Việt Hà, RFA
Câu hỏi nghiêm trọng được đông đảo người dân Việt đặt ra v́ vụ Tiên Lăng là “Chính quyền Việt Nam có đảm bảo quyền con người đầy đủ cho gia đ́nh ông Đoàn Văn Vươn hay không, khi thực hiện các biện pháp cưỡng chế?”. Tổ chức quốc tế “Theo dơi Nhân quyền” trả lời câu hỏi này với Việt Hà.
Photo courtesy nhadat.vn
Một khu đất nông nghiệp chuyển thành đất ở
Việt Hà phỏng vấn ông Phil Robertson, Phó Giám đốc khu vực châu Á của Tổ chức Theo dơi Nhân quyền thế giới về vấn đề này. Trước hết ông Phil Robertson nhận định về t́nh h́nh cưỡng chế đất đai tại Việt Nam như sau:
“rơ ràng là đă tạo được nhiều sự chú ư vào vụ việc mà giới chức địa phương muốn lờ đi, muốn làm theo cách của ḿnh và nghĩ là không ai có thể can thiệp
Phil Robertson
Phó giám đốc châu Á của HRW Phil Robertson- HRW web photo
Phil Robertson: Có một nạn dịch lấy đất đang diễn ra ở Việt Nam. Những người phải chịu trách nhiệm chính trong các vụ này thường là chính quyền địa phương cùng với công an địa phương, là những người đă đẩy người dân ra khỏi nhà của dân.
Trường hợp ông Đoàn Văn Vươn gây nhiều chú ư bởi v́ người dân, tức gia đ́nh ông Vươn, đă chống cự lại bằng vũ lực.
Chúng tôi không ủng hộ việc sử dụng vũ lực, nhưng dường như ngày càng nhiều người Việt Nam thấy rằng đây là một trường hợp thử nghiệm. Đoàn Văn Vươn và gia đ́nh đă quyết định kháng cự đến mức cao nhất, và rơ ràng là đă tạo được nhiều sự chú ư vào vụ việc mà giới chức địa phương muốn lờ đi, muốn làm theo cách của ḿnh và nghĩ là không ai có thể can thiệp để ngăn chặn việc thu hồi đất.
Đối với trường hợp này th́ sẽ rất đáng quan tâm để biết được chính phủ sẽ xử lư thế nào. Ngày càng có nhiều người lên tiếng phản đối cách thức mà chính quyền địa phương đă làm, và chúng ta hiểu là đang có một cuộc điều tra có tầm quốc gia liên quan đến chính quyền địa phương.
Ở thời điểm này mọi người rất quan tâm muốn biết họ sẽ xử lư ra sao, một số người trong gia đ́nh ông Vươn bị kết tội là giết người nên điều quan trọng là họ phải được xử một cách công khai, công bằng. Nhưng dù điều ǵ xảy ra đi chăng nữa th́ nó cũng sẽ không chấm dứt được những quan ngại về vấn đề nhân quyền liên quan đến việc thu hồi đất đai ở Việt Nam.
Việt Hà: Chúng ta đang mong chờ quyết định sắp tới mà chính phủ đưa ra để giải quyết vụ việc này. Theo ông những quyết định đó sẽ ảnh hưởng thế nào tới những vụ cưỡng chế đất đai khác, cũng như vấn đề nhân quyền liên quan đến những vụ cưỡng chế đất đai?
Phil Robertson: Chúng ta không khuyến khích người dân sử dụng những vũ khí nổ xung quanh nhà ḿnh để bảo vệ khu đất của ḿnh khỏi bị xâm nhập. Rơ ràng là gia đ́nh ông Vươn đă sử dụng vũ lực
Điều này cho thấy sự cùng quẫn mà gia đ́nh này phải đối mặt v́ họ không c̣n con đường nào khác. Nó cho thấy sự thoái hóa của chính quyền địa phương. Nó cho thấy sự mất ḷng tin vào việc thực thi luật pháp. Nó cũng cho thấy ngày càng có nhiều suy nghĩ là chân lư thuộc về kẻ mạnh tại Việt Nam. Và nó vượt qua cái gọi là nhà nước pháp quyền mà chính quyền Hà Nội thích nói về ḿnh.
Chúng ta biết là trước kia đất ở thành phố hay ngoại thành, những mảnh đất được những người dân đă cư trú làm ăn trên đó từ nhiều đời hay nhiều năm, được định giá thấp. Nhưng sau đó những mảnh đất này tăng giá.
Và bởi v́ tất cả đất đai đều thuộc nhà nước nên chính quyền địa phương đă lợi dụng điểm này để mang vào đó các công ty, các đối tác kinh doanh. Những công ty này nói “Tôi cho anh liên doanh, anh cho tôi đất đai và tôi cho anh một phần trong công ty”.
Cho nên có sự tham nhũng của chính quyền địa phương liên quan đến việc kinh doanh của các công ty và điều này làm người dân nổi giận. Họ đă sống ở đó từ nhiều đời, c̣n trong trường hợp ông Vươn, gia đ́nh ông đă đầu tư biết bao nhiêu tiền của, công sức để có thể thành công trên mảnh đất ấy.
