về. “Ngũ quái” TQLC (Chữ của bà chị dâu tôi cũng là chị ruột của Tr/tá Tống) gồm: Tống (Quái Điểu),Tùng (Thần Ưng) Phúc (Trâu Điên), Hoàng, Toàn (Tất cả đều là K 16 VBQG.). Các anh khi về phép thường xuyên lưu lại nhà anh tôi tại Sàig̣n và…thiệt t́nh!… đúng nghĩa với 2 chữ “Ngũ quái”. Anh ta có nói: “ Gặp được mày kỳ này, tao vui lắm, TQLC và Thiết Giáp nhất định phải làm cho Tùng, cho Phúc ở bên kia thế giới hài ḷng. Khi nào về phép Sàig̣n nhớ cho tao biết để anh em ḿnh cùng đi pḥng trà”.
Trưa ngày 28-4-75 CĐ 2/5 TK di chuyển lên Trảng Bom, đóng quân gần sân bay nhỏ (của Đồn điền cao su) phía Bắc QL1. Tôi đứng trên xe nh́n về hướng Long Thành nhiều cột khói đen bốc lên cao; được biết các Thiết Đoàn của LĐ 3 XK đang giao tranh với Chiến xa CSBV khu vực Trường Thiết Giáp Long Thành.
Trảng Bom, nằm trên QL1 kế tiếp Hố Nai về hướng đi Long Khánh. Một Thị trấn nhỏ bé, hiền ḥa và thơ mộng, bao bọc bởi những rừng cao su xanh mướt. Trảng Bom vốn đă buồn nay lại càng đ́u hiu, dân cư đă di tản gần hết, mấy ngày nay chỉ c̣n lại là lính.
Đồng bào thôn quê miền Nam ḿnh khổ, bất hạnh đến mức đó sao! Dọc đường 20 từ Định Quán đến Ngă Ba Dầu Giây, rồi đến Trảng Bom, Hố Nai nhà nhà kín cửa then cài, người người tất bật t́m về nơi an toàn hơn. Một dấu hiệu báo trước, một cuộc giao tranh sẽ tiếp theo sau.
Đến 8 giờ tối tôi xin Hỏa Long (danh hiệu truyền tin cùa Tr/tá Nô) di chuyển Chi Đoàn qua phía Nam Quốc Lộ1, cách vị trí cũ chừng 300 mét, pḥng thủ chung với Bộ Chỉ Huy Thiết Đoàn và CĐ 1/5 CX từ Hố Nai vừa mới di chuyển lên. Như vậy lực lượng tại đây là Th/Đ 5 KB (trừ CĐ 3/5 tăng phái cho Tiểu Đoàn 3/48-Th/tá Phúc) và một Đại Đội Bộ Binh tùng thiết. Tuyến đầu lúc này là Hưng Nghĩa, Hưng Lộc trấn thủ bởi 2 Trung Đoàn 43 và 48 thuộc SĐ18 BB thay thế cho LĐ 3 XK đă có nhiệm vụ mới ở khu vực trường Thiết Giáp Long Thành, Quốc Lộ 15.
C̣n tiếp...
Một giờ sáng ngày 29-4-75 trận chiến bắt đầu.Vị trí đóng quân của CĐ 2/5 TK lúc ban ngày, bị hỏa tập bằng đại pháo 130 ly và hỏa tiển 122 ly. Hàng trăm trái đạn trút xuống một vị trí nhỏ bé, bọn chúng tưởng rằng đủ để Thiết Giáp và Bộ Binh tại đây tan nát. Chúng có ngờ đâu đơn vị tôi đă di chuyển và đóng quân cách đó 300 mét. Hướng Hưng Nghĩa lực lượng CSBC cấp Sư Đoàn tấn công dữ dội vào các đơn vị của 2 Trung Đoàn 43, 48 và CĐ 3/5 TK. Đủ loại âm thanh vọng về, hàng trăm ánh Hỏa châu soi sáng, lửa khói mù mịt khu vực Bàu Cá, Hưng Nghĩa. Tất cả mọi người tại đây đều căng mắt nh́n màn đêm, sẳn sàng cho cuộc giao tranh chắc chắn sẽ đến.
Hỏa Long cứ năm ba phút gọi tôi và Đại úy Việt một lần, trong ḷng ông lo âu v́ biết trận chiến tàn khốc sắp sửa đến với Thiết Đoàn 5 Ky Binh. Sau hai tiếng đồng hồ căng thẳng từng giây từng phút. Hỏa Long cho tôi và Việt biết CĐ 3/5 hạ được 2 Chiến xa tại Hưng Lộc nhưng phải đổi lấy 2 M 41.
Mặt trận tuyến đầu này do Tiểu Đoàn 3/48 BB và CĐ 3/5 TK chống trả quyết liệt trước sức tấn công điên cuồng của CSBV với quân số bộ chiến gấp cả chục lần.Và Chiến xa gấp bội so với số Chiến xa của ta. Nhưng nhờ hai đơn vị thiện chiến đă ngăn cản được phần nào sức tiến công nhanh chóng của bọn chúng về hướng Biên Ḥa. Trong lúc đó có nhiều đơn vị bạn đă được lệnh và đang rút về hướng vị trí pḥng thủ của Thiết Đoàn. Ông ta lập đi lập lại nhiều lần, thật cẩn thận coi chừng lẫn lộn bạn và địch. Chúng tôi vô cùng phấn khởi trước chiến thắng của hai đơn vị trên.
