Bác Cả sưu tầm đươc ở đâu câu chuyện cuả ngài Tam Nguyên hay quá xá là hay!
Lai nhớ tới truyện Lều Chõng của Ngô Tất Tố.
Bác Cả sưu tầm đươc ở đâu câu chuyện cuả ngài Tam Nguyên hay quá xá là hay!
Lai nhớ tới truyện Lều Chõng của Ngô Tất Tố.
CÁm ơn hiền muội Tiếng Xua nhá. Tình cờ kể chuyện cụ Tam Nguyên Yên Đổ, lại được hiền muội nhắc đến chuyện Lều Chõng. Đúng là "Trúng tủ" rồi. Hồi nhỏ và cho đến bây giờ CT vẫn yêu chuộng các sách truyện nói về về các nhà nho. Trong Lều Chõng, CT nhớ từng tên nhân vật. Nhân vật chính là Đào Vân Hạc. Hạc có ba anh trai là Hải Âu, Đoàn Bằng, và Tiêm Hồng là bốn loài chim quí. Cô Ngọc ngất xỉu khi thấy Nghè Trần Đằng Long vinh qui bái tổ. Nguyên do là cô Ngọc và nghè Long đã đính hôn nhưng tình duyên trắc trở. Trong truyện tác giả̉ kể từng chi tiết, thể lệ, và quang cảnh trong các kỳ thi. Trường thi là một bãi đất trông. Sĩ tử phải mang lều cá nhân vào cắm và chõng là bàn viết vào trường, khi mưa bão vào mùa đông thì lều bay, chõng lún xuống bùn. Nhưng giữa các kỳ khảo hạch, sĩ tử cũng ăn chơi dữ lắm như Đào Vân Hạc và bạn thân là Bùi Đốc Cung rủ nhau ôm đào ở xóm Khâm Thiên đến tận gần trưa hôm sau. Chẳng may hai anh của Vân Hạc là Bằng Đoàn và Tiêm Hồng từ quê ra xem bảng, đi lùng kiếm vì biết thằng út nhà mình thông minh tuyệt đỉnh, nhưng có dịp cũng bê tha dữ lắm. Vân Hạc được mật báo hai anh đến bền chui xuống gầm giường.Originally Posted by TiếngXưa
Tình nghĩa thầy trò và bạn bè nhà nho thật vô cùng trang trọng và thắm thiết. Bố cô Ngọc là bạn thân của cụ Bảng Tiên Kiều, thày của Vân Hạc. Cụ Bảng thấy cô Ngọc ngất xỉu vì thất tình, bèn làm mai cho Vân Hạc. Lấy Vân Hạc rồi, cô Ngọc tảo tần chắt chiu tháng tháng cho chồng đi thi. Vân Hạc thi hương đỗ thủ khoa. Dưới ngọn bút tài tình của cụ Ngô Tất Tố, độc giả như sống lại một thời vang bóng của các cụ ta ngày xưa.
CT
Last edited by CảThộn; 16-05-2011 at 01:10 PM.
TX đã tìm đươc một ít hình ảnh thật- có lẽ vào đầu thế kỷ 20 - cho thấy các thí sinh vác "Lều chõng" đi thi như thế nào.
đây là quang cảnh trường thi.
Và... ĐÂY, CHÂN DUNG NGÔ TẤT TỐ và hình bìa tác phẩm Lều Chõng trong ấn bản thứ nhất.
Sau đây là một nhận xét mà TX thấy rất đáng đọc, trich từ Thưviên Ebook.
Nghe nói truyện đựơc một hãng phim ở VN làm, nếu thuần túy là theo truyện để dựng lại những hình ảnh sinh hoạt cuả giới sĩ phu nước ta thời xưa thì có nên mua để xem không bác Cả và chị Tigon?Chỉ riêng trong Lều chơng, chúng ta thấy Hà Nội hiện lên với nhiều nét đẹp, người Hà Nội từ những cô hàng bán giấy bút, cho đến ông chủ quán trọ cũng đều hết sức tài hoa, lịch thiệp. thường vẫn được mô tả như là một tác phẩm có những nét tự truyện. Bởi vậy, với Lều chơng, có thể nói Ngô Tất Tố đă ghi nhận một phần những ảnh hưởng mà Hà Nội để lại trong cuộc đời những kẻ sĩ tương tự như ông. Bấy giờ mức độ xâm nhập của văn minh phương Tây vào xă hội Việt Nam c̣n là hạn chế. Hà Nội chưa có vẻ sầm uất với nhiều nét sinh hoạt thị dân rơ rệt như sau này. Nhưng lên Hà Nội, lớp học tṛ như Đào Vân Hạc vẫn cảm thấy có ǵ thật thoải mái, họ dễ dàng t́m được chút tự do lặt vặt như xuống xóm cô đầu... cô đầu lúc ấy c̣n là một thú chơi thanh nhă hoặc thăm thú các nơi. Điều có ư nghĩa quan trọng hơn : lên đây, những kẻ gọi là nhân tài các tỉnh có dịp tṛ chuyện, “đấu” với nhau để tự kiểm tra sức học, tŕnh độ năng lực của ḿnh. Riêng với Đào Vân Hạc, th́ trong những dịp thi cử, chàng cảm thấy cái vô nghĩa của con đường hoan lộ mà việc học đă mở ra và chàng cả quyết sống theo lối ở ẩn giữa đời. Đấy cũng là những kết luận mà chỉ những kẻ sĩ tương đối từng trải mới có được.
