Muốn trở thành lãnh đạo: Không được giỏi

[SilverBullet]

Nguyễn Hưng Quốc

Trong bài "Di sản của người tiền nhiệm và mục đích chấn hưng đảng của ông Nguyễn Phú Trọng", Dân Choa nhận xét:

"Di sản của người tiền nhiệm Nông Đức Mạnh để lại cho ông Nguyễn Phú Trọng thật khá nặng nề. Cũng phải nhận xét rằng từ trước đến nay chưa có một người đứng đầu đảng cộng sản Việt Nam nào mờ nhạt như ông Mạnh. Thời bấy giờ ứng cử viên nặng ký cho chức Tổng bí thư còn có ông Nguyễn Văn An. Ông An là một người có năng lực, có quyền biến và kinh qua nhiều chức vụ cao trong đảng và đặc biệt là nhiều năm làm trưởng ban tổ chức trung ương. Nếu ông An làm Tổng bí thư thì nhiều người e ngại quyền lực của ông An quá lớn. Vì vậy ông Nông Đức Mạnh được đưa lên nắm chức vụ này như một giải pháp dung hòa. Tuy không có năng lực và bản lĩnh của một chính khách, nhưng tính tình ôn hòa nên được lưa chọn đứng đầu đảng qua hai nhiệm kỳ. Đáng tiếc là những lúc quốc gia hay đảng cần có chính kiến thực sự của vị Tổng bí thư thì ông lại vắng bóng. Người ta chỉ thấy ông xuất hiện khi đi uỷ lạo người cao tuổi, họp hành với Ủy ban Dân tộc hay hội thảo về gương đạo đức Hồ Chí Minh. Còn khi sự vụ lớn của đất nước như sập cầu Cần Thơ, vụ tham nhũng MPU 18, vụ Vinasin… hay chỉ đạo điều hành kinh tế, hoặc bàn về quốc kế an sinh cho đất nước thì không thấy đâu."

Nhận xét của Dân Choa, thật ra, không có gì mới. Từ lâu, ở Việt Nam, người ta đã biết và đã nói nhiều về Nông Đức Mạnh như thế: Một, ông là người bất tài; và hai, ông được bầu lên làm Tổng bí thư cũng chính vì sự bất tài ấy của ông.

Xin lưu ý: đầu năm 2011, khi Nguyễn Phú Trọng được bầu lên làm Tổng bí thư đảng sau Đại hội XI, nhiều người cũng nhận xét tương tự: Ông lên nắm giữ cái chức vụ được xem là có quyền lực nhất nước ấy chủ yếu vì ông bất tài, hay nói theo chữ dân gian, vốn làm nên cái hỗn danh của ông: "lú", "Trọng Lú".

Nhiều người có thể ngạc nhiên và không tin. Tuy nhiên, một sự thật tương tự cũng đã và đang diễn ra ở Trung Quốc.

Trong bài "Tại sao Trung Quốc không thể chọn được những lãnh tụ giỏi" (Why China can’t pick good leaders) đăng trên tờ The Diplomat ngày 28 tháng 6 năm 2012, giáo sư Minxin Pei nhận xét:

Một số người ở phương Tây cho giới lãnh đạo Trung Quốc là khôn ngoan, có khả năng, có viễn kiến và quyết đoán. Sự thực khác hẳn. Bằng chứng dựa trên nhiều công trình nghiên cứu về tình hình chính trị Trung Quốc cho thấy: ở Trung Quốc, người bảo trợ và phe phái chứ không phải tài năng hay thành tích, là những yếu tố hàng đầu trong việc tuyển lựa giới lãnh đạo.