Tính của Tr/tá Nô hay lo lắng, mọi việc ông đều tiên liệu từ trước. Sống và làm việc gần ông, Đ/ tá Trần VănThoàn, Tr/tá Thái Minh Sơn nhiều năm (khi tôi ở Ban 3 HQ) lúc nào các ông cũng rất cẩn thận, giải quyết khéo léo mọi vấn đề. Từ khi làm việc ở Ban Tham Mưu đến khi Chỉ huy Chi Đoàn tôi học hỏi được nhiều điều hay và rất vinh hạnh làm việc gần 3 ông
. Tr/tá Nô người miền Nam (Sa Đéc) phúc hậu. Ông và Tr/tá Sơn đều có bản tánh chất phác, hiền hoà và thương lính, các ông thể hiện rơ ràng là một cấp Chỉ huy lẫn Tham mưu dày dạn kinh nghiệm. Tr/tá Nô vui tính, hay khôi hài để giảm sự căng thẳng khi làm việc, nhưng với ông lệnh lạc thật rơ ràng, cấp dưói phải nghiêm chỉnh thi hành. C̣n Đại Tá Thoàn , với bản tính tự tin ,can đảm và nhanh nhẹn. Ông có cách điều quân khéo léo, tấn công thần tốc, phản ứng chớp nhoáng nên các đơn vị hành quân dưới quyền ông rất an tâm.
Khoảng 3 giờ sáng, có rất nhiều bóng người xuất hiện cách xa vị trí đóng quân và bị che khuất bởi rất nhiều cây như chuối, chồi, cỏ tranh cao đến cổ. Dưới ánh sáng mờ ảo của Hỏa châu, chúng tôi không thể xác định bạn hay địch v́ hệ thống truyền tin của các đơn vị bạn bận rộn, rối ren không liên lạc được. Cũng không thể dùng ánh sáng cơ hữu v́ sợ lộ vị trí.Tôi báo cáo cho Hỏa Long biết, ông nhắc lại quan sát thật cẩn thận, phải biết chính xác là địch mới được tác xạ.
Đoàn người càng ngày càng đông như đi biểu t́nh, và càng ngày càng tiến gần vị trí Chi Đoàn. Bổng trong hệ thống truyền tin, Th/úy Trự Chi Đội Trưởng nói thật nhanh: “Báo cáo Phi Hổ (Danh hiệu truyền tin của tôi) có nghe tiếng người nói: “Tăng ta hay tăng Ngụy?”. Phản ứng của tôi thật nhanh, ra lệnh các Chi Đội bấm ḿn và tác xạ. Hàng chục quả Ḿn định hướng (ḿn Claymore) được kích hỏa bùng nổ. Hàng chục khẩu Đại liên nhả đạn, súng cá nhân M 16, M 79 của Bộ Binh cùng thi nhau bắn xối xả, như một con sóng lửa đẩy dạt bọn chúng về phía sau.
Hỏa Long như hét vào tai tôi “Phi Hổ, coi chừng bắn vào bạn”, tôi xác nhận đó là VC, ông mới an tâm. Tôi lệnh cho 3 khẩu 76 ly của Chiến xa M 41, 3 khẩu 106 ly không giật gắn trên xe M 113 bắn đạn chài khoảng cách nổ 30 mét. Ba khẩu súng cối 81ly của Chi Đoàn và 3 khẩu cối 106 ly của Thiết Đoàn thi nhau phóng những quả đạn nổ với không thuốc bồi chung quanh vị trí pḥng thủ. Những quả đạn trái sáng bùng cháy, chúng tôi thấy rơ hàng trăm CSBV với trang bị đầy đủ hốt hoảng dội ngược, la hét chạy tán loạn về phía Đông (hướng chi khu Trảng bom) và hướng Nam (có đường rầy xe lửa). Ngay tức th́ hướng Bắc, CĐ 1/5 CX bắt đầu nổ súng càng ngày càng dữ dội. Với hỏa lực của Chiến xa đánh bạt chúng về phía sau một cách nhanh chóng.
Như vậy CSBV hoàn toàn không biết vị trí của Thiết Đoàn, di chuyển ngang qua và gặp phải Thiết Giáp. Tao ngộ chiến, như chui đầu vô ổ kiến lửa! Quá bất ngờ và dưới hỏa lực mạnh của Thiết Giáp, chúng không kịp có một phản ứng nào, chỉ biết tháo chạy tán loạn.
