Nghe Chuyện Hà Nội

[Nguyễn Mạnh Quốc]

tt... tháng này lạnh lắm.. có khi con cá rô.. cá trê củng phải lờ đờ nổi lên trên mặt ao.. dân quê ta vốn cần kiệm, ra ao vo gạo không quên mang theo cái rổ rách.. để hớt những con cá đang co ra trong cóng lạnh đầu đông..Vớt chúng về.. rắc chút tro bếp để tẩy nhớt.. rồi mổ bụng moi ruột.. rửa cho sạch.. cá rô thì bỏ vào niêu, chút muối chút nuớc tương,, đặt bên cạnh ông đầu rau.. lửa nóng từ bếp tro thêm nắm trấu bao quanh.. còn cá trê.. ui da món này cũng hấp dẫn.. vét vại dưa muối nhặt nhạnh nhừng gốc dưa đã khú còn tồn lại dưới đáy vại.. thêm chút nước dưa vàng xẫm .. thả cá vào.. rồi cũng bên cạnh ông đầu rau.. sau đó đã có một bà hai ông canh gác.. đến bữa cơm chiều...

Nồi cơm gạo mùa mới giã..hương khói thơm ngào ngạt.. rồi đến mùi cá kho.. mùi canh dưa khú... thêm một quả ớt tươi đỏ rói .. xuýt xoa vì nóng vì cay... bát cơm hẩm đầu mùa rét đang bốc nóng trong bàn tay .. trong căn nhà lá thấp lè tè.. sao mà ấm áp đến thế.. chẳng thế mà các cụ có câu ví von ;
... chồng chê thì mặc chồng chê...
.. cá trê dứa khú chẳng chê được nào !! chưa hết..
nay lại vào tháng cuối năm, dân quê ta quanh năm vất vả, bán mặt cho đất đưa lưng cho trời.. cơ cực nhọc nhằn qanh năm lại còn lo xa những lúc lụt lội.. tai trờ ách nước thôi !!. Tù cái lo đến cái bảo vệ cho đàn con ăn no mặc ấm có mái che nắng đụn mưa.. nên cót thóc, thúng khoai và chum tương vại cà là những thứ không thể thiếu được của một gia đình sống trong luỹ tre làng thường có. Nay thì sắp đến Tết... ;
nêu cao pháo đỏ .. ; nhà dư giả giàu có thì có đấy... nhưng..
....còn; bánh chưng xanh, thịt mỡ dưa hành... có lẽ nhà nào cũng có,
.. chum tương.. thì nhà giàu hay ra chùa đều có.. còn
.. vại cà dừa, cà nén thì hầu như lúc nào cũng sẵn..khắp mọi nhà..

Lịch sử của vại cà muối sổi hay nén, dưa cải cũng vậy,... và chum tương bần.. thì quanh năm bầu bạn trên mâm cơm.. Hôm nay, nmq xin nêu tên đến dưa cải bẹ nén để ăn tết thôi,
( vì tương thường làm vào tháng hè nắng, còn cà thi vào tháng mười ta trước khi muối dưa nén.. ) còn mấy món kia đợi ra Giêng ...
Có nhiều loại rau cải, cải bẹ, cải ngồng, cải củ.. là loại dùng chuyên cho việc muối dưa. Dưa nén muối cho ngày Tết cũng khá công phu, trước hết là dưa cải bẹ, có hai loại.. loại lá và bẹ rộng, cây thấp và loại cây cao, bẹ vừa và lá dài. Loại ngon là loại thấp.. chọn cải xong đem về, (nhớ đển nguyên cả cây ).. rửa thật sách vì cuối bẹ giáp thân thường có dơ bẩn dấu nơi kẽ của bẹ.. đem treo lên sào phơi, hay ra liếp.. cho héo.. rồi lại rửa rũ cho thật sạch.. lại hong phơi tiếp trong râm..động tác rửa rau cải để muối phải thật nhẹ tay,..........
( tránh làm dập nát vì dập nát và dơ bẩn mau làm dưa cải trở thành thối hay khú. các cụ hay nói ; rằng ;
... trẻ muối cà .. già muối dưa !! là vậy ").
........phơi, hong gió cho héo bẹ, héo lá, lúc này cây cải bẹ mềm èo..mưối dưa cải nén lại phải thêm đến hành củ muối nữa, (có củ hành làm dậy mùi thơm của dưa nén) dưa hành chẳng ai quên được đâu ?? thường là hành tía cỏ ngắn tròn to cỡ ngón chân..dỡ tung bó hành ra.. để nguyên cả cây, nhặt sạch rách và lá hư..rửa thật sạch, rồi cũng phơi ngoài nắng cho mau ngót..
.. đến cái vại chuyên dụng để muối dưa, phải được rửa sạch từ trước đó, ngâm nước cho xả bớt dư vị ( residue) của lần muối trước , bây giờ được đem ra cọ, rửa lại.. phơi nắng cho khô sạch.. sẵn sàng...đến cái rá vo gạo rách để chặn cũng phải sạch sẽ.. cái cối đá cũng vậy..và sau chót là cái thớt to để kê cối đá.. vì nếu không sạch.. cải muối dễ biến chứng thành thối hay khú..( dưa khú..)
Rau cải bẹ nay được để nguyên cả cây.. xếp thành một lượt, gốc tụ vào giữa vại.. rắc một bát mưối đều phắp mặt, xếp đến hành củ, củ ra thành vại còn lá ngọn vào giữa.. cứ thế lượt quay vào trong lượt quay ra ngoài và mỗi lượt là một bát ăn com muối rắc phủ đều.. cho đến khi hết cả cải lẫn hành.. cái rá vo gạo nay được chặn lên trên, rồi đến cái thớt gỗ mít làm bệ kê cối đá nặng để nén dưa..
Vại dưa thường được để trong bếp gần vựa trấu hay đống rạ đun bếp.. vì trong bếp độ nóng ấm giúp dưa mau chín vàng.. tự dưa sẽ có nước dưa.. nửa tháng sau là đã có nước xâm xấp mặt rá chặn..(dưa héo mau ngót, ra nước ) lúc này dưa đã đổi màu vàng úa.. nếu hơi xậm màu thì phải rỡ dưa ra và đổi chỗ dưới lên trên cho đều... nếu bữa nay muối thì đến lễ ông Công ông Táo là có dưa Tết.. Dưa nén cứ để trong vại, giữ sạch sẽ mỗi khi láy dưa,.. che đậy không cho mấy con rồi muỗi lai vãng.. nhưng phải thoáng gió thì dưa có thế để dành ăn cho đến tháng ba tháng tư.. nghĩa là đến mùa rau cải chiêm .. hay cà muối xổi...
Chút dư vị hương quê còn lưu giữ.. nay gởi đến quí Bạn chút quà Tết...nhưng trên trang giấy tha hương.. ./.
..

[Nguyễn Mạnh Quốc]