Cám ơn hiền muội Tiếng Xưa thật nhiều. Khung cảnh các trường thi ngày xưa là thế đó. Nếu có ai làm phim. CT sẽ mua vài ba bộ video, hoặc in tái bản, chắc chắn sẽ mua ít cuốn để gối đầu giường và tặng bạn bè.TX đã tìm đươc một ít hình ảnh thật- có lẽ vào đầu thế kỷ 20 - cho thấy các thí sinh vác "Lều chõng" đi thi như thế nào.
đây là quang cảnh trường thi.
Và... ĐÂY, CHÂN DUNG NGÔ TẤT TỐ và hình bìa tác phẩm Lều Chõng trong ấn bản thứ nhất.
Sau đây là một nhận xét mà TX thấy rất đáng đọc, trich từ Thưviên Ebook.
Nghe nói truyện đựơc một hãng phim ở VN làm, nếu thuần túy là theo truyện để dựng lại những hình ảnh sinh hoạt cuả giới sĩ phu nước ta thời xưa thì có nên mua để xem không bác Cả và chị Tigon?
Xin hỏi hai vị Tigon và Tiếng Xưa là có nên đăng Lều Chõng vào mục này không. Tất cả có 20 hồi thôi.
Sau đây là một hồi SAMPLE :l
Lều Chơng
Ngô Tất Tố
Chương 1
Ngày nay nghe đến hai từ "Lều Chơng", có lẽ nhiều người sẽ lấy làm lạ v́ những từ ấy từ biệt chúng ta mà đi tới chỗ mất tích đă gần ba chục năm nay. Nhưng mà trước hơn hai chục năm đi ngược trở lên, cho đến hơn một ngh́n năm, "Lều" "Chơng" đă làm chủ vận mệnh của giang sơn cũ kỹ mà người ta tán khoe là "bốn ngh́n năm văn hiến". Những ông ngồi trong miếu đường làm rường cột cho nhà nước, những ông ở nơi tuyền thạch, làm khuôn mẫu cho đạo đức phong hóa, đều ở trong đám "lều chơng" mà ra. Lều chơng với nước Việt Nam chẳng khác một đôi tạo vật đă chế tạo đủ các hạng người hữu dụng hay vô dụng. Chính nó đă làm cho nước Việt Nam trở nên một nước có văn hóa. Rồi lại chúng nó đă đưa nước Việt Nam đến chỗ diệt vong. Với chúng, nước Việt Nam trong một thời kỳ rất dài kinh qua nhiều cảnh tượng kỳ quái, khiến cho người ta phải cười, phải khóc, phải rụng rời hồn vía.
Ngô Tất Tố
Thời vụ số 109 ra ngày 10-3-1939
Gần nửa tháng rồi, trong làng Văn khoa, lúc nào cũng náo nức, rộn rịp như sắp kéo hội. Đ́nh trung điếm sở cũng như quán nước hàng quà chỉ làm chỗ hội họp của các ông già, bà già và những cây gậy trúc mũi sắt, những gói trầu cau lớn bằng cái đấu. Chuyện mới, chuyện cũ luôn luôn theo những băi cốt trầu, những làn khói thuốc đồng thời tuôn ra và nổ như bỏng rang. Ông này nhắc làng ḿnh thật được hướng đ́nh. Ông kia đoán họ Trần kết ngôi mộ tổ. Bà này bảo cụ đồ phúc đức hiền hậu,chịu khó lễ các đền chùa. Bà kia khen cô nghè tốt nết đủ điều, biết phân biệt kẻ trên người dưới.
Cái hoa gạo nở đầu tháng giêng đă được tán là điềm tốt. Con khanh khách kêu trên các đ́nh giữa ngày khai hạ, cũng được tôn là tin mừng. Câu chuyện tuy duy nhất chỉ quanh quẩn có thế, nhưng sự nô nức đă bắt người ta cứ phải chiếu đi chiếu lại bàn tán hết ngày ấy sang ngày khác, đầu làng cuối làng, thường có những tiếng cười nói rầm rầm. Hôm nay lại càng tấp nập hơn nữa. . . .
Tử lúc trời mới sáng rơ, một hồi mơ đă tiệp tiếng vang của ba hồi trống cái khua động góc trời trên đ́nh. Với chiếc dải lưng lụa đỏ bỏ múi sang cạnh sườn, lư trưởng không khác phó lư, trương tuần, tung tăng vác tay thước chạy nhào từ đ́nh đến điếm. Giữa một hồi tí u của những tiếng hiệu ốc đi đôi với dịp hiệu sừng, người ở các xóm kéo ra tíu tít. Chỗ này vài chục đàn ông đi với mai, thuổng, xẻng, cuốc gậy nạng và câu liêm; chỗ kia mươi người đàn bà và những quang, thúng, sảo, sọt lủng lẳng dưới đầu đ̣n gánh. Một toán lại một toán. Một lũ lại một lũ. Ống quần xắn trên đầu gối, gấu váy kéo lên đến nửa bụng chân, các toán, các lũ lần lượt tiến vào sân đ́nh.