Chừng 10 phút sau tôi và Việt cho ngưng tác xạ để quan sát t́nh h́nh. Hỏa Long nhắc các Chi đội của Bộ Chỉ Huy bố trí ở hướng Nam và Tây sẳn sàng tác chiến.T́nh h́nh trở lại im lặng, ngộp thở. Chúng tôi biết lực lượng CSBV không dưới cấp Trung Đoàn sẽ tấn công chúng tôi sau khi chỉnh đốn lại hàng ngũ. Và nhất là chúng sẽ điều chỉnh pháo cường tập vào chúng tôi v́ vị trí đă bị lộ.
Thật t́nh nói rằng chúng tôi rất sợ pháo của CSBV. Hai bên xung trận, chết sống chúng tôi không sợ. Nhưng sợ pháo, trong thời gian qua chúng tôi đă bị hứng pháo quá nhiều. Riêng chi đoàn tôi tất cả các xe đều bị trúng mảnh gang của đạn pháo, thành xe M113 nào cũng rổ chằn rổ chịt! Nhưng nhờ ơn trên che chở nên chưa hề có một trái đạn nào… chui lọt vào trong xe cả!
Nửa giờ sau pḥng tuyến phía Nam bị lực lượng CS cấp Tiểu Đoàn tấn công, các Chi Đội Chỉ Huy của Thiết Đoàn chống trả mănh liệt. Theo lệnh Hỏa Long tôi điều động một Chi Đội Thiết kỵ và 3 Chiến xa M 41 bung ra khỏi vị trí pḥng thủ và đánh ngang hông địch. Chừng nửa giờ giao tranh ác liệt chúng rút lui về hướng Nam. Trong trận đụng độ này đơn vị tôi 3 binh sĩ tử thương, một bị thương, một Hạ Sĩ Quan là Tr/sĩ Hiếu bị thương v́ một xe M113 bị trúng hỏa tiển B40 bốc cháy. Tôi đưa anh em bị thương về xe Y Tá của Thiết Đoàn để băng bó vết thương và điều 2 Chi Đội trở về vị trí cũ pḥng thủ
C̣n tiếp...
T́nh h́nh lại yên tỉnh, không biết địch mưu toan ǵ kế tiếp. Chúng tôi không biết sự thiệt hại của lực lượng CSBV như thế nào v́ không thể kiểm kê. Nhiều cánh quân tại tuyến đầu là Hưng Lộc, Hưng Nghĩa dựa vào đường rầy xe lửa rút về hướng Hố Nai đă qua khỏi vị trí của Thiết Đoàn. Đến 4 giờ sáng ngày 29-4-75, lực lượng CSBV bắt đầu pháo kích bằng Đại pháo 130 ly. Mới đầu một vài trái rơi khá xa; chúng điều chỉnh từ từ lại gần vị trí đóng quân. Và tiếp theo vài trái rơi chính xác trong chu vi pḥng thủ. Hỏa Long cho lệnh bung rộng đội h́nh để tránh pháo. Sau chừng 10 phút CSBV bắt đầu pháo cường tập vào vị trí. Pháo đủ loại 130 ly 122 ly, cối 82 ly đổ ập xuống vị trí. Chúng tôi bung đội h́nh rộng thêm, ngay lập tức chạm địch. LLCSBV đông đảo bắt đầu tấn công mănh liệt. Hướng Nam các Chi Đội Chỉ Huy bị tấn công mạnh bằng Bộ Binh và xử dụng nhiều loại súng chống chiến xa .
Tôi bấm ống Liên hợp Truyền tin xin Hỏa Long cho 3 Xe phun lửa làm việc v́ phía ngoài chúng tôi toàn cỏ tranh cao đến đầu người. Ba xe M132 phun ra 2,400 lít xăng đặc nén tạo nên những đám cháy dữ dội bùng lên ở khoảnh cách 200 mét. Tiếp liền một Xe phun lửa bị bắn hạ bởi Đại bác 75 ly bốc cháy ngùn ngụt. Xe M 113 (Xe Y Tá) bị B 40 bắn thủng hông. Thật xui cho các anh em bị thương vừa qua ở trên xe này phải một lần nữa… suưt chết! (Tr/sĩ Hiếu, một Hạ Sĩ Quan hành quân, trẻ nhưng can đảm và nhiều kinh nghiệm, mới có nửa tháng bị thương lần thứ 3!).
Hỏa Long và Th/tá Đào tức tốc điều Chi Đoàn tôi đối đầu với địch ở phía Nam (có đường rầy xe lữa Biên Ḥa-Long khánh), để trám vào vị trí các Chi Đội Chỉ Huy đang chao đảo. CĐ1/5CX đánh trả ở hướng Bắc và hướng Đông thay đơn vị tôi. Ba hướng: Nam, Đông, Bắc đều bị sức tấn công dồn dập của CSBV. Chúng biết lực lượng đối đầu chúng là Thiết Giáp Binh nên chúng xử dụng toàn các loại súng chống Chiến xa. Những quả đạn hực lửa của B 40, B 41, Đại bác 57 ly, 75 ly không giật, tới tấp bay vào đội h́nh Thiết Đoàn. Các Chi Đội Chỉ Huy chuyển sang thủ hướng Tây (hướng về Hố Nai). Sau hơn một giờ giằng co bất phân thắng bại. Hỏa Long ra lệnh lui binh.