tt... lo xong vại dưa nén.. bây giờ ngoài trời lất phất mưa bụi, hay còn gọi là mưa phùn, dai dẳng lắm.. nền nhà thì như muốn chảy nước, mùi ẩm thấp quanh quẩn đâu đây.. ngay cả khi có cái lò than tàu đang cháy đỏ au, bốc lên hơi nóng ấm.. thế mà chưa đủ và đôi bàn tay vẫn còn phải ủ trong túi nhỏ ở hai bên cánh áo dạ phủ ngoài thân..
Ngày tháng còn sớm trước Tết này là ngày đi dòm ngó đào nguyên cây được trồng trong chậu.. những nụ bé tí ti như khuy áo dài.. hay như hạt chè nụ.. cũng vừa mới lú, hé ra chút màu mè ửng hồng.. chi chít túm tít quanh những chồi nơi kẽ mầm non..
Tôi đạp xe lên Quảng Bá, Nghi Tàm theo lệnh của quan Tuần, cụ thân sinh ra Công chúa Uyển Khanh, đến nơi thì nhìn thấy chiếc ô tô con hiệu Peugeot 203..đi lại tấp nập.. kìa hai ông bà cô con gái và cả vú em nuôi công chúa..
Tôi cúi đầu, chắp tay vái chào quan.. và chào cả gia nhân...lững thững theo sau, quan lùi lại khơi mào câu truyện về hoa Tết... còn tôi vẫn đang lơ mơ về bài học và những gì mắt thấy trên xác người... chợt có tiếng ông hỏi ;
-... chắc đây là lần đầu đi xem hoa Tết phải không ? ...
dạ vâng... (thật ra.. giờ học còn chưa hết bài... làm gì có giờ để đi lang thang...)
ông nói tiếp... một năm chỉ có một tháng này là có dịp đi xem hoa, nhất là cây cảnh để trưng bày trong ba ngày Tết.. thế ở nhà cậu có ai biết chơi cây cảnh không vậy ??
.. dạ...
Ông thì muốn nói truyện vầ cây cảnh.. còn tôi thì dang suy nghĩ về bài học, đi đến đây ngày hôm nay là vì yêu cầu, hơn nữa là vì cô học trò " mít ướt" vòi vĩnh... anh phải đi.. nhớ nghe không ??
Rồi ông nói tới các bộ vị của cây cảnh theo lối chơi của Tàu.. miên man ông khoe đến Thuỷ tiên...
để rồi sau khi tôi trả lời về Thuỷ tiên thì ông mắng khéo ; cậu cũng rành về Thuỷ tiên ...
Đi cả giờ đồng hồ, xem hết dãy này đến dãy khác, rồi xem đến tỉa Thuỷ tiên.. ông không nói nữa và tôi lặng lẽ đi bên nhưng lùi về đằng sau...
... Thày nói chuyện gì với anh.. sao đang nói lại ngưng vậy ?? hay anh không thích đi.. như thế này..sao ??
Ông Phủ sau rồi cũng chọn được một chậu đào khá to, đành phải thuê xe ba gác để chở về... và ông ra lệnh ;
- này cậu... bây giờ cậu đi theo dẫn cái xe ba gác chở chậu hoa về nhà.. nghe chưa !!
.. vâng.. tôi sẽ dẫn xe này về đến nhà cho ông bà... nói xong rồi tôi đi ra trông cho người ta bê chậu hoa ra xe và chằng buộc kỹ càng... lại đủng đỉnh đi theo sau.. tay dắt xe đạp tay đẩy xe ba gác.. về đến Phan huy Chú thì cũng là buổi trưa.. chỉ kịp đặt chậu hoa xuống thềm trước nhà là tôi phóng xe về bịnh viện ngay.. muộn mất mấy chục phút..
Chỉ vài ba ngày nữa là hoa Tết xuống phố tràn ngập hàng Lược, chợ Đồng xuân.. nào Phù Dung, Cúc trắng cúc vàng.. mào gà..đỗ quyên.. quất.. bưởi, bưởi đào.. phật thủ...nhưng duy có glaieul , hoa hồng.. hoa loa kèn thì phải đến góc hàng Khay/Tràng Tiền.... còn hoa giấy thì đầy dàn ở hàng Mã...
còn nữa bên phố hàng Bồ Mã Mây, hàng Quạt.. nào thầy đồ với câu đối đỏ..trong cửa hàng nào pháo.. lớn nhỏ dài ngắn đủ cả..
Tan ca làm việc đến clinique làm tiếp rồi về đến nhà thì cũng đã trể rồi.. tôi đành ghé dì Bạch Ngọc để kiếm bát cơm.. đói lắm rồi...
-... cháu về rồi hả ?? ... ôm đồm nhận làm nhiều thế có mệt lắm không ??
- dạ cháu quen mất rồi dì ơi... dì còn cơm cho cháu xin đi.. đói mà khát nữa..
.. này đây .. chén nước chè mạn.. cháu nếm thử.. người ta gời Dì để bán ...
.. chè nhà ướp có khác với chè ở hàng Nón..thơm của gạo sen.. nhưng được nước lắm Dì ạ..
- đúng là con của Mẹ Cả... mẹ gà.. con vịt mà sao giống nhau thế !!
bà giúp việc bưng khay cơm nóng lên cho tôi.. canh cải cúc nấu bằng nước luộc giò lụa.. đĩa chả quế.. chén nước mắm Ô long và múi chanh tươi.. vài lát ớt đỏ au.. bên cạnh đĩa dưa cải nén...
-.. mời Dì sơi cơm.. cháu cảm ơn Dì nhiều lắm... và tôi nghiến ngáu.. nhai.. lùa miếng cơm gạo Tám nóng hổi vào miệng...
Dì đi đến ngồi xuống bên cạnh tôi..rồi nói ;
.. Dì nhớ bố mẹ của cháu nhiều lắm, và Dì thương cháu.. vất vả quá..
Không dám ngồi lâu.. tôi cảm ơn một lần nữa rồi ra về..
... này cháu.. đói thì về đây mà ăn.. nhà của mình mà cháu ơi !!...
Đủng đỉnh dắt xe đi về nhà.. nhà cửa hai bên hàng phố đã đóng kín.. ánh đèn đường vàng vọt.. chỉ còn tiếng rao của những gánh hàng quà đêm... tt...