Một bầu ồn ào chiếm cả khu đinh và điếm. Mặt trời từ trên ngọn tre xuyên sang mái đ́nh tưng bừng đón tiếng chào của đàn chim sẻ. Ánh sáng lóng lánh chiếu trên núm quả dành của đôi đồng trụ cửa đ́nh.
Cái ồn ào mỗi lúc một lớn. Chĩnh nước chè khô đă bị mấy chục bát đàn vục cạn. Hai thùng cau khô để đó dần dần biến thành đống bă trầu tàn. Hết thảy các toán, các lũ nhất tề đứng dậy. Như một đạo quân ra trận, mấy trăm con người rầm rập kéo ra đầu làng và vui vẻ tiến thẳng đến đoạn đường cùng tận địa giới.
Theo mệnh lệnh của ông lư, ông phó, ông trương, dân phu bát đầu sang sửa từ đầu địa phận trở về. Các bầu tát nước đều được bồi đắp phẳng phiu. Những đám cỏ gấu ven đường đều bị giẫy sạch và hắt xuống ruộng. Người tá cắt hết những cây vẩy ốc bám vào ven thành. Người ta giật hết những cái ánh tre khum khum rủ trên đường cái. Người ta quét hết những đông cặn rác kinh niên bừa băi khắp các đầu ngơ ven đường. Hương lư vẫn thúc giục vội vă. Tù và vẫn rúc từng hồi dài từ xóm này đến xóm kia. Trời dần dần nóng thêm. Mấy trăm bộ mặt đỏ như đồng tụ mồ hôi đổ ra bóng nhoáng. Nhưng cái oi bức của tiết đầu hạ vẫn không ngăn nổi sự nô nức của đám người làm việc hết ḷng.
Gần đến nửa buổi, bao nhiêu khúc đường khấp khểnh, gồ ghề đều trở nên những dải đất óng mượt như tấm lụa mới. Những tiếng cười nói vui như ngày tết, lại đưa các toán, các lũ dân phu lần lượt trở về sân đ́nh.
Một tuần trầu nước vừa tàn, lư trưởng đứng trên thềm đ́nh dơng dạc nói xuống:
- Trưa lắm rồi! Xin « chạ" đi rửa chân tay và cất đồ đạc. Rồi "chạ" đến luôn nhà quan tân khoa để c̣n làm rạp, kê phản, sắp sửa đũa bát mâm nồi, kẻo nữa không kịp?
Một buổi ồn ào dồn dập trong đám đông, đàn ông, đàn bà, lẻ tẻ ai về nhà nấy. Trương tuần cắt lũ tuần phu canh cổng làng. Lư trưởng, phó lư và tất cả những hạng đàn anh lật đật kéo vào nhà ông nghè mới. Ở đây, từ đầu cổng cho đến xó bếp toàn lả những vẻ vui mừng. Các ông, bà, cô, cậu trong quan họ đầ họp tấp nập. Trên chiếc ghế ngựa quang dầu kê ở gian giữa, cố ông bắt chân chữ "ngũ", ngồi bằng điệu bộ rất đắc ư. Phía dăy phản ở gian bên cạnh, ông trưởng họ Trần thong thả đưa chiếc quạt thước phẩy mấy cḥm râu trắng xóa, bàn định các việc sẽ đến trong ngày mai.
Ngoài sân, cố bà cũng như cô nghè, tất tả chạy ngược chạy xuôi, vừa sắp sửa các thứ đồ dùng, vừa cắt đặt việc này việc khác. Sau mấy cái vái cung kính dâng khắp các cố ông, cố bà và các vị già lăo, lư trưởng, phó lư và bọn trùm trưởng ghé ngồi vào hàng ghế cuối cùng. Dân làng kéo đến môi lúc mỗi đông. Từ nhà dưới đến nhà trên, kẻ đứng, người ngồi, lố nhố như một khu chợ. Theo lởi cắt cử của các vị tôn trưởng, những người "làm giúp" tới tấp đi t́m công việc. Mượn mâm, mượn nồi, mượn bát đĩa và gánh nước đô đầy các chum, các vại, đó là phận sự của đàn bà. C̣n phe đàn ông th́ chia ra thành hai ban: một ban chôn tre, dựng rạp, kê phản, kê ghế, sắp đặt các đồ bài trí, một ban nữa vào chuồng bắt lợn, làm gấp mấy chục mâm dấm ghém để kịp làng xóm họ mạc ăn tạm bữa trưa.
Công việc bắt đầu túi bụi. Tiếng người ḥ thét, tiếng mâm bát đụng nhau, ḥa với tiếng lợn kêu ́ éc ngoài vườn làm thành cái vọng ầm ầm của một đ́nh đám to lớn. Hơi lửa trong bếp hợp với hơi người các nơi càng tăng thêm sức nóng của trời hè. Đúng trưa, cỗ bàn làm xong, hai ṭa rạp lớn cũng vừa lợp kín. Những chiếc chiếu hoa dài thườn thượt như lá cót đại lần lượt phủ kín các dăy giường phản từ trong nhà ra ngoài sân. Hàng mấy chục mâm rau nộm thịt mỡ chất đầy trong những bát đàn, đĩa đàn, la liệt đặt khắp các nhà các rạp.