Lại lệnh lui binh! Lệnh từ trên ban xuống, chúng tôi là những cấp Chỉ huy nhỏ, chỉ biết thi hành.Tấn công th́ dễ, nhưng lui quân khó biết dường nào. Trong Binh pháp lui binh trong lúc giao tranh ác liệt là chiến thuật khó khăn nhất. Hai tuần lễ đầu tháng 4-75, CĐ 2/5 TK này đă lui binh nhiều lần với tổn thất không nhỏ. Đến nổi phải mở đường máu để bảo toàn lực lượng, giờ phút này lại nhận lệnh… lui binh khi trận chiến đang ác liệt chưa phân thắng bại. Tôi nghĩ quá nguy hiểm khi địch biết chúng tôi quay đầu xe rút lui dù xử dụng thế “Chân vẹt” đi chăng nữa.
Tất cả các đơn vị đều dùng hỏa lực cơ hữu áp dụng thế “Chân vẹt” tối đa để yểm trợ lẫn nhau và tuần tự lui quân. Phi tuần oanh tạc không thấy, Pháo binh im hơi lặng tiếng. Thật sự chiến đấu trong cô đơn và bị động hoàn toàn, buồn thay!
Trước đây không lâu tất cả mọi cuộc hành quân chúng tôi chủ động với Phi Pháo yểm trợ đầy đủ. Các đơn vị Trừ bị sẳn sàng nhảy vào ṿng chiến nếu cần, c̣n bây giờ… “mạnh ai nấy lo”, uất nghẹn thay, tủi nhục thay cho một Quân Đội đang bị bức tử
C̣n tiếp...
Các Chi Đội của Bộ Chỉ Huy Thiết Đoàn dẫn đầu xuôi về hướng Tây ( Hố Nai) . CĐ 1/5 CX chống trả, cản hậu hướng Đông và Bắc. CĐ 2/5 TK đánh trả hướng Nam. Tất cả giữ vững đội h́nh vừa giao tranh vừa rút lui. Khoảng 6 giờ sáng, mới hừng Đông, chúng tôi nh́n thấy nhiều Chiến xa CSBV xuất hiện và đang đuổi theo đoàn quân của chúng tôi. Tôi biết rằng, Chi Đoàn tôi mặc dù vẫn c̣n 3 Chiến xa M 41, 3 xe M 113 trang bị súng 106 ly không giật nhưng sẽ không địch lại với nhiều Chiến xa T 54. C̣n CĐ 1/5 CX sắp giao tranh với T 54 v́ chúng cũng sắp đến trong tầm chính xác của Đại bác 76 ly trên Chiến xa M 41.
Tôi liền điều động Chi Đoàn qua bên phải đường rầy xe lửa để lấy lợi thế về địa h́nh và tạo khoảng cách giữa ta và địch cũng như dễ bề xoay xở hơn. Nhờ địa thế này tránh đạn đạo Đại bác 100 ly của T 54 trực xạ vào cạnh sườn trái. Tất cả đều di chuyển về hướng Hố Nai, chỉ tác xạ cầm chừng và khi thấy rơ địch. Không bao lâu CĐ 1/5 CX bị T 54 tấn công. Đơn vị tôi cũng bị Bộ Binh CSBV bám sát và tấn công mạnh từ bên kia đường rầy, xa hơn nữa là T 54 đang bám theo. Đủ mọi loại súng thi nhau tác xạ, những luồng đạn lửa đan chéo nhau giữa ta và địch. T́nh h́nh trở nên nguy kịch v́ Chiến xa T 54 đă bám theo kịp và bắt đầu khai hỏa . Những tiếng rít rợn người của đạn 100 ly, từng cục lửa đỏ hực bay vút qua đội h́nh của 2 Chi Đoàn và nổ ngay giữa đội h́nh của Thiết Đoàn. Cộng với Súng cối 82 ly của địch đang rót đạn vào đoàn quân. Việt và tôi chỉ biết vừa chống trả với tất cả mọi hỏa lực cơ hữu vừa di chuyển theo hai bên trái, phải Bộ Chỉ Huy Thiết Đoàn rút về Hố Nai.
Tôi nh́n qua quan sát vài anh em Bộ Binh và Kỵ Binh trên xe Chỉ Huy,họ đang cầu xin một điều ǵ đó? Xin một phép lạ đến với họ và cho tất cả mọi người đang đối mặt với Tử thần? Trong cơn nguy biến và tuyệt vọng, nói thật ra tâm linh mỗi người đều dậy lên một niềm hy vọng dựa vào các Đấng Quyền Uy. Riêng tôi, đă làm Dấu Thánh Giá cầu xin Đức Chúa Toàn Năng, cầu xin Mẹ Maria đầy ơn phước bao che cho tất cả mọi người lính nơi đây tai qua nạn khỏi. Cầu mong Phép Nhiệm mầu, Quyền năng của Đấng Tối Cao sai khiến và làm thay đồi t́nh huống cực kỳ nguy hiểm hiện tại.