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... tt... ngoài nhà kiếng , dành riêng cho sự yên tịnh thì trái lại nay lại có tiếng đàn, sau khi cân giây lại phím ngà, đã trở nên lãng mạn hơn và ấm áp hơn.. với một ông già và ba cháu nhỏ.. còn ban ngày .. hai bà GH và UH thường vào để tập chơi đàn.. mà thật sự ra thì lướt đôi bàn tay trên phím ngà, cũng là một môn thể thao giúp cho những ngón tay hoạt động dẻo dai và khong còn đờ đẫn (parkinson) khi cầm đũa hay nâng tách cà phê...
nmq mê piano từ ngày vô Nam, được ở trong căn nhà của ông bà Bernard , cây đờn này bà mang từ Pháp qua.. mà đàn thì loại cổ của Đức 3/4.. thường dùng trong nhà thờ.. Bà nói rằng; tiếng đàn cũng là tiếng thở than của sinh vật hữu tình (soul).Vị cha xứ của họ Đạo cũng dễ tính và khi đi vào giòng nhạc Việt, ông đã phải thốt lên;... sao mà buồn thế !! cũng từ "buồn thế.." mà Q biết thêm về guitare spagnol... và có lẽ sau piano thì là guitare espagnol có đủ cung bậc và thanh âm để chuyển tải tâm ý của các bài hát mang thanh âm tình tự và lãng mạn..
Trong phòng kiếng hiện nay, nmq có piano Yamaha loại đứng, nhưng sản xuất từ 1940, cây đờn già nua mà âm thanh, theo Q.. quả là khó có tiếng đàn nào trong trẻo thánh thót.. âm vang hơn.. thêm vô, ngày hôm qua xuống chợ bán đấu giá... lại mua được một cây guitare cũng Yamaha 1948.. cần, thùng còn nguyên si.. chỉ việc thêm bộ giay đàn metal (tiếng đàn trong như pha lê) hay loại có bọc áo nylon ( tiếng đàn ấm hơn).. thế là có thể cất tiếng cùng đời .. mà sau bao nhiêu năm bị bỏ xó trong kho đồ để bán đấu giá.. thật rẻ có 5 chục đồng !!
Sáng bữa nay sau màn cà phê dâng lên các bà.. thì bà Út đã nhanh nhẩu khoe lên rằng... hôm qua đi với anh.. đã mua được cây đàn ưng ý.. cũng ghé qua Dundas mua giây và so giây cho đúng với thang âm(diapason)...
Út Hiền thì là em của anh Tư ở Vĩnh Long, một cây đàn vọng cổ.. còn cô em thì tân nhạc cũng thường lên hát cho Cần Thơ.. rồi mai đây... ai đưa em đi ... đến cuối cuộc đời..(ngothuymie n)!!
Tiếng chó cào cửa báo rằng có khách lạ... rồi tiếng chuông điện reo.. một lúc sau khách đến llois lên.. thì ra chị Ba ngoài chợ.. dắt hai bà khách lạ đến...
Sau màn chào hỏi, và chị Ba giới thiệu xong thì tôi đứng dậy đi vào phòng kiếng.. Út Hiền theo sau...
.. đúng là nhạc sĩ gặp cây đàn... anh ơi !!
- anh gõ mấy nốt chuẩn đi... để Út so lại giây...
-.. từ từ để sửa soạn cho gọn gàng đâu đó đã.. lũ trẻ chúng nhỏm dậy tung mền lên là chúng phóng đi không cần xếp dọn.... chỉ bảo cho chúng xếp gọn ... thì chúng lai nằm lăn ra.. lên trên.. rồi cười.. thế là cụ nó lại phải lo thôi !!
Nắp đàn được mở lên và phím gõ đầu tiên, nốt DO chuẩn của ngón cái bên bàn tay phải.. rồi đến nốt SOL... SI..
Tôi bắt đầu bằng điệu nhạc hùng .... Việt Nam minh châu trời đông.... Việt Nam. nước thiêng.. Tiên rồng..
mới đầu Út tôi còn lúng túng vì chưa quen với khổ rộng của thùng đàn... lắc tới.. lắc mãi rồi bắt đầu quen..
tôi chuyển sang nhạc trữ tình.. nhà tôi bên chiếc cầu soi nước... em đến tôi một chiều....(Văn Cao)..
Có tiếng mở cửa.. rồi GN và TV dắt hai bà khách vô... làm chúng tôi phải ngưng..
Hai ông Bà chơi đàn hay quá.làm cho chúng tôi không còn giữ gìn ý tứ cho được nên xin Bà nhà đưa chúng tôi vô đây...
- dạ chúng tôi chỉ biết chơi.. tài tử vườn nhà thôi ,.. thưa hai bà...
- ông bà khiêm nhượng quá.. mong ông cho phép chúng tôi được nghe thêm đi..
.. Không ngờ đi cầu xin mua bánh chưng mà lại được nghe nhạc quê hương.. làm chúng tôi cảm động..
- mình ơi.. thế vụ bánh ra sao ?? đã bảo rằng.. năm nay các bà đều yếu rồi.. mà ăn chẳng bao nhiêu.. lũ con cháu thì chũng chỉ biết đến paté chaud.. hay cake.. hay choux thôi..
- thì TV cũng đã trả lời hai bà đây là.. năm nay chúng tôi không làm nữa rồi.. mong hai bà thông cảm...
- thế ít ra các bà cũng phải gói bánh để cúng tổ tiên chứ...
- dạ cũng đôi ba cái.. luộc trong thùng nhỏ thôi ạ..
...chằng dấu gì quí ông bà đây.. chúng tôi còn hai cụ tổ năm nay ngoài 90 rồi, các cụ sau khi ăn bánh mua của các bà đây.. các cụ khen ngon lắm.. đúng điệu Bắc kỳ cũ... nhớ sang năm đi đặt nghe !! năm nay các cụ nhắc.. vừa rồi cũng phải đưa phôn cho bà nhà nghe tiếng của hai Cụ... các cụ khẩn khoản .. mong ông bà nếu có gói cúng tổ thì xin gói thêm cho chúng tôi lấy bốn cái thôi.. không dám xin nhiều..
... rồi một bà chợt cất tiếng.. bà cô của cháu có nhắc đến một cậu sinh viên trường Y Hà nội năm xưa.. cũng trùng tên với cụ ông nhà.. không biết có trùng hợp hay không ??
- thế tên bà cô là gì ...?.... dạ.. đó là em gái ruột của một cô ca sĩ.. cũng quen lắm ... mà để có bánh chưng thì sẽ có người đến cảm ơn... các ông bà sẽ gặp nhau thôi !! cháu giữ bí mật thì mới có bánh chưng...
- đúng là gái Bắc kỳ mánh không thể tả được.. BT nói, rồi quay sang TV chúng mình có chịu thua không vậy ??
-.. biết làm sao ? mệt mà thêm bạn cũng là quý lắm...
- Cảm ơn bà đã nhận.. sau Tết sẽ có người đến cảm ơn, bà cô của cháu cũng.. hơn 7 chục rồi... tt.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. tt... cũng như mọi ngày, buổi cà phê sáng của các bà không thể thiếu và cũng là những câu truyện vui vui.. đôi khi là giấc mộng hão huyền.. Nhà thì chỉ có đám các con cháu, có đứa thì đi nhà thờ.. có đứa đi làm thiện nguyện.. còn riêng đám già nua thì lại là công việc nhà.. Năm hết Tết đến.. nào dọn dẹp trong nhà ngoài sân đến lau rửa trên bàn thờ Tổ.. dưới bếp thì lo .. nồi xoong sửa soạn cho các món ăn hương đồng cỏ nội, trước hết là nồi bánh chưng, bánh tét.. Nam Bắc đề huề. Các bà đã bàn luận và chia nhau công việc..
Vợ chồng cậu Lân từ trong nhà đi ra ngồi xuống chung bàn.. cậu Lân thì có lẽ đi chơi tốn kém hay thua bạc, cho nên bộ mặt tiu nguỷu.. ngồi thẫn thờ.. còn cô vợ thì.. sau khi nghe các chị lớn bàn chuyện gi đình bèn lên tiếng ;

.. sang đến bên này lâu rồi.. mà các anh chị vẫn giữ được giỗ Tết, thưa gửi.. như ngày xưa ấy nhỉ !! chúng em sinh sau đẻ muộn.. lại gặp thời "bác" lên bàn thờ ngồi chễm chệ... nên giờ đây thấy các bác cúng tế.. bầy con cháu vòng tay thưa gửi.. cũng lấy làm ngạc nhiên..
.. các bác có biết hay không ?? thời đầu chúng em đi B.. còn gọi là Thanh niên xung phong ấy mà.. gom chung nhiều thành phần.. cái túi dết đựng bộ quần áo.. cuốn sổ tay, hay quyển vở học trò và cái viết máy Pilot.. ngày ngày lao động.. tối đến thì học chính trị, kinh điển.. và đi đến đâu cái việc đầu tiên là khuyến khích dân địa phương xoá bỏ thờ tự.. chúng em lấy đình chù làm nơi đóng quân.. tụ họp sinh hoạt.. đôi khi vào sống chung cùng gia đình dân, gọi là " tam cùng " ấy mà... Đôi khi còn mắng khéo dân chúng rằng ; ánh sáng tiên tiến văn minh cách mạng đem đến cho dân đời sống mới.. mà dân chúng vẫn còn thiểu số u mê, lạc hậu.. và ngày hôm nay, chắc các bác biết đấy.. lại sửa đình, trùng tu chùa..lại có sư có sãi.. chiêng trống ầm ĩ... nhang khói mù trời.. riêng em thấy nó cũng .." buồn cười .." cô ta nói một hồi.. còn anh chồng thì.. ;
chuyện cũ qua rồi .. thôi bỏ đi .. mình đừng có nói vậy.. ở bên này thì "ô kê" chứ mà về Hà nội... tai vách mạch rừng.. lại có ngày được gọi đi học tập lại chính sách "nhất quán" của "đảng" thì phiền lắm đấy....chẳng gì thì chúng mình cũng là dân đi B đấy !!
-- ơ hay !! mình đi du lịch qua đây , mình thấy sao nói vậy chứ.. có đúng thế không ??
Các bà thấy vợ chồng Lân lấn cấn thì hiểu đôi chút vì vợ cậu Lân cũng là con gái lớn của mợ Khang có sạp vải ở chợ Đồng xuân.. bị nhà nước quản lý...

Kéo BT và TV ngồi lại để tiếp chuyện về gia đình.. cậu Lân bỗng nói ra ;
- .. đấy lấy của chi 5 ngàn.. trong túi hai vợ chồng mang đi mỗi người 6 ngàn đô la thế mà chỉ trong vong có một tháng mà tiêu bay hết cả... chẳng mua bán được cái gì ra hồn để về làm quà cho .. gia đình cả !!
- thì anh chỉ đi theo mấy thằng bạn ôn dịch đi đâu suốt cả ngày.. vứt vợ lang thang, bỏ ở nhà bạn.. vậy thì anh đi đâu ?? bạn bè gì mà toàn là thứ mặt mũi bặm trợn.. xâm mình..
-- thì mình hỏi nó chỗ đi chơi.. chúng nó dắt đi cùng hết.. và vào cả sòng bài casino gì ấy... ngàn đô bỏ túi .. chỉ loáng một cái là thua sạch...