- Xin mời bà con hăy đi xơi cơm kẻo đói. Các việc để đó ăn xong rồi ta hay làm.
Lời nói chia ông trưởng họ Trần không kém tiếng ḥ của ông đại tướng đứng đầu ba quân, nó có sức mạnh khiên cho mọi người răm rắp đứng dậy. Đàn ông với đàn ông, đàn bà với đàn bà, bốn một, tám hai làng xóm, họ mạc tự ư rủ nhau, tiện chiếu nào ngồi vào chiếu ấy. Mâm này gọi rượu, mâm kia gọi cơm, rồi mấy mâm khác vâm véo giục lấy nước canh nước mắm. Lối đi chật hẹp trong mấy gian rạp thành chỗ chen nhau của người ra vào.
Giống như lớp tằm ăn rỗi, một loạt năm sáu chục mâm nhất tề nhấc chén cất đũa. Mặt trời chênh chếch chiếu vào đầu rạp, các mâm chỉ c̣n bát không, đĩa không. Bằng một giọng nói chững chạc, ông trường họ Trần tỏ ra người rất thạo việc:
- Xin mời bà con ăn trầu, uống nước, rồi th́ ai vào việc ấy đi cho. Xem chừng công việc hăy c̣n nhiều lắm. Ta phải làm gấp mới được!
Bao nhiêu mâm cỗ ăn tàn lần lượt bị đưa xuống khu sân bếp, để nhường các chiếu trong rạp cho những đ́a trầu cau khô và những đoàn ấm tay đựng nước chè xanh. Tiệc trầu nước không đầy một khắc. Mọi người ồ ạt đứng lên.
Lúc này công việc càng rộn rịp. Ở đằng sau nhà những người vật trâu ḅ reo ầm ĩ. Ở trong rạp, có một đoàn dao thớt kư cốc băm thịt, băm xương. Và ở trước sân, mấy chục chiếc chày huỳnh huỵch nện xuống đáy cối đá đại. Một đám vàng vàng đỏ đỏ nghễu nghện tử nhà dưới bếp lên nhà trên. ĐÓ là các thứ xôi gấc, xôi dành và xôi lá diễn đóng trong những chiếc "mâm dàng" sơn son.
Góp vào đó, mỗi mâm thêm một cái sỏ lợn, hoặc cái "lăm" lợn, một nậm rượu và một đĩa trầu. Ông trướng họ Trần xúng xính trong chiếc áo tế màu lam cụng kính đi theo mấy mâm xôi thịt để thay mặt cố ông lễ yết các nơi đinh, chùa, văn chỉ, và các nhà thờ đại tôn, tiểu tôn. Vọng canh đầu cổng 'tùng tùng' mấy tiếng trống báo. Tiếp đến một tràng pháo nổ liên thanh. Hai mâm cau tươi đưa hai ông bạn thân của cố ông đến mừng quan nghè. Bằng một dáng bộ ung dung, cố ông từ trên ghế ngựa quang dầu khoan thai tḥ chân xuống đất. Ngài sẽ sàng xỏ chân vào giày và trịnh trọng bước ra đầu thềm. Rồi vái một vái gần sát mặt đất, cố ông cung kính mời quí khách lên thẳng nhà trên.
Trống cái ngoài cổng lại điểm mấy tiếng giật giọng. Một lũ cai tổng, phó tổng, lư dịch các xă trong tổng, lố nhố theo mấy bao chè sinh hậu và một ḥm pháo bàn đào khúm núm tiến vào trong rạp. Mấy ông quan họ c̣n đương vồn vă mời khách vào ghế, và mấy ông khách hàng tổng c̣n đang đưa đẩy nhường nhau ngồi trên, th́ ở ngoài cổng lại có mấy tiếng trống cái báo hiệu.
Theo h́nh thế của đám rồng rắn, một bọn chừng bốn mươi người kéo dài từ cổng vào sân với chiếc khay vuông có để vài bức câu đối nhiễu đỏ. Giờ này mà đi, trống báo luôn luôn không dứt, khách đến mỗi lúc mỗi nhiều. Bọn này ngồi chưa yên ghế, bọn khác đă rầm rập kéo vào. Mấy ông quan họ chuyên việc tiếp khách, ai nấy nhễ nhại mồ hôi. những cậu học tṛ bé con cuống cẳng chạy không kịp nước để khách dấp giọng.
Trên chiếc án trước thềm, chè, pháo, cau tươi chất đầy như quả non bộ. Liễn con công, câu đối vóc nhiễu, treo khắp vách, khắp tường. Những cỗ gị, nem, ninh, mọc kế tiếp nhau từ phía cỗ đệ lên. Khách khứa lục đục vào tiệc. Bọn nào đến trước ăn trước, bọn nào đến sau ăn sau. Mâm này bưng ra, mâm kia bưng vào. Trong rạp cũng như trong nhà, không lúc nào không có vài mâm ăn uống.