Ḍng suy nghĩ chợt tắt khi hệ thống Truyền tin, Hỏa Long gọi tôi và Việt tiếp chuyện. Trong lúc thập tử nhất sinh ông cho biết có 2 Phi tuần bom Napalm (Bom xăng đặc) đang bay tới. Tôi và Việt bớt lo phần nào, tôi ngửa mặt lên, nh́n thấy những chiếc Khu trục hùng hổ bay sà sát xuống mặt đất. Chúng tôi chưa kịp nói thêm được ǵ, yêu cầu đánh ở đâu th́ những luồng đạn Đại bác 20 ly nổ tóe lửa cách các xe b́a chừng 50 mét. Tiếp đến, một ḍng thác lửa cuồn cuộn bùng lên sát hông trái đội h́nh Chi Đoàn. Một đám lửa lớn nữa trải dài bên hông phải của CĐ 1/5 CX. Trong đời Binh nghiệp của tôi, tôi chưa bao giờ thấy các Sĩ Quan Không Trợ điều chỉnh chính xác như thế này. Hay các Phi Công tài ba liều lĩnh thả những trái bom hết sức mạo hiểm (không giữ khoảng cách an toàn) như hôm nay.
Tôi tự nhủ rằng lần sau đừng có đánh bom kiểu này nữa nha anh bạn Phi Công Khu Trục. Nhưng oái ăm thay không có một lần sau nào nữa cả. Đó là những Phi vụ cuối cùng của các anh, hay những quả bom cuối cùng được thả xuống cho cuộc chiến? Cả hai đều đúng. Tri ân các anh bạn Không Quân đă làm thay đổi t́nh huống nguy khốn.
Hai đám lửa lớn trải dài kẹp hai bên trái, phải của hai Chi Đoàn và bạt mạnh về hướng địch. Phải khen rằng những anh Phi Công này có kỹ thuật đánh bom Napalm xuất chúng. Khói lửa mù trời, nghẹt thở. Sức nóng bỏng rát của bom xăng hắt vào mặt mọi người và bao trùm bởi khói đen v́ những quả bom lửa nổ quá gần vị trí. Thật quá nguy hiểm nhưng nhờ “Thần Lửa” đă tạo ra một khoảng cách khá xa giữa ta và địch, đă đẩy lùi địch về phía sau và đẩy lực lượng ta… về phía trước.
Tất cả tiếng súng bên ta, bên địch đều ngưng hẳn cùng một lúc. Chưa bao giờ có cái lệnh ngưng bắn cho cả 2 bên hiệu quả như lần này!…Tất cả như hoàn hồn, tôi ngước mắt nh́n lên trời 4 chiếc Khu trục đă cất lên tận trời xanh, xa xa những luồng lửa đạn Thượng liên 12ly8 của địch bắn đuổi theo sau một cách tuyệt vọng.
Hỏa Long ra lệnh cho tất cả tăng tốc độ tiến về phía trước. Bỏ lại sau lưng một biển lửa mênh mông. Bỏ lại trên vùng đất mang địa danh Trảng Bom hiền từ những ǵ tệ hại nhất của trận chiến tàn khốc. Một sự trùng hợp khá bẽ bàng Trảng BOM với HỎA Long, trọn nghĩa hơn là bom đạn và lửa khói đang hiện hữu nơi đây.
Kết quả trận chiến vừa rồi dưới mắt chúng tôi là 1 Chiến xa M 41, 2 M 113, 1 xe M 132 (xe phun lửa) đổi lấy 3 T 54 của địch. Ta- Địch, thua huề hay thắng? Đến giờ phút này, tất cả đều không c̣n thành vấn đề nữa, theo lệnh trên miễn sao chúng tôi chiến đấu đến cùng. Và chúng tôi đă làm chùn bước trước sức tiến quân của một lực lượng CSBV cấp Sư Đoàn có Chiến xa, Trọng pháo yểm trợ.
Chúng tôi lại chào tạm biệt thêm một Thị trấn của miền Đông đất đỏ đầy máu lửa chiến chinh!.
C̣n tiếp...
Bộ Chỉ HuyThiết Đoàn 5 Kỵ binh ,CĐ 1/5 CX và CĐ 2/5 TK di chuyển về Hố Nai lúc 12 giờ trưa ngày 29-4-75 và bố trí trên một ngọn đồi thoai thoải thấp phía sau Nhà Thờ Tân Bắc. Tuyến đầu bây giờ là LĐ 468 TQLC phụ trách, cách vị trí chúng tôi 2 cây số về hướng Trảng Bom.
Theo lời yêu cầu của Tr/tá Nguyễn Đằng Tống Lữ Đoàn Trưởng. Hỏa Long gọi tôi cùng ông gặp Tr/tá Tống để phối hợp pḥng thủ. Ba người họp ở bên hông Nhà Thờ Tân Bắc- Hố Nai để phối hợp chiến thuật giữa TQLC và Thiết Giáp trong thời gian sắp tới.