- Thôi đừng nên hạch hỏi nhau lúc này.. mà chúng tôi muốn biết ý định tiếp theo của hai vợ chổng sẽ .. làm gì.??
Lân vội nói ngay là ... muốn ở lại ăn Tết bên này.. còn cô vợ thì.. nhất định phải về, vì còn gia đình bên Hà nội.
.. để hỏi hai đứa nhỏ xem chúng muốn thế nào ??
bây giờ đến lượt Quí Tự và Hiếu Hoà.. đứa cháu gái trả lời ;
- ông ngoại đã đưa cả hai đứa đi làm bài Test proficiency.. cả hai đều rớt.. dù ở nhà các bác, cô chú đã chỉ dẫn..
ông ngoại khuyên nên về học ở VN sau này thì xin đi tu nghiệp sinh...
- đi cả vạn cây số đường xa để sang đây thụ hưởng.. mà mới có hơn tháng đã.. cháy túi.. vậy các ông bà ở bên này làm ăn ra sao ??
- bên này.. thì hai vợ chồng ở đây ít ngày chờ về lại... cũng đủ hiểu cuộc sống bên này ra sao thôi mà !!
....thôi..để ngày mai chúng em ra chỗ bán vé.. lấy hẹn chuyến bay cho ngày về...
Moi người đứng dậy.. chúng tôi ai vào việc nấy..

Bước qua phòng thờ, nào dọn dẹp, lau rửa mọi thứ cho sạch sẽ.. ghi chép thêm vào Gia phả của giòng họ..
A Liểng bước vào.. anh ơi.. Liểng mới nhận được quà HongKong cho anh.. đây này.. bó nhang đen nhựa chám...
Đưa tay đón bó nhang mà lòng chạnh nhớ đến ngôi chùa cổ kính Đồng mỗ- Thái nguyên... cây nhang đúng cung cách cổ xưa, lõi bằng tre già cứng, nhỏ như chiếc kim đan áo len, cao khoảng 60cm ( 1 thước ta), chân nhang nhuộm màu hồng cánh sen... nhẹ nhàng rút ra một nén..
ngọn lửa bập bùng của hộp quẹt đốt cháy đầu cây nhang... một làn khói xanh bốc vươn lên.. toả mùi của miền rừng núi Bắc Việt.. cắm xuống bát nhang.. rồi đứng lặng nhìn, những khuôn mặt thân thương quá vãng trên di ảnh.. như đang mỉm cười với người còn sống.. như một lời nhắn nhủ..thương yêu..
Cầm quyển Gia Phả lên rồi lật mở từng trang.. và đây là trang của A Liểng..đưa ra cho Liểng cùng nhìn.. hình ảnh của ông bà thân sinh của gia đình, của anh Cả. đàn cháu nhỏ ở Hà nội rồi gia đình bên Hong Kong... tay bỗng thấy chĩu nặng thì ra...
A Liểng đang gục đầu lên cánh tay giữ quyển Gia phả...
anh ơi.. pa với má.. và anh chị cả..rồi đàn chau ai ai cũng mến thương anh nhiều lắm ... gia đình này là của chúng mình ..tt.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. hôm qua thì vợ chồng cậu Lân đi chơi về.. hai đứa nhỏ nghe nói hôm nay sẽ gọi phôn cho chỗ bán vé để " đăng ký" chuyến bay trở về.. chúng có vẻ buồn.. sáng hôm nay.. chúng ngạc nhiên; vì sao nhà lại đông nguòi thế ??
.. đang ăn sáng và sửa soạn cho các cháu thức giấc.. thì có tiếng chuông gọi mở cổng... nhìn ra thì cá mấy ông bà..
rồi tiếng phôn gọi .. cánh cửa mở ra.. mấy em nhỏ chạy ùa vào.. rồi kẻ ngoài người trong tíu tít.... thì ra...
... cho chúng tôi gởi mấy con gà con sang cho vui bầy !! người đón nhận người gởi thắm thiết nói cười.. còn sáu đứa trẻ con của hàng xóm thì... cứ y như là ở nhà của chúng... sau khi cởi bỏ áo lạnh treo lên chỗ.. rồi tự động ngồi vào bàn ăn cùng đàn trẻ nhà.. mà các bà thì vội vàng đem ra cho chúng nào bánh mì nướng, trứng chiên..bacon.. rồi ly sữa.. tiếng cảm ơn/thank you " grand mama"... thật là cứ như ở nhà mình vậy...
Cả bốn người VN sang Canada.. du ngoạn hay "thăm dân cho biết sự tình !"... đều trố mắt ngạc nhiên...
- Chắc cậu mợ thấy lạ ?? họ là hàng xóm cả.. hôm nay bão tuyết, trường tiểu học đóng cửa... nên cha mẹ chúng đem qua gởi đây thôi ... chúng ngoan lắm..
-... ở Hà nội thì... gởi trông hộ cũng đã khó mà lại chăm sóc đầy đủ lại càng hiếm hoi hơn nữa.. bên này thế mà dễ dãi quá đi thôi !!
Q để yên cho mấy người chuyện trò.. lẳng lặng đi qua phòng thờ lo dọn dẹp... con cháu Hiền Hoà.. bước theo..
ông.. ông ngoại.. bà nội của cháu bảo cháu hãy gọi bằng ông ngoại... chắc ông ngoại ngày xưa làm lớn lắm có phải không ?? bà nội của cháu chỉ nói rằng ông... một thanh niên tự đứng dậy bằng đôi chân sau một lần bị đánh đập tàn nhẫn !!... ông có chí và phấn đấu làm lại từ đầu.. để mọi người cảm mến..!! mà sao ông lại có nhiều bà đến ở chung vậy hả ông ??
- sao cháu thăc mắc làm gì ?? thì bà nội của cháu nói đã là đủ lắm rồi mà !..
-.. chưa đủ.. vì sau những ngày sống chung cùng gia đình.. cháu cảm thấy.. cái mái nhà mà ông lo cho mọi người thật là rộng, to lớn lắm.. mà thật là dù có tuyết rơi đầy trời mà ngồi nơi đây trong lòng cảm thấy thật tình ấm áp..
- cảm ơn cháu quá khen..
- ngạc nhiên hơn nữa là.. làm sao mà tất cả nhà đệu chọn ngành Y Dược không à.. ngay cả người xa lạ đến nhà này cũng gần như tự nguyện và thích thú với lối sống.. với tương lai...
-... lại thêm một "bà cụ non"... chất vấn một lão hủ về cảnh đề huề gia đạo...
-.. thì cháu muốn biết.. cõng là tò mò đôi chút vì.. thấy ông đối xử với mấy bà cứ như là bạn thân thiết, nhưng cũng " mùi mẫn" lắm đấy chứ... không biết mấy bà có.. ghen lẫn nhau hay không ?? hả ông...
- .. quan sát kỹ nhỉ !! ông đối với mấy bà.. có bà là tình cũ.. có bà là vì bạn.. nhưng bây giờ là tình thương.. mà về già, đơn côi lẻ bóng ... nếu như ngồi đó du dú ra.. thì cái buồn bã sẽ làm cho xuống tinh thần và dễ gây bệnh ..Còn phần của các bà sau khi sang chơi các bà cảm thấy để rồi nhất định sang đây sống chung dưới cùng một mái nhà...