Trời gần tối, khách đă hơi văn. Hồi trống thu không của điếm canh vừa tan, những cây bạch lạp, những quả đèn lồng, những đĩa dầu trong các quang tre lần lượt theo nhau bắt lửa. Ngoài sân, trong rạp ánh sáng rực rỡ như ban ngày. Ông trướng họ Trần cởi tấm áo lam trao cho người nhà cất đi rồi gọi lư trưởng, phó lư đến hỏi:
- Thế nào, những đồ hành ngơi ngày mai, các thầy sắp sửa đủ chưa?
Lư trưởng nhanh nhầu:
- Tŕnh cụ, chúng con sắm sửa đâu đấy cả rồi.
Phó lư lễ phép nói thêm:
- Tŕnh cụ, c̣n thiếu hai cái cán cờ tứ linh, v́ bị mọt gấy, chúng con đă t́m đôi sào phơi dùng tạm.
- Những ai đi rước? Cắt cử xong chưa?
- Bẩm đă! Tất cả hơn một trăm suất, toàn là người làng, chúng con không dám cắt đến ông nào trong quan họ.
Ông trưởng họ Trần hơi cau lông mày:
- Cái đó là lẽ tất nhiên. Việc khác, dân làng cũng không được phép cắt người quan họ đi rước, huống chi việc này... Thế các thầy có dặn những người vào việc phải ăn mặc cho tử tế không?
- Bẩm có. Chúng con đă bắt dân làng đều mặc áo đỏ và thắt dải lưng màu xanh. Ai không có sẵn th́ phải đi mượn.
Ông trưởng họ Trần ra bộ vừa ư:
- Phải cho trang trọng một chút mới được... C̣n có hàng tổng, hàng huyện trông vào. Không nên cẩu thả để cho người ta chê cười làng ḿnh.
Một người tuần phu ở cổng đi vào, chắp tay đến đứng dưới thềm:
- Tŕnh cụ, phường chèo đă đến.
Ông trưởng họ Trần ngẫm nghĩ giây lát:
- Ra bảo chúng nó cứ ngồi ngoài ấy. Lúc nào có người ra gọi sẽ vào.
Rồi, chỉ tay ra thẳng gian rạp chính giữa, ông ấy nh́n mặt lư trưởng, phó lư:
- Bây giờ, công việc đă thư, các thày hăy sai đứa nào thu xếp chỗ này, để cho phường chèo vào hát một lúc.
Lư trưởng, phó lư sung sướng như lính lệ được chuyến sai, họ dạ một tiếng rất gọn và cùng đem theo lệnh của ông trưởng quan họ xuống nẻo nhà dưới loan báo cho bọn trai làng.
Qua một hồi dọn dẹp, kê cúng, gian rạp chính giữa nghiễm nhiên thành một sân khấu lâm thời. Trống chầu trên thềm thủng thẳng điểm bốn, năm tiếng. Chừng hơn mười người phường chèo theo đôi ḥm vuông lố nhố tiến vào. Trẻ con đua nhau ḥ reo. Trong rạp ồn ào như đám vỡ chợ. Sau khi mấy bộ quần áo đă vắt lên sợi dây thừng chăng suốt hai chiếc cột rạp, để ngăn cho nửa gian rạp thành một căn buồng, hộp 'phấn, hộp son và những mũ bạc, mũ vàng, mũ lông công, mũ cánh chuồn, la liệt bày ra nắp ḥm mặt án.
Trống rung. Mơ điểm nhát gừng. Phèng phèng, chũm chọe đồng thời nổi lên. Tṛ bắt đầu diễn. Trước rạp, sau rạp và hai bên rạp, người đứng chật như nêm cối. Hết một hồi trống dạo tṛ, cả đám đều im phăng phắc để nh́n bộ miệng người kép giáo đầu đương mấp máy môi sau một chiếc quạt giấy. Đánh sạt một cái, cái quạt bị cụp hẳn lại, người kép lấy hết gân mặt gân cổ, gân môi để ngân cho giọng thật dài:
- Nhớ thuở xưa tích cũ, có một chàng trai tên gọi Lưu B́nh...
Mọi người xôn xao bảo nhau:
- À họ làm tṛ "Tây Dương nghĩa phụ".
Đêm càng khuya, tṛ càng xô xát, khán giả càng nô nức. Người ta vỗ tay cười reo khi nghe anh hề cắt nghĩa "đại phong" là lọ tương. Và người ta tỏ vẻ ái ngại thương xót, khi thấy Lưu B́nh lắc đầu nhăn mặt trước bát cơm thiu và quả cà mốc của nhà Dương Lễ.
Nửa đêm, tṛ vừa hết vở. Khán giả ồn ào giải tán sau một hồi trống tan tṛ. Ông trưởng họ Trần oai vệ ra lệnh cho bọn lư trưởng, phó lư:
- Bây giờ nửa giờ tư rồi, sang giờ sửu th́ phải khởi hành.. Các thầy giục họ bưng mâm để chạ xơi rượu, không th́ trễ quá.