Tr/tá Nô và tôi xuống xe M 113 Chỉ Huy và đi bộ lại chiếc xe JEEP của Tr/tá Tống. Ông tiến tới đón 2 hai người, ông bắt tay Tr/tá Nô xong quay nh́n tôi chăm chăm một lúc, và hỏi “Đại úy Lưu có lại không Tr/tá ?”. Tôi liền nói lớn “Em Lưu nè, anh Tống”, hai mắt anh mở lớn nh́n tôi kinh ngạc, ôm choàng lấy người tôi nói “Trời! mầy đây hả Lưu”. Tôi chợt nhớ là ḿnh chưa kịp rửa mặt, nh́n xuống bộ đồ trận đă đổi thành màu đen với bụi, tro lốm đốm bám đầy ḿnh. Tôi đi lại soi mặt vào chiếc kính chiếu hậu của chiếc JEEP …tôi cũng không nhận ra tôi v́… không giống ai! Bảng tên trên ngực áo cũng đă mất chữ. Te tua quá đổi! Người lính TQLC nh́n mặt tôi và quay đi với nụ cười lén, anh trao cho tôi một “b́nh ton” nước. Và tôi xóa đi lớp bụi đen thui, đen thủi. Xóa thêm một cơn ác mộng, cơn ác mộng thứ tư trong ṿng chưa đầy nửa tháng!
Cả 3 người Tr/tá Nô,Tr/tá Tống và tôi thả bộ ra đường phố Hố Nai để quan sát t́nh h́nh. Nhà dân, phố xá đóng cửa kín mít, hàng quán không c̣n bày bán một thứ ǵ cả. Có nhiều anh em Nghĩa Quân, Nhân Dân Tự Vệ trang bị vũ khí chạy ngang chạy dọc chỉ chỏ lung tung. Ngày trước khu vực này sầm uất buôn bán nhộn nhịp, tấp nập, hôm nay vắng vẻ đ́u hiu quá. Tôi gọi một anh Nghĩa Quân có vẻ là toán trưởng lại đề hỏi chuyện. Anh ta mặc đồ dân sự tay cầm khẩu súng phóng lựu M 79 với 2 dây đạn đầu màu vàng (đạn nổ) và một dây đạn chống chiến xa. Trên vai mang một khẩu M 16. Anh ta giới thiệu anh là Trung Đội trưởng Nghĩa Quân đang phân công anh em bố trí pḥng thủ. Tôi hỏi anh ta có cần thêm đạn ǵ không? Anh ta bảo rằng anh em TQLC mới cho đạn M 79 chống chiến xa,và một số đạn M 16.
Đến giờ phút cuối cùng này. Những người Nghĩa Quân chỉ là Lực Lượng Bán Quân Sự, người lính không có số quân c̣n vững tay súng để sống chết với quê hương! Thán phục các anh, v́ ḷng yêu làng, thương xóm một ḷng với đồng bào đă từ bỏ xứ Đạo, từ bỏ tất cả để từ miền Bắc di cư vào đây năm 1954. Nay các anh cương quyết ǵn giữ xóm Đạo, bảo vệ một vùng Đất Thánh! Một h́nh ảnh đẹp, khó quên. Cầu xin Đức Mẹ ban b́nh an cho các anh.
Lợi dụng địa h́nh để có một chu vi pḥng thủ tối ưu. Chín Chiến xa M 41 và 3 M 113 có gắn Đại bác bắn thẳng106 ly không giật bố trí quay súng về hướng Đông chờ Chiến xa T 54 của địch. Tất cả các khẩu Đại bác đều nạp đạn chống Chiến xa và sẳn sàng nhả đạn. Phía dưới thung lủng các Chiến Sĩ Mũ Xanh cũng sẳn sàng nghênh chiến.
Hai giờ chiều ngày 29-4-75, trận chiến mới, bắt đầu bùng nổ dữ dội phía thung lủng giữa TQLC và Bộ Binh CSBV. Khoảng nửa giờ sau từ trên đồi nh́n xuống chúng tôi thấy nhiều đám bụi xuất hiện. Nhiều Chiến xa địch đang áp sát nơi đang giao tranh, tiếp đến những cuộc quần thảo khốc liệt giữa Chiến Sĩ Mũ Xanh và địch có T 54 yểm trợ….2 T 54 cháy v́ trúng đạn M 72 của TQLC.
Bất ngờ một đoàn trên 10 chiếc Chiến xa T 54 lù lù xuất hiện từ QL 1 di chuyển đến khoảng giữa vị trí pḥng thủ của Thiết Đoàn và nơi đang giao tranh dưới thung lũng.Tôi nghĩ rằng chúng dự trù đánh bọc ngang hông lực lượng TQLC và không thấy chúng tôi v́ chúng từ dưới địa h́nh thấp nh́n lên, chúng tôi được che khuất bởi những mô đất trên ngọn đồi.
Có c̣n cơ hội nào tốt hơn nữa, các Chiến xa T 54 đang đưa hông trước các họng Đại bác. Với khoảng cách 1 km trong tầm của Đại bác 76 ly của CX M 41 và 106 ly bắn thẳng. Tr/tá Nô, Th/tá Đào đă chỉ thị tôi và Việt phối hợp hành động. Mười hai trái đạn rời ṇng bay vút vào các T 54. Hai bốc cháy ,hai bay pháo tháp và lật nghiêng. Sáu chiếc c̣n lại liền quay đầu chỉa Đại bác 100 ly và tác xạ vào chúng tôi. Những trái đạn nổ tung lưng chừng trên triền đồi thoai thoải. Có những quả bay vút qua đầu với tiếng rít rợn người. Mười hai trái đạn nữa rời ṇng, thêm 2 T 54 bị hạ.