Victor Shih ở Đại học California, San Diego, và các đồng nghiệp, đã nghiên cứu tiểu sử cũng như sự phát triển kinh tế địa phương liên quan đến con đường thăng quan tiến chức của các cán bộ cao cấp ở Trung Quốc, phát hiện ra điều này: Sự thăng tiến của các cán bộ không có quan hệ gì đến sự phát triển của địa phương nơi nọ lãnh đạo cả. Không phải địa phương nào phát triển mạnh, người lãnh đạo ở đó cũng được nâng cấp. Yếu tố chính quyết định việc nâng cấp và tăng chức chính là sự đỡ đầu của một thế lực chính trị nào đó, đặc biệt những người có quyền lực cao nhất ở Trung ương.

Ngay việc tuyển chọn giới lãnh đạo cao nhất nước ở Trung Quốc cũng vậy. Đó là một quá trình thương lượng cũng như tranh chấp đầy căng thẳng giữa một số nhóm quyền lực khác nhau. Ví dụ, theo giới quan sát quốc tế, việc chọn lựa các ủy viên Bộ chính trị trong kỳ đại hội đảng vào tháng 11 này cũng là một trận so găng giữa hai thế lực lớn ở Trung Quốc: phe Hồ Cẩm Đào và phe Giang Trạch Dân. Hai phe giành giật nhau, tố giác nhau, hạ gục tay chân của nhau.

Cuối cùng, tiêu chuẩn để đề bạt không phải là tài năng hay các thành tích đã đạt được mà là sự trung thành và đặc biệt, sự cân bằng trong việc phân phối quyền lực giữa các phe phái.

Những gì đang xảy ra ở Trung Quốc chắc chắn cũng đang xảy ra ở Việt Nam. Có khi với một mức độ còn tệ hại hơn. Ở Trung Quốc, chỉ có sự tranh chấp giữa các phe phái trong nội bộ đảng họ. Ở Việt Nam, ngoài các tranh chấp ấy, còn có ảnh hưởng từ bên ngoài, đặc biệt từ Trung Quốc. Người nào được Trung Quốc gật đầu thì mới được đề bạt. Mà, ai cũng biết, Trung Quốc không dại gì gật đầu với một người khôn ngoan, tài năng và quyết đoán.

Nhớ, năm 1996, lần đầu tiên về lại Việt Nam, trong một buổi nói chuyện gẫu với bạn bè và đồng nghiệp cũ, chúng tôi nhắc đến một người quen chung lúc ấy đang ở trong Trung ương đảng và được bổ làm thứ trưởng. Trước khi rời Việt Nam, tôi biết người ấy khá nhiều. Ấn tượng của tôi về anh, nói chung, rất mờ nhạt. Anh chỉ được một ưu điểm: hiền lành. Không thông minh. Không sắc sảo. Không chứng tỏ một năng lực lãnh đạo nào cả.

Khi tôi tỏ ý ngạc nhiên về sự thăng tiến bất ngờ và nhanh chóng của anh, một người bạn am tường tình hình trong đảng mới giải thích: Anh ấy thăng tiến nhanh vì bốn lý do chính: một, có lý lịch cực tốt; hai, có học vị cao; ba, hiền lành; và bốn, bất tài.

Thoạt đầu, tôi không tin. Người bạn phân tích: nhờ lý lịch tốt nên, một mặt, có quan hệ rộng, mặt khác, dễ được tin cậy. Có học vị là điều quan trọng vì đó là chỉ tiêu của đảng. Hơn nữa, dạo ấy, những người có học vị cao rất hiếm nên anh ấy càng nổi bật. Hiền nên dễ được lòng mọi người. Nhưng quan trọng nhất là bất tài. Khi trong đảng có hai phe tranh chấp với nhau, phe nào cũng muốn đưa người của mình vào Trung ương. Nhưng không phải cứ muốn là được. Họ phải tranh thủ sự ủng hộ của phe kia. Cuối cùng hai bên đành tương nhượng với nhau: mỗi bên đề cử một số người. Tương nhượng như vậy nhưng người ta lại sợ nhau. Sợ nhất là nếu phe bên kia đưa người tài năng hay sắc sảo quá có thể gây nên những ảnh hưởng bất lợi cho mình. Bởi vậy, thấy trong danh sách đề cử có người nào thuộc loại ấy là người ta tìm cách gạt đi. Cuối cùng, người ta chỉ đồng ý với những kẻ mà họ cho là vô hại nhất.