Chương 2 – NGHÈ TRẦN ĐẰNG LONG VINH QUI BÁI TỔ
Lại một lần nữa, ruột gan cô Thúy không ḱm được sự hồi hộp. Và cái hồi hộp lần này có lẽ c̣n mạnh hơn mấy lần trước nhiều lắm. Trí nhớ của cô c̣n in rành rành. Cách đây vừa đúng một năm, bấy giờ cô mới có mười chín tuổi. Cái đêm sắp sửa thắng quần thắng áo để đi làm người nội trợ cho cậu khóa Trần Đằng Long, tim cô đă bị một phen rung động. Song lúc ấy cô chỉ tự thấy bẽn lẽn và cứ nghĩ quanh nghĩ quẩn những cảnh tượng đầu tiên và những câu nói thứ nhất của ḿnh trong khi bắt đầu giáp mặt người bạn trăm năm. Thế mà thôi. Rồi đến hồi cuối tháng một năm ngoái, khi được tin chồng cô đỗ cử nhân, bụng cô lại nôn nao lần nữa. Nhưng cái địa vị của một cô cử vẫn không thay đổi hoàn cảnh của một cô khóa, cho nên lúc này ở trong ḷng cô chỉ có một sự sung sướng êm đềm, nó không bắt cô kích thích nhiều quá. Lần này khác hẳn. Tuy quăng đường từ cô cử lên đến cô nghè,cũng không lạ hơn quăng đường từ cô khóa lên đến cô cử, nhưng cái khó nghĩ cho cô là cuộc vinh qui ngày mai.
Bởi v́ từ thuở tấm bé đến giở, chưa từng thấy người con gái nào được cái vinh hạnh như ḿnh, và chưa được rơ cái quang cảnh ấy ra sao, cho nên óc cô cứ phải loanh quanh suy tính: " Không biết chốc nữa ḿnh sẽ phải ngồi thế nào, phải đứng thế nào, và phải ăn nói thế nào cho đúng điệu bộ một bà tiến sĩ?" Hỏi măi, cô vẫn không t́m thấy câu trả lời. Trống canh ngoài điếm chợt điểm ba tiếng muốn báo để cô biết cái giờ lên đường sắp đến nơi rồi. Khêu rơ ngọn đèn trên quang, cô vội xổ đầu ra chải. Mái tóc mấy lần rẽ đi rẽ lại, mà khi ngó vào trong gương, đường ngôi trên trán vẫn chưa được ngay. Cô đương băn khoăn, muốn sửa thêm cho nó thật chỉnh, ngoài rạp vừa nổi hồi trống tan tṛ. Cố bà ở ngoài bước vào, giục cô sang pḥng bên kia cùng ăn cơm tạm.
Theo lời mẹ chồng, cô vội bỏ gương, bỏ lược đi ra. Sau khi điểm tâm bằng một đĩa xôi và hai bát chè, cô lại sang pḥng bên này. Bổ cau, têm trầu, giở gói thuốc lá quấn vài chục điếu, rồi cô xếp cả vào cái tráp tṛn sơn son, và thêm vào đó ít cánh hoa hồng, hoa huệ.
Nhà dưới, làng xóm ăn uống đă xong. Ai nấy tấp nập đi lấy cán cờ, cán quạt và t́m đ̣n vơng. Trống ngực khi ấy lại càng đập mạnh, cô vội mở rương lấy hết mấy bộ quần áo mới ra thay. Quần cũng như áo, các cái đều vừa như in, chỉ tiếc đôi giầy vân hài khí chật, làm cho hai bàn chân cô đều thừa một ngón chân út.
Ngoài rạp, chiêng, trống xen nhau thôi thúc hết một hồi thứ nhất, cố ông, cố bà đă cho gọi cô ra đứng chờ sẵn trên thềm. Bốn chiếc vơng đào, đ̣n cong, mui luyện cũng đă chực ở dưới sân. Đợi cho dứt hồi chiêng trống thứ hai, th́ ba chiếc vơng cũng hạ thấp xuống, cô và cố ông, cố bà mỗi người bước lên một vơng. Chiêng trống điểm thêm một hồi và ba tiếng nữa, tức th́ bốn đôi đèn lồng dẫn đường cho bốn chiếc vơng từ từ tiến ra ngoài cổng.
Cái vơng bỏ không ra trước rồi đến vơng cố ông, rồi đến vơng cố bà, rồi đến vơng của cô nghè. Cuối cùng th́ bọn trai làng khiêng vác cờ quạt tàn lọng.
Ra khỏi cổng nhà, chiêng trống lại im, lọng vẫn cụp cờ vẫn cuốn, cả đám lần lần tiến trong bóng cây âm thầm. Nếu không có tiếng nói chuyện rầm rầm và mấy ngọn đèn le lói, có khi nhiều người sẽ ngờ là toán kỳ binh kéo đi đánh úp chỗ nào. Tới đầu địa phận, xa trông trước mặt, thấy có bóng người lố nhố trong đám ánh lửa vàng vàng. Ai nấy đều biết ngay rằng: đó là những người hàng tổng cũng đi dự vào cuộc rước ấy.