Hướng Bắc bên kia QL1, TQLC và cả Trung Đoàn CS có Chiến xa yểm trợ đang giao tranh cũng được một giờ rồi. Bây giờ chúng tôi lại nghe tiếng súng lớn nhỏ nổ liên hồi ngoài đường phố Hố Nai. Tiếng súng càng lúc càng gần. Sự phấn khởi của tất cả mọi người trước những Chiến xa T 54 bị hạ chợp tắt nhanh chóng, khi nh́n thấy một đoàn Chiến xa T 54 và Bộ Binh CS nữa xuất hiện ngoài QL1và đang hùng hổ tiến tới. Tiếp đến chúng tấn công cuồng bạo vào Bộ Chỉ Huy của LĐ 468 TQLC và cả lực lượng của TĐ 5 KB. Một M 41 và 2 M 113 bị T 54 bắn banh xác…Chúng tôi rút lui nhanh chóng để khỏi bị tiêu diệt hoàn toàn!!! Lại chia tay thêm một Thị trấn,một xứ Đạo-vùng Đất Thánh Hố Nai.
Và từ đó tôi không c̣n gặp lại một người anh, Tr/tá Nguyễn Đằng Tống. Sau này anh đă để lại thân xác trên núi rừng miền Bắc; với 4,5 khúc ruột bị nối v́ chiến trận th́ làm sao có thể sống được dưới chế độ lao tù CS. Một nén hương ḷng thắp lên để nhớ Anh, anh Tống.
Bộ Chỉ Huy Thiết Đoàn 5 Kỵ Binh, 2 Chi Đoàn rút về đóng quân tại Ngă 3 Tam Hiệp lúc 7 giờ tối ngày 29-4. Nh́n về hướng Phi trường Biên Hoà nhiều cột lửa bốc cao với khói đen cuồn cuộn. Đêm đó chúng tôi nh́n thấy ngoài xa lộ thỉnh thoảng từng cặp Chiến xa CSBV chạy rất nhanh ngang qua vị trí pḥng ngự. Chúng tôi nằm im ĺm chờ lệnh…
C̣n tiếp...
“Thế, Quốc biến lấy ǵ lo Chiến chinh?-HY SINH-”
Trong ḷng đau đớn tột cùng khi kiểm kê lại sự tổn thất vừa qua. CĐ 2/5 TK bây giờ chỉ c̣n 10 chiếc M 113. Một chiếc Chiến xa M41 tôi thấy tội nghiệp, lẻ loi quá nên cho về với “mái nhà xưa” là CĐ 1/5 CX. Quân số c̣n lại chỉ vỏn vẹn 50 Kỵ Binh. Chiến tranh ơi! khốc liệt quá, tàn nhẫn quá, chỉ có 1 ngày CĐ 2/5 TK bị tiêu hủy 2 CX M 41 và 2 M 113, 20 Kỵ Binh các cấp loại khỏi ṿng chiến đấu. Mới đây thôi chưa đầy 2 tuần lễ của đầu tháng 4, CĐ 2/5 đă bị mất 1 xe M 41, 8 xe M 113 và hơn 1/4 quân số trên QL 20. Chúng tôi cũng như những đơn vị của QLVNCH và tất cả Dân, Quân, Cán, Chính đă và đang HY SINH. Hy sinh để VNCH sống c̣n. Nhưng đau thương thay cho vận Nước, VNCH thua cuộc! v́ sự xếp đặt trên sân khấu chính trị của các Siêu Cường Quốc.
Ngày 30-4-75 toàn bộ lực lượng rút về đến cầu B́nh Phước lúc 1giờ chiều. Từ đây mọi sự liên lạc bị cắt đứt. Nhớ một người Thầy trong Binh chủng mà tôi đă từng học hỏi nhiều nhất, từ lúc chập chững vào đời Binh nghiệp đến ngày hôm nay. Nhất là Thầy tṛ cùng nhau gánh chịu tất cả đau thương nghiệt ngă của ngày vừa qua. Người Thầy Tr/tá Trần Văn Nô đă về ḷng đất mẹ năm 1987.