Còn như lối sống của gia đình ngày hôm nay.. tất cả đều nhìn thấy tình vợ chồng và nghĩa bạn bè.. hai điều này nó sẽ làm cho chúng ta bớt đi cái âu sầu lúc về già.. khi mà tình vợ chồng già nua hay cằn nhằn lẫn nhau.. thì cái đạo vợ chồng lại phải để qua bên cho cái nghĩa bạn bè của thời quen biết.. song song với tình thương mái ấm của đàn con cháu, những tiếng nói cười bi bô của đàn trẻ dại.. nó trở thành chỗ dựa dẫm mà trở thành vui sống.., khoả lấp đi cái vắng bóng của những người thân ..
- sao có người lại nói rằng ; về già là lúc đi chơi.. thụ hưởng cho bõ lúc .. khổ sở..??
- mội người đều có một lối sống riêng cho mình.. nhưng theo ông và mấy bà trong gia đình này thì.. đi chơi, cũng có đi mà được cái là đi cả nhà..đông vui, bầy đàn.. còn đi riêng lẻ để hưởng thụ thì không ai ưa thích có lẽ vì.. già rồi ăn uống kiêng khem..mà có ăn được mấy đâu?? vui cười được mấy phút rồi về ôm gối nằm chỏng chơ, trằn trọc.. đôi khi sáng ra .. không muốn nhắc dậy ngay chính cái thân xác của mình...
còn như ở nhà này.. bầy trẻ làm cho mấy bà bận rộn.. tíu tít ra vô.. nhờ vậy mà mấy bà ấy khoẻ hẳn ra.. cái vui của gia đình đã duy trì sức khoẻ.. các bà sống an vui.. không lo nghĩ, suy tư về tuổi già và cái chết sẽ đến .. phải chăng đó là niềm mong mỏi sự bình an của những bô lão về già...
- cháu thấy ở nhà mà sao ông lại sắp đặt nơi chốn như ở bệnh viện vậy ông ??
.. được cái là mấy chú bác, anh chi trong nhà ngoan.. khi bà Ngoại mua được căn nhà này cũng là cái may nhờ rộng rãi.. cháu đã thấy.. có gia đình thì có con ..rồi còn cha còn mẹ.. và ông sang đến đây đã nghĩ ngay đến điều cho ngày mai, làm sao để hài hoà thế hệ.. có già thì có trẻ.. sắp đặt lại mọi phòng hai vợ chồng già ba cặp con rồi lại ba đứa độc thân.. thế là chỉa phần sao cho gọn đẹp.. phòng của ba cặp vợ chồng phòng của cậu út.. còn hai cô út nhất định phải ở phòng với mẹ.. Đến khi Vợ anh lớn sanh con.. lại phải có phòng riêng cho em bé và mẹ.. rồi đến khi các bà bạn lần lượt tìm sang thì lại tiếp đến phòng có đủ tiêu chuẩn và dụng cụ y tế chăm lo cho tuổi già..
.. và bây giờ cháu đã thấy.. đầy đủ, phòng dảnh riêng cho hai cô bầu.. chắc sau Tết thì sanh.. phòng cho em bé hai cái nôi.. dàn chai.. phích nước.. rồi lót bỉm.. chăn mền đầy đủ sẵn sàng đón các bé sơ sinh.. kẻ cả bác sĩ trực đêm...

[Nguyễn Mạnh Quốc]

tt... có lẽ là con gái, nên chúng mau khôn, trưởng thành hơn con trai.. cháu H.Hoà khi nói truyện với nmq thường hay đưa ra những câu hỏi khá hóc búa.. chứ anh chàng Quí Tự thì hãy còn ngô nghê.. coi như mọi thứ sẽ do trời cho...
Câu truyện hai ông cháu tiếp diễn trong lúc dọn dẹp..
- ông ơi.. có phải các ông bà trong nhà này có lối sống cổ hủ lắm không ??
.. cổ hủ.. có mà không ? có là phong cách lễ giáo, nề nếp gia đình điều gì nên giữ để cho hậu duệ giữ được hạnh phúc gia đình của các con cháu.. Cũng như truyền thống, không phải là nghề nghiệp giữ kín điều này điều khác để làm riêng cho mình hay độc quyền, mà là con đường phải đi đến để có một tương lai vũng chắc, thí dụ ngay như trong ngành Y..;
Cổ học Đông Y thường truyền cho trưởng tràng là một đệ tử.. người mà danh y đã chọn ra để được truyền lại các bí quyết chẩn trị các chứng bịnh nào đó. Còn Tây Y .. họ cũng chon đệ tử để truyền lại kinh nghiệm, thế nhưng người đệ tử đó lại phải tìm tòi thêm, mày mò thêm để quán triệt căn bịnh mà chữa bịnh cho bịnh nhân. Hơn nữa, Tây Y còn tách Y và Dược ra làm hai bộ phận hỗ trợ lẫn nhau.. như vậy Tây Y có được một ý kiến tập thể thay vì mày mò riêng lẻ ( cá nhân).
Gia đình này không có cổ hủ.. mà đón nhận những cái hay, chấp nhận khó khăn để vươn lên. Sống chung với mọi người, xóm giềng.. không phân giai cấp, giàu nghèo, nhưng không chấp nhận sự ỷ lại lười biếng, và cả gia đình đều lo cho hậu duệ một ngày mai, hết sức đầu tư cho con cháu bằng cách cho ăn học, ngắn gọn là cho cái cần câu cơm chứ không có cho bát cơm chín sãn sàng để ăn đâu !! Biết, hiểu giá trị của sự cố gắng và lao động, động viên tinh thần học hỏi qua các tấm gương sáng của thế hệ cha ông. Từ những tấm gương hy sinh, cố gắng đó mà các bác, chú cô anh chị ở trong gia đình này đã có được cái hãnh diện của ngày nay..
- cháu cũng đã thấy, nhận ra được sự cố gắng của gia đình, hầu như tất cả đều sung sướng khi được góp sức vào để kién tạo một mái ấm cho mình và cho người thân cũng như các em bé.. nhất là khi nhìn thấy các em bé quấn qúit chung quanh các ông bà.. ông bà cho các cháu cái tình và đáp lại các cháu cũng đem lại sự ấm áp tuổi già.. rồi khi các bác đi làm về.. đàn trẻ ùa ra đón cha mẹ của chúng và nhà lại rộn ràng tiếng cười nói của mọi người.. còn gì đẹp hơn nữa đâu ??
-- làm sao để cháu được " chen chân.." vào sống trong gia đình của Ngoại đây ?? .. cháu thèm lắm..!!
- Hiện thời thì cháu.. tình cảnh cuả cháu, bà nội của cháu cũng có nói rồi.. Ngoại hiểu.. vì nó rất tế nhị, làm sao cho vừa lòng mọi người mà không gây hậu hoạn cho bất cứ một ai... đòi hỏi phải có sự suy nghĩ trước khi quyết định đấy. Riêng đối với cả hai cháu.. các cháu đã sang đây, đã thấy tận mắt cách người ta dạy học và cách học để phá triển..còn đời sống hàng ngày thì cháu cũng đã biết.. nó không có nhàn, rảnh rỗi như ở việt nam.. không mánh mung.. Tất cả bằng thực lực của con người.. riêng các cháu.....
Các cháu có được hậu thuẫn vững mạnh để tiếp tục học cho đến nơi, dù cho chương trình học có yếu kém đi nữa thì ngày nay còn internet.. còn biết bao nhiêu phương tiện khác để tự học và phát triển.. Khi lên đến đại hoc,. gắng sao cho có học bổng đó là cách vươn lên và thoát ra. Mượn cớ học bổng xuất ngoại.. khi đó ra nước ngoài với chí hướng, cơ may sẽ đến với các cháu và ý nguyện "thành người" nằm ngay trong khối óc và hai bàn tay của cháu thôi ...
... cháu hiểu rồi.. cháu đang đặt quyết tâm đây. cái đích của cháu là làm cháu chắt của ông bà, một gia đình mà giờ đây cháu thành tâm ngưỡng mộ..
- Có cái bàn thờ ... mà hai ông cháu lau dọn mãi chưa xong...
- thi.. cũng để cho ông cháu có lúc nói chuyện riêng tư chứ ..
.. dạ.. cháu có hỏi ông vài điều.. và được ông giảng giải.. cháu rất kính phục ông bà.. một gia đình xum họp thật là ấm cúng.. hạnh phúc ở trong tầm tay.. cháu thèm lắm..