Mấy người đàn anh trong bọn dân phu hàng tổng cung kính vái chào hai cố và bà nghè. Hai toán người này liền nhập vào làm một, rồi cùng thẳng đường trẩy đi. Lần này là lần đầu tiên trai làng Văn khoa được làm những kẻ đồng hương với quan nghè, cho nên mỗi người đêu nhận thấy ḿnh vinh dự hơn hết những người các làng khác trong tổng. Họ tự coi họ là chủ, c̣n những người kia là những kẻ phục dịch. Trời gần sáng. Trên đường đi đă rơ bóng người. Trong bọn dân làng Văn Khoa, một ông vác cờ ngoảnh lại nh́n lũ hàng tổng, rồi mỉm cười và nói với người bên cạnh:
- Thảo nào người ta vẫn bảo: "Chưa đỗ ông nghè đă đe hàng tổng". Coi vậy!..., đỗ đến ông nghè cũng có sướng thật. Cả tổng đều phải đi rước!
Đến ông vác lọng nối lời:
- Ấy là bây giờ đă giảm hơn xưa nhiều lắm... Hôm qua, tôi thấy các cụ nói rằng: ngày xưa, trong đời nhà Lê nhà liếc ǵ đó, mỗi khi có một ông nghè mới đỗ, hàng tổng, hàng huyện, đều phải đem cờ đem quạt đến tận kẻ chợ mà đón. Nhưng từ năm Gia Long nguyên niên mà đi, kẻ chợ dời vào Thuận Hóa, người Bắc tới đó xa quá, các quan sợ làm phiền dân, cho nên chỉ bắt rước từ tỉnh nhà trở về mà thôi.
Rồi ông vác tàn nói xen:
- Phải rồi. Tôi cũng nghe nói thuở xưa ông nghè oai lắm. Hễ mà đỗ lên một cái th́ là nội những ruộng đất trong tổng muốn cắm chỗ nào cũng được. Chẳng những cắm đâu dân chịu đấy, mà lại c̣n được hàng huyện làm cổng, hàng tổng làm nhà cho nữa, thế mới sướng chứ!
Và ông cầm cờ vắt lại:
- Có thế thật đấy. Tháng trước , khi được tin mừng ở kinh đô báo về, cô nghè có cho gọi tôi vào dọn nhà cửa, sân vườn. Gần trưa, các cậu học tṛ về hết, cố ông bảo tôi lên thềm nhà học hầu nước. Lúc ấy, tôi thấy cố nói với cụ trưởng họ thế này: " Làng K.Q.Đ. ở cạnh đường xứ, chỗ gân sông đông, trước kia là đất làng Vân. Về sau có ông họ Đinh - cố có nói tên nhưng tôi quên mất - có ông họ Đinh ở K.Q.Đ. thi đỗ tiến sĩ, mới cắm khu đất ấy làm dinh. Rồi th́ những kẻ tôi tớ cũng theo đến mà ở. Dần dần thành ra một cái làng. Xem thế th́ biết cái chuyện "hàng huyện làm cổng, hàng tổng làm nhà" mà trong phương ngôn đă nói là chuyện có thật . . .
Cả tụi chép miệng ra ư tiếc rẻ:
- Hoài của! Nếu như lệ ấy c̣n đến ngày nay, có lẽ chúng ḿnh cũng được đi theo quan nghè để lập thêm làng Văn khoa nữa.
Câu chuyện đương c̣n tiếp tục bên đường chợt có dăy quán bán quà. Theo lời cố ông ở trên đưa xuống, hàng tổng đều được dừng lại tạm nghỉ. Bước chân ra đi từ đầu canh ba đến giờ, bọn phu hàng tổng chừng đă thấy đói. Họ kéo ồ vào khắp các quán, kẻ có tiền ăn quà ăn bánh, kẻ không tiền th́ giở cơm nắm ra chấm với muối vừng.
Lúc ấy mặt trời đă lên độ hai con sào, trên đường, ngoài khách đi chợ, loáng thoáng có vài bọn đi xem. Bọn phu hàng tổng mỗi người vừa kịp uống một hớp nước, hút một điếu thuốc th́ đă được lệnh cử bộ. Chuyến này là lượt trở đi, chưa cần phải giữ nghi vệ. Người đi vẫn quăng thưa quăng mau, cờ quạt tàn, lọng vẫn nghiêng ngả, ngả nghiêng, cái chổng đầu lên, cái chúc đầu xuống. Vào khoảng nửa buổi th́ tới cửa tỉnh. Hàng phố lố nhố kéo nhau ra xem. Ngày trước những ông nghè mới, sau khi ở kinh, lĩnh cờ biền về thẳng tỉnh nhà để vào lễ quan tổng đốc đều phải ra luôn nhà trọ, rồi th́ hàng tổng đến đó rước về.
Nhưng quan tổng đốc bây giờ là bậc hiếu học, thấy ông tân khoa Trần Đằng Long trẻ tuổi, linh lợi, ngài càng yêu mến, nên mới phá cách mà lưu ông ấy ở lại trong dinh và đă phi trát về huyện, sức các dân xă phải vào trong dinh đốc bộ mà đón.