V́ thế tôi không nghĩ là chuyện thu hồi đất đai sẽ chấm dứt, nhưng câu hỏi đặt ra là liệu chính phủ Việt Nam có nhận ra rằng nếu họ tiếp tục để chính quyền địa phương tự làm, tự quyết định như vậy th́ có gây ra sự xuống cấp của nhân quyền tại Việt Nam hay không, và nghiêm trọng hơn, có thể dẫn tới mất ổn định xă hội
Việt Hà: Trước t́nh h́nh này, ông có hy vọng ǵ trong những quyết định sắp tới đối với gia đ́nh anh Đoàn Văn Vươn?
Phil Robertson: Tôi nghĩ họ sẽ bị kết tội giết người. Tôi cho rằng bắn công an ở Việt Nam th́ cũng nghiêm trọng chẳng kém ǵ tại các nước khác cho nên khó có thể được tha. Luật pháp không cho phép người dân được quyền bắn vào cảnh sát, nên tôi không nghĩ họ sẽ được tha bổng.
Nhưng vấn đề lớn hơn nằm ở chỗ điều ǵ sẽ xảy ra đối với những người thuộc chính quyền địa phương, những người đă vi phạm quyền con người, họ tiếp tục thay đổi câu chuyện của ḿnh về toàn bộ sự việc, họ đang phải bị điều tra, họ cần phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Nếu họ không bị kỷ luật th́ niềm tin của người dân vào chính phủ sẽ tiếp tục xuống dốc
Việt Hà: Ông có nói rằng đây là một phép thử của chính quyền. Vậy nếu đảng và chính quyền đưa ra những án kỷ luật thật nghiêm minh với những người làm sai pháp luật thuộc chính quyền địa phương th́ liệu đây có thể coi là một cơ hội cải thiện uy tín cho đảng và chính quyền trung ương?
Phil Robertson: Tôi nghĩ là có cơ hội cho chính phủ trung ương vào cuộc và bảo đảm là sự việc phải được xử lư đúng. Họ phải bảo đảm việc điều tra được tiến hành ngay lập tức và công khai, phải đưa những người trong chính quyền địa phương liên quan đến vụ này ra chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Đơn giản như vậy thôi. Vấn đề là việc lấy đất đai ở Việt Nam đang trở nên hết sức phức tạp, càng ngày càng có nhiều người dân bị lấy đất. Cho nên chúng tôi cho rằng đây là một trong những vấn đề lớn nhất tại Việt Nam v́ nó xảy ra khắp nơi, nó không chỉ vi phạm quyền dân sự mà c̣n các quyền về kinh tế, xă hội của người dân.
Do đó đây là vấn đề mà chính quyền trung ương phải làm, phải ngăn chặn địa phương gây ra các sai phạm, như là trao đất của dân cho các doanh nghiệp trái phép, những mảnh đất mà người dân phải vất vả canh tác, tạo dựng cuộc sống trên đó.
Việt Hà: Sắp tới liệu Tổ chức Nhân quyền thế giới có thể sẽ đưa ra những báo cáo hay nghiên cứu nào về vấn đề cưỡng chế đất đai tại Việt Nam, thưa ông?
Phil Robertson: Chúng tôi không chắc sẽ làm một báo cáo về trường hợp này mà chỉ theo dơi diễn tiến. Tôi rất chú ư đến những điều lên án sau vụ việc và về cách mà gia đ́nh này kháng cự, nó đă thay đổi cục diện vấn đề hoàn toàn, khiến cho nhiều nhóm người tham gia, quan tâm.
Nào là luật sư muốn bào chữa miễn phí cho họ, rồi các sĩ quan quân đội cao cấp về hưu lên tiếng và nói là họ hiểu là tại sao gia đ́nh này phải làm vậy. Cho nên rơ ràng là có một sự ủng hộ khắp nơi dành cho gia đ́nh anh Vươn trong nước.
Tôi hy vọng sẽ có một ṭa án xét xử công khai, công bằng theo chuẩn mực quốc tế, và họ phải xem xét vấn đề các quyền lợi của gia đ́nh này đă bị vi phạm từ trước khi sự việc xảy ra. Họ không thể chỉ bắt đầu từ ngày vụ đụng độ xảy ra mà phải xem tiến tŕnh toàn bộ sự việc đă khiến quyền con người của toàn bộ gia đ́nh này bị chính quyền địa phương vi phạm.
Và khi chúng ta có được một bức tranh tổng thể th́ chúng ta có thể có được một cái nh́n rơ hơn về những ǵ chúng ta sẽ làm trong tương lai để ngăn chặn những sự việc tương tự có thể xảy ra.
Việt Hà : Xin cảm ơn ông đă dành cho chúng tôi buổi phỏng vấn này
RFA
http://www.rfa.org/vietnamese/in_dep...012155724.html
-Làm ǵ cũng phải có tŕnh tự thủ tục. Người có tài sản phải có ư kiến về việc đó và người chức năng mới xem xét. Ví dụ, người ta kiến nghị lên xă th́ xă phải xem xét, kiến nghị lên huyện th́ huyện phải làm rơ. Hiện nay, không biết gia đ́nh ông Vươn có đơn chưa, c̣n huyện chúng tôi chưa nhận được.
Reply With Quote
Bookmarks