Những người vô hại ấy cũng là những người không có tài cán gì đặc biệt cả.

Nguyễn Hưng Quốc
VOA

[SilverBullet]

Bác Sang

Tưởng Năng Tiến

Bác Trương Tấn Sang thì khác: thằng chả nghiêm và buồn thấy rõ. Sự nghiêm trang của bác Sang, cùng với những lời lẽ hết sức nghiêm trọng của ổng – chả may – đã gây ra ít nhiều ngộ nhận, và phát sinh ra nhiều kỳ vọng (cũng như thất vọng) không cần thiết cho khá nhiều người...

*

Về sự nghiệp cách mạng rất huê dạng của bác Tôn Đức Thắng, giáo sư Nguyễn Văn Lục đã có đôi lời bàn (ra) nghe hơi cay đắng:

"Tôi nghĩ nếu người ta không đôn ông lên làm chủ tịch nước, nếu người ta không màu mè ca tụng ông khi ông đã nằm xuống. Nghĩa là người ta để ông yên... Ông sẽ là một người bình thường, nhưng với môt nhân cách cao hơn nhiều người... Ông trước hết và sau cùng vẫn là một ông già miền Nam đúng nghĩa của nó - chơn chớt - có sao nói dzậy trước khi là một người cộng sản!!"

Nói khơi khơi như vậy (chắc) sợ thiên hạ có kẻ phiền lòng, và nghi ngại nên ông Nguyễn Văn Lục liền vội vàng dẫn chứng:

"Với đám con cháu cụ Tôn bảo: 'Tụi bay đừng có kêu tao bằng phó chủ tịch nước, nghe ngứa con ráy lắm! Người ta đặt đâu tao ngồi đó, chứ tao không màng cái chức chi hết'. Ngoài việc dự các nghi lễ long trọng bắt buộc phải có mặt cụ, cụ không làm một việc nào khác ngoài một việc là sửa xe đạp. Làm phó chủ tịch nước, ông thợ máy ngày trước buồn tay, buồn chân. Hết xe đạp hỏng cho cụ chữa, anh em bộ đội bảo vệ và nhân viên phục vụ phải lấy xe của người nhà mang vào cho cụ kẻo ngồi không cụ buồn(...) Một người bạn tôi quen thân với cụ, cha anh trước kia là đàn em cụ, vào thời gian nghị quyết 9... cụ dắt anh vào phòng riêng thì thào: 'mày có thấy lính kín theo mầy tới đây không mầy?’ Anh ngạc nhiên quá. Tưởng anh lo lắng cho cụ, cụ mỉm cười hiền hậu: 'Là tao lo cho tụi bây, chớ tao hổng lo cho tao. Trong nhà tao nè, lính kín không có thiếu." (Vũ Thư Hiên, "Đêm giữa ban ngày").

Con người của Tôn Đức Thắng một lần nữa được Ông già chợ Đệm, tức Nguyễn Văn Trấn mô tả rất trung thực:"Có lần anh chị em Nam Bộ đại biểu ‘biểu tôi đến gặp ông già Tôn mà hỏi, tại sao ổng để cho cải cách ruộng đất giết người như vậy?’ Bác Tôn đang ngồi, nghe tôi hỏi, liền đứng dậy bước ra khỏi ghế, vừa đi vừa nói: 'Đụ mẹ, tao cũng sợ nó, mày biểu tao còn dám nói cái gì?'"(Nguyễn Văn Trấn, Viết gửi Mẹ và Quốc Hội, trang 266-267)

Sợ tới cỡ đó – theo tôi – là... phải giá!