Sáng hôm nay bản tin sớm mai có nói đến saisonal pandemics .. các bà nhớ xịt thêm chút thuốc sát trùng.. lên mền gối của các cháu nhé.. tôi sẽ châm thêm dầu khuynh diệp vào humidifier cho bớt dị ứng... và bắt đám nhỏ mặc cho ấm nhất là cổ và trên đầu.. Trời rét lạnh này thì bill tiền điện tháng tới chác là xấp xỉ 5 con số đây !! Nhốt đám trẻ cả mấy ngày trong nhà rồi.. lát nũa nắng ấm cũng phải cho chúng ra ngoài.. Nhờ trời, mấy năm nay, gia đình không có ai nhức đầu xổ mũi.. thật là may mắn... tt.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. chiều hôm qua, vợ chồng cậu Lân tuyên bố là sẽ ra về ngay, vì giấy máy bay có giữ chỗ trước ngày phải về.. rồi chú cũng đã liên lạc với nơi bán vé để xác đình ngày về.. Câu truyện với vợ chồng cậu Lân thì chẳng có gì, mà cậu Lân sau hơn một tháng ở chơi.. cũng đã thấy được nhiều điều, cả hai vợ chồng nay kín như bưng.. hai đứa cháu.. cậu ấm Quí Tự thì còn ngây ngô.. chứ cô bé H.Hoà thì khôn hơn.. nhưng nó đã hiểu được nhiều... chính nó đã khóc với bà T Vân... còn bà TV thì hễ cứ thấy mấy ông bà từ VN qua là sợ đến xanh mặt.. đối đáp thì chỉ có Tám Hươn và Út Hiền.. có lẽ hai bà này chịu nhiều điều gay go lắm mớ không quên được những gì mà hai bà đã trải qua..
- anh, khuya hôm qua đi từ phi trường về nhà.. nhìn tuyết bay phơi phới mà chạnh lòng...
- sao.. lại cái gì nữa vậy cô Tám của tôi ...
... câu truyện xa xưa.. cuộc đời thay ngôi đổi chỗ.. tưởng là dài mà ngắn quá vậy sao.. ??
-.. thì ra cô nương nhớ đến thời mà... cô đưa chồng đến tập trung .. đi học tập cải tạo...
-.. thôi hãy quên đi.. xếp lại quá khứ đi.. chồng và hai con cũng đã yên nghỉ trong lòng đất quê hương rồi..
- làm sao quên.. nó tựa như vết cắt, vết dao đâm sâu vào tận đáy con tim.. mất rồi. dù cho có lành có hết đau chăng nữa... nhưng mỗi lần vô tình đưa tay lên xoa...đụng.. vấp phải.. những gồ nghề thành vết sẹo lại như gõ cửa tìm về... dù sang đây được gia đình chăm lo sung sướng.. nhưng trong tâm vẫn còn.. buồn lắm mà anh...

- Chúng ta hãy gạt qua một bên, ngay như chính thân tôi.. trong những đêm thanh khuya khoắt.. nằm vắt ty lên trán mà nghe tiếng côn trùng nỉ non ri rỉ.. thì hình ảnh của đèo Cổ Ngựa.. của Mù căng chải của núi rừng Việt Bắc; Hoàng Liên sơn .. lại tràn về như một cuốn phim dài vô tận ... rồi cái cảm giác của những trận mưa rừng mùa lũ.. đường đi trơn như đổ mỡ.. mà những con vắt rừng thi nhau búng tanh tách.. để rồi hai ống chân ướt máu đỏ lòm..

Quá khứ thì khó mà quên.. rồi hôm qua con cháu H.Hoà tìm tôi than van cho số phận lạc loài của nó.. năm 2000
... một đứa con gái khi sanh ra đã bị mẹ bỏ rơi, vứt ở cổng bịnh viện Bạch mai.. T.Thương tan ca làm lao công ra về nhìn thấy.. đứa trẻ được gói kín trong manh áo rách da bắt đầu thâm tím vì cái lạnh đầu đông.. vứt bỏ bên vệ đường.. lẳng lặng bế lên coi.. cháu chưa rụng rốn, miệng còn dớt dãi.. tội nghiệp.. đắn đo.. với đồng lương của một bà lao công lau dọn trong bịnh viên.. thì làm sao có đủ sức nuôi ... Những giọt nước mắt sót thương cho bé sơ sinh mà cũng là những giọt nước mắt cơ hàn thương cho thân phận.. thôi thì có gì ăn vậy.. thời kỳ kháng chiến.. chút nước cháo càm hơi còn được mà.. Thế rồi bà ôm cháu vào lòng bế cháu về ngôi nhà chật hẹp ở Cầu Giấy...
Bà nấu cơm cho mình thì đổ nhiều nước .. chắt ra lấy nước cơm loãng.. để dành pha sữa cho cháu bú cả ngày... thời gian qua.. rồi họ cho bà nghỉ việc.. bà xoay sở.. ra đầu ngõ bán nước chè tươi.. và vài cái kẹo cay cầm hơi cho dân lao động.. cuộc sống êm trôi...
ngày đó chưa xa 1980.. sau khi bị hạ tầng công tác.. TT về Hanoi, nhờ chút công lao kháng chiến nên được cho vào làm lao công ( hộ lý) trong bệnh viện Bạch mai...
.. cậu con nuôi trước đi bộ đội .... trở về sống với mẹ nuôi.. rồi có vợ.. trở thành phục viên đi công tác bên Lào.. rồi cả hai cùng bị tai nạn chết.. Tang thương dồn dập.. lẻ loi cô độc. nhưng bà nội TT vẫn kiên trì phải sống.. cuộc sống lại êm trôi rồi đến năm 2000 khi bà nhặt được đứa trẻ bên đuờng, bà lại có nguồn hy vọng và niềm an ủi vì còn con cháu nhỏ quấn qúit quanh bà.. niềm vui bé nhỏ cuối đời .
Thượng đế vẫn còn nhìn xuống, nhìn đến những người vô tội mắc nợ thế gian.. bà ngoại nói; cùng ở cả, ở hà nội.. mà đâu có dám nhìn ai bạn bè.. tối ngày chỉ lấm lét thui thủi vì " tai vách mạch rừng " mà mang hoạ vào thân.. cho đến sau này,, tuy hết cởi trói nay đến cởi mở.. mà hà nội sáng sủa hơn.. rồi trời thương lại cho nhận ra bác Thạch.. cùng đi học một thời đại học.. rồi bạn bè nhìn nhau thương nhau và giúp đỡ nhau...
Đưa đến ngày hôm nay, đứa cháu nuôi lại được đi ra nước ngoài, hội ngộ cùng các ông bà đã, một thời chung một mái trường .. được nhìn thấy.. được nghe tận tai.. và được hưởng chút tình người ấm áp từ trong một gia đình có đầy những hận thù nan giải với chế độ Cộng sản hiện nay.. mà tình thương bằng hữu vần tràn đầy tuy hai phương trời cách biệt..
Cháu H Hoà nói tiếp.. cháu sẽ cố gắng học hành, nhưng cháu sẽ phải mở mắt to hơn, nhìn cho rõ hơn để mà nói với đồng bào của tôi rằng.. cái gì đã làm, đang làm là sai trái.. và chúng ta là nguời chúng ta chẳng có gì mà phải sợ hãi.. Tuy ông không nói ra thế nhưng.. các bạn bè của cháu đã có nhiều nguòi đọc đến những bài viết của ông, một chứng nhân của thời cuộc.. tuy rằng là chuyện mà không phải là chuyện hàng ngày mà là những trang có đầy những chứng tích, dữ kiện lịch sử để đọc, tìm hiểu cái thời " tao loạn " đã xảy ra và cho quê hương đất Việt.... tt....

[CảThộn]

Bà Chúa Chè tên gọi thân thiết nhân dân dành cho Đặng Thị Huệ, vì nàng xuất thân từ một cô gái hái chè ở làng Phù Đổng , tỉnh Bắc Ninh.
Nàng là một giai nhân tuyệt thế, có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Là con gái của một ông đồ, nàng được cha dạy dỗ chữ nghĩa và cũng là người có trí tuệ thông minh. Nàng còn có một bản lĩnh, một tài năng, một mưu đồ lớn.