Ngay tại đây Đơn vị tôi bị lực luợng CS khống chế và leo lên các xe.Tôi cố gắng liên lạc với Thiết Đoàn liền bị một Cán binh CS chụp lấy Ống Liên hợp Truyền tin ném đi. Một binh sĩ kề cận tôi chỉa súng vào anh Cán binh này, bị một Cán binh khác dộng báng súng vào người rớt xuống ḷng xe. Nếu không có sự kiềm chế tột đỉnh của anh em Kỵ Binh th́ chiếc xe M 113 này đă nổ tung, máu lửa tràn ngập. Thế là hết, mất tất cả rồi. Tất cả các súng Đại liên trên xe thay đổi chủ, chúng dẫn 10 xe M 113(thuộc đơn vị tôi) về tại cổng chính Bộ Tổng Tham Mưu. Chúng tôi chứng kiến một cảnh đau ḷng, Thiết Giáp ta, Đại liên ta, xạ thủ địch giao tranh với những đơn vị Biệt Kích 81 Nhảy Dù c̣n cố thủ trong Bộ Tổng Tham Mưu.V́ họ không chấp nhận sự đầu hàng của Lảnh Đạo cao nhất của đất nước. Đau đớn thay! Nhục nhă thay cho một sự đổi đời từ đây!
Lợi dụng sự hỗn loạn của Đồng bào, Quân nhân lũ lượt rời nhiệm sở. Anh em Thương binh vết thương c̣n rỉ máu bị xô đuổi từ Bệnh Viện Cộng Ḥa đi về hướng Sàig̣n. Tôi xuống xe bỏ cuộc và tháp tùng theo đoàn người, đi được chừng mấy bước, một họng súng AK 47 đen ng̣m chỉa thẳng vào ngực, hét lớn “Quay lại xe, bằng không sẽ bắn bỏ”. Tôi đành phải trở lại xe và tháo bỏ thêm đôi giày trận đă theo tôi gẩn 8 năm trời ṛng ră. Tôi xỏ đôi bàn chân vào đôi dép quai dọc, với chiếc quần khaki, và chiếc áo mayô cùng màu ôliu. Một lần nữa tôi và anh em đồng đội thân thuộc trà trộn vào đoàn người đủ mọi thành phần thoát khỏi xe M 113. Trong ḷng quặn thắt,tim nhói đau tột cùng, như bị buộc phải thoát khỏi ḷng người Mẹ bao năm trời bảo bọc, che chở cho những người con yêu quí, để đi về một phương trời vô định.
Tôi ra đi trong tức tưởi nghẹn ngào; ra đi trong âm thầm lặng lẽ. Không kịp nói một lời từ giả với các cấp Chỉ huy, bạn bè và đồng đội. Đầu óc choáng váng, nước mắt tuôn rơi, với từng bước chân mệt mỏi ră rời. Từng bước uể oải, nhọc nhằn xiêu vẹo ( bàn chân trái của tôi đă từng bị thương 2 lần, nay không quen mang dép đi xa).Tôi vừa đi vừa nh́n xuống mặt đường thấy bóng ḿnh chao đao nghiêng ngă! Từ Lăng Cha Cả về đến cầu Công Lư (gần nhà anh ruột tôi) mà tôi đi đến 3 tiếng đồng hồ.
Sáng ngày 2-5-75 tôi mới nhờ người cháu chở về nhà tại Thủ Đức với bộ đồ dân sự của ông anh trên người. Tội nghiệp thay! Ba Mẹ vợ và cả vợ tôi vài phút đầu tiên không thể nhận ra tôi. Rồi sau đó tất cả oà khóc. Các con tôi đứng nh́n ngơ ngác, rồi cũng khóc theo (chúng không thề nào nhận ra tôi, v́ từ lâu tôi không mặc đồ dân sự ). Mới ngày hôm qua đây, ông Anh rể và bà Mẹ vợ đi t́m tôi qua từng cái xác mặc đồ trận, nẳm gần các xe Thiết Giáp bị cháy, từ ngă tư Thủ Đức đến cầu Rạch Chiếc. Ôi! có hành động nào cảm động bằng. Thương thay !
Tôi đă trở về trong b́nh an, làm sao cả nhà cầm được nước mắt sung sướng.Tất cả đều khóc, khóc cho tôi được an lành sau cuộc chiến đẫm máu. Khóc cho tôi thân h́nh c̣n nguyên vẹn sau bao lần trên chiến trường nghiêng ngă. Tôi nghĩ rằng tất cả mọi người có con em, có chồng là những người lính VNCH. Hay chính những người lính trẻ như chúng tôi, hai ngày nay đều đă khóc. Khóc mừng cho sự sum hợp. Khóc cho sự mất mác lớn lao. Khóc cho một viễn ảnh Việt Nam Ḥa B́nh.
( Những nén hương ḷng được thắp và dâng lên để tưởng nhớ những Người quá cố. Đă cùng chia sẻ với chúng tôi trong cơn hồng thủy : cốTr/tá TrầnVănNô, Cố Tr/tá Nguyễn Đằng Tống , CốTh/tá Nguyễn Đức Đào, Cố Đai/úy Lê Đức Việt, Cố Đại úy Hồ Thúc Hạ, Cố Th/úy Đỗ Chinh Chiến, Cố Th/úy Sơn. Và tất cả Anh Em đă hy sinh cho cuộc chiến tháng 4 năm 1975 dọc theo QL 20 và QL1) .
Vũ Đ́nh Lưu / CA.
http://www.vietnamdaily.com/index.php?c=article&p=68880
There are currently 1 users browsing this thread. (0 members and 1 guests)
Posting Permissions
Reply With Quote
Bookmarks