Chớ đến bác Hồ mà cũng còn sợ thấy mẹ luôn thì nói gì ai khác. Cuối đời, bác kính yêu của chúng ta (thôi) không muốn làm cha già của cả dân tộc nữa, và chỉ mong được làm tía một đứa bé sơ sinh thôi nhưng mấy chú cũng đâu có chịu. Đã vậy, mấy chả còn lấy búa đập bể đầu tình nhân của Bác, quăng xác bả ra đường, rồi cho xe cán luôn mà ổng cũng vẫn nín khe thôi!

Im lặng (đúng) là vàng!

Châm ngôn này bác Trường Chinh cũng nhớ nằm lòng:

"Trường Chinh đã không làm một hành động nhỏ nào để cứu cha tôi - người bạn, người đồng chí gần gụi của ông ta trong thời kỳ bí mật. Ông ta cũng không đến thăm mẹ tôi lấy một lần trong những năm cha con tôi ở tù. Cha tôi được thả rồi ông cũng không đến. Một số người biết tình bạn của hai ông cho rằng Trường Chinh không đến vì sợ Lê Duẩn và Lê Ðức Thọ..." (Vũ Thư Hiên, Đêm Giữa Ban Ngày. California:Văn Nghệ, 1997, 34).

Dù với thời gian, các chú đỡ dễ sợ hơn thấy rõ nhưng mấy bác vốn sợ quen rồi nên vẫn cứ sợ (như thường) cho nó chắc ăn – trừ bác Nguyễn Hữu Thọ, vào lúc cuối đời. Tại Đại Hội Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam năm 1988, vị Chủ Tịch Nước (36 ngày) này cũng có lầu bầu - đôi câu - nho nhỏ:

"Điều đau lòng là trong nhiều năm liền trôi qua, chúng ta vẫn còn duy trì những thứ hình thức, hữu danh vô thực đó. Khuyết điểm lớn của chúng ta là chưa có dân chủ thật sự. Nhiều nguyện vọng chính đáng của người dân chưa được đấu tranh thực hiện, người dân chưa thật sự chọn lựa được những người lãnh đạo theo sự tín nhiệm của họ."

Kỳ dư, các bác kế tiếp đều là những người... kín tiếng. Cho tới thời của bác Nguyễn Minh Triết nước ta mới có được một vị Chủ Tịch Nước năng nổ, hay đi lại và thích phát biểu linh tinh. Bác Triết nổi tiếng là người thích diễu, diễu rất dở (và rất dai) nhưng được cái là hoàn toàn vô hại nên không đụng chạm tới quyền lực – cũng như quyền lợi – của bất cứ ai.

Bác Trương Tấn Sang thì khác: thằng chả nghiêm và buồn thấy rõ. Sự nghiêm trang của bác Sang, cùng với những lời lẽ hết sức nghiêm trọng của ổng – chả may – đã gây ra ít nhiều ngộ nhận, và phát sinh ra nhiều kỳ vọng (cũng như thất vọng) không cần thiết cho khá nhiều người.

Ngày 20 tháng 10 năm 2012, tập thể sinh viên Trường Đại Học Công Nghiệp Thực Phẩm đã gửi đến Bác Trương Tấn Sang lá Thư Cầu Cứu Khẩn Cấp (vì một bạn học vừa bị bắt giữ) với tất cả sự tin tưởng, cùng với những lời lẽ vô cùng thống thiết:

"Kính xin bác Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang hãy lên tiếng giúp đỡ bạn ấy và gia đình. Bản thân bạn Nguyễn Phương Uyên là một người có đạo đức tốt, luôn được lòng các bạn bè và thầy cô trong trường. Bạn ấy luôn xung phong đi đầu trong các hoạt động về phúc lợi xã hội do đoàn trường phát động. Xin Bác hãy thương xót đến gia cảnh khó khăn của bạn ấy, và nỗi lòng của một người cha, người mẹ đã mất con mà can thiệp giúp cho bạn Uyên sớm về lại với gia đình....