Chúa Trịnh Sâm là con người háo sắc, một lúc bỏ rơi ba người. Đầu tiên là bà chính Phi Dương Ngọc Hoan, rồi đến Trần Thị Lộc và Trương Ngọc Khoan chịu nỗi lạnh lùng. Bà Ngọc Hoan bắt găp cô gái quê mùa Đặng Thị Huệ xinh đẹp, thông minh, đưa về nuôi dạy rồi dâng chúa để trả thù bà Lộc, bà Khoan đã cướp mất chúa của mình. Đặng Thị Huệ lọt mắt chúa Trịnh. Chúa hầu như quên hẳn cả ba bà trước, sủng ái một mình Huệ.
Đặng Thị Huệ luôn tỏ ra khôn ngoan, khéo léo, làm mê mẩn Chúa, bắt Chúa hoàn toàn quy phục. Nàng dám đập vỡ viên ngọc báu Chúa lúc nào cũng đeo bên mình. Nàng thực sự làm chủ trong cung, nhưng còn có tham vọng trở thành người đứng đầu thiên hạ:
- Tại sao người phụ nữ thông minh, tài giỏi lại không đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định vận mệnh quốc gia?
Nàng muốn có cái quyền ấy nên thường xuyên tỉ tê với Trịnh Sâm, gợi ý những mưu mẹo xử lý trong vương phủ và trong triều đình. Chúa cảm phục sự tinh tế, sắc sảo của nàng, nên thường nghe theo.
Viên tướng Hoàng Đình Bảo vốn bị Trịnh Sâm nghi ngờ ghét bỏ, nhưng chỉ vài lời của Đặng Thị Huệ, Bảo trở thành người thân của Chúa, được gọi từ Nghệ An về triều, thăng chức Quận Công (Huy Quận).
Giữa Huy Quận và Huệ có nhiều tâm đầu ý hợp , Huệ dùng Bảo là tay chân đắc lực cho mình để giữ ngôi cao. Nàng còn gây dựng tai mắt ở mọi chỗ trong cung, chống lại những cánh khác hại mình.
Trịnh Sâm quá yêu Huệ, đã không lập Trịnh Tông con trai Ngọc Hoan mà lập Trịnh Cán, đứa con trai của Đặng Thị Huệ mới sinh, làm thế tử. Trịnh Tông bị phế truất xuống làm con thứ, đã làm đảo chính, nhưng bị lộ phải chịu tống giam. Giữa lúc Trịnh Tông bị giam giữ thì Chúa đau nặng qua đời. Trịnh Cán lên ngôi, hiệu là Điện Đô Vương, Đặng Thị Huệ làm Tuyên phi giúp con trị nước. Đặng Thị Huệ đã thành công, nàng bước lên vị trí cao nhất vì đất nước. Hoàng Đình Bảo nắm mọi quyền điều hành ngang dọc. Cả kinh thành Thăng Long đồn đại những câu ca ác độc:

“Trăm quan có mắt như mờ
Để cho Huy quận vào sờ Chính cung”.

Đặng Thị Huệ biết câu ca tố cáo mối tình bất chính của nàng. Thực ra, Hoàng Đình Bảo là một viên quan có tài, văn võ song toàn, phong độ hiên ngang, sánh với nàng quả là trai tài gái sắc. Chúa Trịnh Sâm làm sao sánh nổi với ông ta. Tuy vậy nàng không quên ơn ông Chúa si tình đã vì nàng mà bắt cô con gái yêu cưng của Chúa phải lấy Đặng Mậu Lân thằng em trai ngỗ ngư¬ợc đã từng quây màn hãm hiếp con gái giữa kinh thành đông đúc, lại còn vì nàng lập Trịnh Cán lên ngôi trị nước, cho nàng được trở thành “Mẫu nghi thiên hạ”. Tuy vậy, nàng phải đương đầu với mọi hiềm khích của phái Trịnh Tông.
Một ngày bất ngờ. Mấy nghìn kiêu binh đã vùng lên, xông vào vương phủ giết chết Hoàng Đình Bảo, tôn Trịnh Tông lên làm Chúa, hiệu là Đoan Nam Vương. Trịnh Cán bị hạ xuống làm Công quốc rồi ốm chết trong thời thơ dại. Đặng Thị Huệ bị Dương Ngọc Hoan (mẹ của Trịnh Tông) đem ra làm nhục, hành hạ để trả thù.
Đặng Thị Huệ phải sống những ngày nặng nề, u uẩn trong lãnh cung, Đã có lần nàng trốn đi, nhưng không được.
Nàng chờ đến ngày tế Chúa Trịnh Sâm, nàng lặng lẽ nhìn các lễ nghi, đến lúc sắp kết thúc, nàng mới bước vào chiếu, trước bàn thờ Trịnh Sâm sụp lạy và oà khóc thảm thiết. Nàng phủ phục xuống, nằm lặng đi trong tiếng nấc dồn dập… cho đến lúc im bặt. Mọi người chạy tới lay nàng day. Nhưng nàng đã lìa đời. Nàng tự uống thuốc độc quyên sinh trước bàn thờ Trịnh Sâm.
Cái chết của nàng để lại cho hậu thế một câu hỏi lớn. Nàng là người đàn bà đáng thương, đáng giận hay đáng đư¬ợc ngợi ca? Nhà thơ Hoàng Cầm ca ngợi nàng, một cô gái hái chè đã mang sức sống, tâm hồn, trí tuệ thông minh, ý tưởng cao vời vợi vào Phủ Chúa, toả sáng lấp lánh trong cung cấm vốn nhiều mê cung và bóng tối:

“Dù cô gái hái chè
Khuất dần trong lụa the
Có về cung Chúa Trịnh
Tiếng hát không biết đi võng đào...’
’
Quả thật, một mặt nào đó, nàng đáng được ngợi ca, vì nàng vốn là người thông minh , tài giỏi, có nghị lực, có chí lớn, nàng muốn mang tài của mình cống hiến cho quốc gia.(?!)
Nhưng bi kịch lại đến với nàng ngay khi nàng dấn thân vào con đường tranh giành quyền lực đẫm máu. Để có quyền lực, nàng phải bán thân cho Chúa Trịnh (văn dở quá. Để có quyền lực, nàng phải sống giả trá, xảo quyệt, lừa lọc, đôi khi gây tội ác... Cuối cùng nàng phải trả giá bằng cái chết vì những âm mưu giành quyền lực tăm tối khác luôn rình rập trong Phủ Chúa. Cái chết của nàng trước bàn thờ Chúa Trịnh là một lời thú nhận cay đắng trước một thất bại lớn. Chừng mực nào đó, thất bại của nàng chính là sự nhường bước của cái đẹp, cái thiện, cái trí tuệ trước sức mạnh của quyền lực. Bởi thế dân gian đã đón nàng về nằm trong hoa cỏ đồi quê với cái tâm, cái trí cao vời vợi, làm sao vua chúa có thể sánh cùng:

Tiếng hát nghiêng chào
Bà Chúa
Lấp lánh trở về
Nằm trong hoa cỏ đồi quê
Hấp hay mắt bé loài vua chúa
Chẳng thể vời theo tiếng hát cao.

(Thơ Hoàng Cầm)

Ngày nay. Đọc thơ Trịnh Sâm còn ghi trong một ngôi mộ cổ ở Gia Bình- Bắc Ninh, ngươì ta hiểu vì sao Trịnh Sâm đã yêu Đặng Thị Huệ đến như vậy.
Ông đã yêu say đắm cô gái hái chè hồn hậu, mang trí tuệ dân gian vào phủ Chúa. Ông yêu cả một vùng thiên nhiên rộng lớn Kinh Bắc, quê hương Đặng Thị Huệ với núi Thiên Thai, sông Đuống, cánh đồng lúa xanh tha thiết cánh cò, dâng cảm hứng yên bình, tiêu dao, tự tại, mong phò vua, giữ nước. Chúa kín đáo gửi chữ Huệ trong bài thơ của mình.

Thư Bút Ngự Tứ

Thư lương thế phiệt trọng Nho lâm
Chấp cửu niên lai lí lịch thâm
Tế lí túc xưng Đường quốc bản
Huệ nhàn hề lận Hán đình kim
Đức giang thẳng khái cung di dưỡng
Thai lĩnh kỳ bằng lạc dự chân
Sơ chính chính kim cầu cựu thiết
Ngư lân chu phụ cánh hà tâm

Bài thơ của Chúa

Gia thế trọng Nho tự thủơ nào
Hai mươi chín tiết mấy công lao
Phò đời bền vững công danh sáng
Giữ nước yên bình trụ cột cao
Sông Đuống tháng ngày buồm thưởng ngoạn
Thiên Thai đồi núi bạn tiêu dao
Ngôi mới, cựu thần cần giúp rập
Lẽ nào nhàn tản xóm làng sao?