Sở dĩ chúng cháu viết thư cho Bác là vì chúng cháu tin chỉ có Bác mới giúp được cho bạn ấy. Chúng cháu đã có dịp đọc báo trên các trang báo của cơ quan nhà nước khi tường thuật lại buổi gặp gỡ của bác với đồng bào cử tri quận 4 TP HCM. Những lời của bác thật là giản dị, sâu sắc khiến cho sinh viên chúng cháu rất cảm động khi thấy Bác cương quyết với tình hình xã hội phức tạp như hiện nay, vấn nạn tham nhũng vẫn và đang tồn tại trong một số bộ phận cán bộ đang suy đồi đạo đức Cách Mạng. Nhưng thật may mắn thay cho dân tộc Việt Nam vẫn còn nhiều cán bộ trong bộ máy lãnh đạo như Bác đang nỗ lực bảo vệ công lý, bảo vệ lẽ phải."

Hơn tuần lễ sau, vào ngày 30 tháng 10 năm 2012, lại có thêm Thư Khẩn Của 144 Nhân Sỹ Trí Thức Kính Gửi Chủ Tịch Nước Trương Tấn Sang – cũng với nội dung khẩn trương không kém:

"Trước mắt, chúng tôi đề nghị Chủ tịch Nước đòi cơ quan có trách nhiệm phải công khai giải thích về việc bắt giam cháu Nguyễn Phương Uyên một cách tùy tiện, trái pháp luật. Cũng đã từng có những vụ bắt bớ không theo đúng quy định của pháp luật mà vụ này là thô bạo và trắng trợn nhất, gây phẫn nộ trong công luận trên cả nước và thế giới. Vì vậy, chúng tôi đề nghị Chủ tịch có chỉ thị cụ thể cho việc xử lý có tình, có lý đối với hành vi yêu nước của một cô gái 20 tuổi đã dám biểu tỏ bằng hành động cụ thể tinh thần dân tộc và lòng căm thù quân xâm lược cho dù hành động đó có bị quy kết vào bất cứ tội trạng nào..."

"Chúng tôi cũng đề nghị Chủ tịch xem xét, rà soát lại những bản án đã xử rất nặng những người yêu nước biểu tỏ sự bất đồng chính kiến bằng tư tưởng mà không có hành vi bạo động nào nguy hại đến lợi ích quốc gia như người ta đã quy kết. Những bản án đó chính là sự phá hoại uy tín của Nhà nước, bôi xấu hình ảnh của Việt Nam trước thế giới hơn bất cứ hành động phá hoại nào mà công an đang ra sức truy lùng và đàn áp."

Toàn là những "đề nghị" chính đáng và khẩn thiết nhưng (tiếc thay) đều vượt quá tầm tay của bác Sang, hoặc bất cứ bác (kính yêu) nào khác. Chức năng của Chủ Tịch Nước, cũng như Quốc Hội, và Mặt Trận Tổ Quốc – ở nước CHXHCNVN – chỉ dùng để làm cảnh, chớ đâu phải để làm thiệt mà "đề nghị" nhiều thứ (dữ dằn) dữ vậy, mấy cha?

Đã vậy, nhật báo Người Việt còn (vô tâm) hân hoan thơ thới đi tin: "Quốc Hội CSVN đang họp ở Hà Nội vừa đưa ra một bản dự thảo sửa đổi bản hiến pháp 1992, nếu thành hiện thực sẽ gia tăng đáng kể quyền lực cho chủ tịch nước, mà hiện nay là ông Trương Tấn Sang."

Ý, Trời đất, quỷ thần ơi. Mớ quyền hạn đang có bác Sang có bao giờ dám đụng tới đâu mà còn bầy đặt "gia tăng đáng kể" làm chi, cho má nó khi. Theo Bách Khoa Toàn Thư Mở Wikipedia thì nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ Tịch Nước C.X.H.C.N Việt Nam được qui định (rành rành) như sau:

1. Công bố hiến pháp, luật, pháp lệnh;
2. Thống lĩnh các lực lượng vũ trang nhân dân và giữ chức vụ chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh;
3. Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch, Thủ tướng; Chính phủ, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao...

Vậy mà bác Hồ không bảo vệ được cả vợ lẫn con, bác Tôn chỉ có mỗi một việc làm là... sửa xe đạp cho nó qua ngày đoạn tháng, và bác Sang thì biết rõ mười mươi đứa nào là kẻ cõng rắn cắn gà nhà (đứa nào đang̣ "ngoem ngoém tối ngày mồm róm") nhưng ổng vẫn không dám chỉ mặt, đặt tên cho nó đàng hoàng (chỉ dám gọi là đồng chí X) thì nói gì đến chuyện "miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng Chính phủ…" cho nó thêm rách việc.

Chắc chưa hiểu được nỗi khổ tâm của bác Sang nên nhà báo Bùi Tín còn lên tiếng... xúi:

"Ông Trương Tấn Sang rất nên xét ân xá ngay cho các ông Nguyễn Văn Hải - Điếu Cày, Phan Thanh Hải, bà Tạ Phong Tần vì họ đã bị phe nhóm của ông Nguyễn Tấn Dũng tuyên án không có cơ sở pháp lý, khi họ chỉ tỏ thái độ yêu nước, chống bành trướng. Ông Sang cũng nên ra lệnh trả ngay tự do cho luật sư Cù Huy Hà Vũ vì rõ ràng ông Vũ đã bị ông Ba Dũng trả thù cá nhân...

Ông Chủ tịch nước cũng nên xét ân xá ngay cho nhóm trí thức yêu nước Lê Công Định, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung, nhóm trẻ Đoàn Huy Chương, Nguyễn Hoàng Quốc Hùng và Đỗ Thị Minh Hạnh đòi lập công đoàn tự do cho lao động nước ta, cũng như ân xá ngay cho ông Nguyễn Hữu Cầu - người tù của Thế kỷ, đã nằm trong tù 34 năm, nay đang bị nhiều bệnh hiểm nghèo.

Chỉ cần làm ngay vài việc trên đây nằm trong quyền hạn hiến định của mình, ông Trương Tấn Sang sẽ lập tức nổi lên là con người có công tâm và quyết đoán, có bản lĩnh lãnh đạo công bằng, nghiêm cách, quần chúng sẽ xuống đường hoan nghênh ông đông đảo, khuyến khích ông đi tiếp trên con đường cải cách cần thiết. Cuộc sống đang thử thách bản lĩnh chính trị của ông Tư Sang. Cờ trong tay, sao ông không dám phất? Ông còn sợ gì, sợ ai?"

Rõ ràng, ông Bùi Tín muốn bác Sang phải trở thành một Gorbachev của Việt Nam cơ. Chính bác Sang, không chừng, cũng có lúc đã nằm mơ (y) như thế. Một giấc, ngó bộ, quá xa vời.

Tất nhiên, đây chỉ là những suy nghĩ rất chủ quan của một anh thường dân vớ vẩn, và nát rượu, cỡ tui thôi. Tôi có thể sai vì đã đánh giá bác Sang hơi (bị) thấp, và nếu đúng vậy thì đỡ cho dân tộc này... chút xíu!

Tưởng Năng Tiến
danlambaovn.blogspot .com

[Nguyễn Việt]

Bác Tiến và tiến sỹ Quốc can đảm độ lượng, văn phong hòa nhã khi viết về mấy thằng khốn này.

Mấy thằng khốn này thì phải diễn tả chúng nó là: "những thằng bị thiến", "những thằng phê và tự phê với nhau" (xin lỗi không nhớ tên tác giả).

*
* *

-- Ông Gorbachev (hay Yeltsin) đã từng dạy: cái đám cộng sản chỉ có thể đem quăng xuống cầu tiêu!

Cộng sản Đông Âu và Nga Xô đã vậy: cái lũ vẹm này thì chỉ nên xách đầu chúng nó ra bắn!