(Duy Phi dịch)
Và những đêm trăng sáng bên tả ngạn sông Đuống. Gió trăng dâng tiếng tơ tình Đặng Thị Huệ hát ru Chúa Trịnh Sâm:
Võng đào thiếp đặt nhầm nơi
Ngôi cao đâu có thảnh thơi mơ đời
Âm mưu thù hận ngây thơ
Đúng sai định mệnh phút giờ lâm chung
Kiếp sau xin nguyện ở cùng
Ruộng vườn làng xóm, thung thăng đồi chè
Thả hồn ca hát dưới trăng
Năm canh rộn rã Hằng Nga tự tình

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. Trước hết, nmq xin có lời chào T/v Cả Thộn với bài "dã sử" bà Chúa Chè,người đi bên cạnh cuộc đời của chúa Trịnh, một câu truyện mang tính truyền miệng, nhưng lại là một sự tích của bối cảnh lịch sử thời cuối Lê và Trịnh/ Nguyễn phân tranh. để rồi đôi bên lấy giòng sông Gianh làm vạch ngăn chia, chúa Trịnh đường ngoài thì chúa Nguyễn đường trong. Hai thể chế cùng thờ vua Lê.. cả một trăm năm dài cho đến khi vua Quang Trung chiến thắng thì mới chấm dứt cảnh đôi miền cùng chung tiếng nói.
Sau đó 250 chục năm sau thì lại đến Bến Hải, giòng sông phân cách Bắc/ Nam... để rồi 25 năm sau 1975.. con dân Việt lại thêm một lần phải bỏ quê hương ra đi vì tham vọng chính trị hay vì lý tưởng quốc tế viển vông !! .. Đưa đến ngày nay..tuy dành được cái gọi là " thống nhất" nhưng lại bị mắc quai cái " ơn nghĩa viện trợ huynh đệ, láng giềng " tạo cơ nguy mất nước, trở lại vòng nô lệ ngoại bang ! .
.. nmq mong được có những dã sử, những câu truyện dân gian truyền miệng xuất hiện nhiều hơn trên thư mục này, vì đó là chứng liệu của những điều mắt thấy tai nghe của người dân đang sống trên mảnh đất Việt ngày nay...
Thành thật cảm ơn.. và nmq trở về với thư mục../.

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... thế là khách cũng đã ra về. Suốt gần hai tháng rong chơi xứ Cao bồi rồi miền Tuyét trắng mênh mông.. Đến khi trở về nhà chúng tôi, cả hai vợ chồng đều nín thinh.. không còn chê bai các anh các chị " bảo thủ lại lạc hậu.. không chịu thay đổi theo thời !!".. Chắc nhịn cũng không được nữa nên đành nói ra ; ... sau khi đi dự chợ Tết cũng gần khu nhà.. từ sáng đến chiều mới về.. nay đành thổ lộ... bên này dân Việt ta ăn tết có vẻ xôm tụ thật tình.. chứ năm ngoái ở Hà nội, tuy là kinh tế vượt mức chỉ tiêu này nọ thế nhưng.. nhà nghèo thì vẫn sơ sác ra đấy... chứ '".. thiếu gì cảnh liếm lá đầu chợ !!".. Thú nhất là đi chợ không sợ móc túi và không nhìn thấy Công an... dân phòng...nhưng là hơn nữa là cảnh ăn uống nhồm nhoàm ngay giữa chợ.. mà ít thấy có ai ăn.. chỉ có đám trẻ chúng nó ăn...
Bảo là bên này không có gì.. mà ra đến chợ thì có lẽ nhiều hàng họ còn hơn là chợ Đồng xuân... mà toàn là hàng của Tàu à... đến phần ca hát.. cũng .. hay ra phết.. cũng có cả múa sư tử..
.. cháu Hương vội chen lời vào...; mấy năm trước chưa biết còn dám ăn hàng quà Tết... năm nay ai cũng sợ thúc ăn bị các chất bảo quản và bột ngọt.. nên bên hàng Mac Donald sắp hàng dài... đến khi về đến Restaurant nhà má Liểng thì cũng kêu là... năm nay.. doanh thu kém hơn...
- Kiêng khem làm gì... ở VN ăn hoài à.. mà có chết ai đâu.. cũng có ngộ độc.. mỗi lần cũng vài trăm người bị thôi.. mà vẫn sống chứ chưa ai chết !! mà... lạ nhất là chỉ thấy treo cờ vàng chứ không thấy treo.. cờ đỏ ở đâu cả...

Đang nói chuyện vui thì qua xem các đài TV bên này.. đến mục thời sự.. nói có tin ông tt Dũng gởi thơ phản đối Canada về vụ cái nghị quyết ngày 30 tháng tư.. ông tt này chống đối kịch liệt và cho là.. nhưng ông quên mất rằng 30-04 nếu bảo là đầu hàng hay giao quyền cho CS Hà nội thì sai, vì 30-04 là ngày ông DV Minh đầu hàng Mặt trận Giải phóng chứ đâu phải là Bắc Việt mà tt Dũng la lối... ông Tt này chắc bị đám cố vấn tháu cáy... nhắc tuồng sai ...

Hai vợ chồng được bè bạn đưa đi chơi.. mà toàn vô sòng bài nên bà chi B Thạch.. móc túi đưa tiền cho em mà " mặt cứ thừ ra mỗi khi suỳ tiền". Thôi ngày hôm qua là xong đưa khách quí ra máy bay.. chỉ có con bé H Hoà là buồn thôi.. nó thủ thỉ với bà T Vân rằng ; bà nuôi hai chị em cô Hương rồi mẹ con cô Pat lại cả bé Alice nữa thì được.. mà.. cháu thì bà chưa chịu nuôi.. cháu buồn lắm.!
Sáng hôm nay trong lúc ngồi uống cà phê... bà TV cũng có nhắc đến.. rồi các bà ai cũng khen con bé ngoan..có nề nếp, . ..Q hiểu mà.. một đứa, hai đứa nhà này có khả năng nuôi..nhưng vấn đề nằm ở chỗ các cháu bên VN qua đây, chúng bị nhồi sọ từ Mẫu giáo lên đến Đại học rồi.. chỉ nhìn thấy bác Hồ mà không biết đến nguồn gốc dân tộc đến tổ tiên gia đình, cái lối sống và giáo huấn ở trường học VN ngày nay nó là cào bằng mất rồi..lúc nào cũng là do Đảng nhờ Đảng, thiếu cả giáo dục lẫn đức dục..thì; làm sao thay đổi suy nghĩ của chúng..(một sớm..một chiều) đây.! ( it's so hard to brainwash such imprint..)
mà gia đình của mình, một đàn con còn non dại, mình cố sức kèm dạy tránh cho chúng bị tiêm nhiễm các thói hư tật xấu, sự suy nghĩ của chúng chưa đủ để tránh những dụ dỗ ngoài đời..
Phải giúp cho chúng nên thân, có đủ sức nuôi ngay bản thân của chúng..đủ tầm suy nghĩ để đối phó với trường đời thì khi chúng ra đời; chúng nếu có bị va chạm, xa ngã.. chúng sẽ tự đứng dậy, đứng lên mà bảo vệ lấy cuộc sống., tuy mình vẫn còn phải phòng hờ làm chỗ dựa cho chúng một khi quá đà đổ vỡ..
Đó là lý do mà Q. cân nhắc khi nhận đưa nguời lạ vào gia đình của chúng mình, vì chúng ta còn có bổn phân với chúng nó cho đến khi chúng nó có một mái ấm thật sự vững vàng. Đưa người lạ vô.. lỡ nó ngon ngọt làm vỡ gia đình non nớt của các con.. chúng mình có yên tâm không ?? các bà có bao giờ nghĩ đến cảnh thanh thiếu niên ... bỏ học vất vưởng.. trôm cắp , cờ bạc.. cần sa.. ma tuý.. đĩ điếm.. phá hại tuổi trẻ dại khờ thế nào chưa ?? rồi đến khi thành vợ chồng.. nhất là khi chúng đã có con.. bầy cháu non nớt.. còn gì đau hơn khi nhìn đàn chim non bị vỡ tổ chỉ vì .. tình đời muôn mặt !!
Nhiều chuyện lắm.. chúng mình luống tuổi rồi, trải qua hầu hết các sự đời rồi, kinh nghiệm chua cay cũng đã nếm qua rồi cố gắng giảng giải, thì mình sẽ trở thành tấm gương soi có ích cho thế hệ con cháu, chẳng thế mà.. bố mẹ của nmq đã dạy rằng; bổn phận của cha mẹ với con cái .. chỉ xong khi nào nhắm mắt mới gọi là hết, cái nợ cuộc đời chỉ chấm dứt khi nào được chôn sâu dưới ba tấc đất thôi... ít giòng để lại cho con.. tt/...