Theo lệnh ấy, vơng, lọng, cờ quạt, cứ việc nghênh ngang tiến vào cửa thành. Đến cổng dinh quan tổng đốc, cố ông, cố bà và cô nghè xuống vơng đi bộ. Giữa mấy tiếng trống báo rất hùng dũng của bọn lính canh trên cḥi, một người đội tuần lật đật ở trong chạy ra. Cố ông, cổ bà và cô nghè sửa lại khăn áo cho thật tề chỉnh để theo hắn đi vào trong dinh.
Làng tổng xúm lại từng tốp ngồi lê ngồi la ở các băi cỏ ngoài dinh, kẻ ăn trầu, người hút thuốc vặt. Cờ quạt vơng lọng, dựa ở bên đường ngổn ngang. Nửa giờ sau, giữa lúc dân phu đang vây quanh chĩnh nước chè tươi và chiếc điếu cày, th́nh ĺnh mấy ông bô lăo đều quay vào phía cửa dinh, ai nấy cong lưng vái một vái cực kỳ trịnh trọng.
Quan nghè đă đi với cố ông từ trong dinh ra. Cả bọn hàng tổng răm rắp đứng lên, ai vào công việc của người ấy. Bốn chiếc đ̣n vơng ghếch đầu ven tường cũng như số nhiều cờ quạt, tàn, lọng đều được nhấc ra một cách vội vàng. Các vơng đều chế theo kiểu bát cống, mỗi cái phải tám người khiêng. Với chiếc nón dấu đội đầu và bơ áo xanh nẹp đỏ,
phủ tấm ban kiên màu đỏ, tất cả ba mươi hai người phu cơng nhất tề đỡ tay vào các đầu đ̣n để hạ cho mấy chiếc vơng thấp gần mặt đất. Giống những ông nghè bầng giấy mà hàng nam đến rằm tháng tám, người ta vẫn thấy ở cỗ trông trăng quan nghè đi ủng đen, mang xiêm xanh, bận áo thụng lam và đội mũ cánh chuồn lóng lánh những bông hoa bạc. Sau khi vị tân khoa ấy đă bệ vệ bước chân lên vơng và ngồi chống tay vào chiếc gối xếp đặt ở đầu vơng, cố ông, cố bà, lần lượt trèo vào vơng ḿnh. .
Sau rốt đến lượt cô nghè. Với hai g̣ má đỏ bừng như muốn biểu lộ một cái tâm trạng nửa mừng nửa thẹn, cô này nh́n trộm bộ điệu lên vơng của chồng và của cha chồng, mẹ chồng. Rồi sè sẽ xếch cao hai ống quần lĩnh và rón rén cất cái gót của chiếc vân hài,cô ghé ngồi vào chỗ mép vơng để co hai chân lên vơng. Mấy chục người nhất tề nâng các đ̣n vơng lên vai và đứng im lặng chờ nghe hiệu lệnh.
Đám rước lúc ấy bắt đầu sắp thành hàng ngũ. Đầu quân là lá cờ đỏ có thêu bốn chữ "nhất giáp tiến sĩ" . Rồi đến bốn chiếc lọng vàng nghiêng đầu vào nhau che cho mấy chữ "ân tứ vinh qui" đề giữa tấm biển sơn son chung quanh có lớp riềm nhiễu đỏ. Rồi đến một chiếc trống đánh đu dưới cây đ̣n gỗ bắc dọc trên vai hai người dân phu. Kề đó, ông thủ hiệu trống luôn luôn tỏ vẻ oai vệ bằng bộ mũ tế, áo tế, cái dùi trống chênh chếch gục đầu vào ngực và đôi hia đen xúng xính dưới hai ống quần màu "dúm". Tiếp đó, bốn cậu bé con đứng ra bốn góc để chiếm lấy một khu đất vuông vắn như h́nh bàn cờ. Cả bốn, ai cũng như nấy, áo đỏ, dải lưng xanh, xà cạp màu xanh, tay trái chống vào cạnh sườn, tay phải vác lá cờ phất khuôn khổ vừa bằng vuông yếm. Rồi đến ông cầm trống khẩu. Rồi đến vơng của quan nghè. Đi kèm ở hai bên vơng, hai người rước đôi lọng xanh chóp bạc, hững hờ giương ở cạnh mui vơng. Và thêm vào đó, bên này một người vác chiếc quạt lông, bên kia, một ông lê mễ cắp cái tráp sơn đen và xách một chiếc điếu ống xe trúc.
Sau vơng, phấp phới năm lá cờ vuông, đủ cả năm sắc xanh, đỏ, vàng, trắng và tím. Đứng đúng như năm cái chấm ở mặt « ngũ » của con tḥ ḷ, năm ông vác cờ đi giầy tầu, mặc áo nhiễu điều, đội mũ đuôi én, và đều khum tṛn hai tay để giữ lấy cây cán cờ cắm trên chiếc cối gỗ đeo ở trước bụng. Rồi đến ông cầm kiểng đồng. Rồi đến vơng của bà nghè.
Bằng tấm áo lụa màu hồng điều và ṿng khăn nhiễu màu cánh chả vấn kiểu vành dây, hai người con gái rón rén đi hầu cạnh vơng để vác cây quạt lá vả và bưng cái quả sơn son. Cũng như vơng của quan nghè, vơng của bà nghè cũng được hộ vệ bằng đôi lọng xanh, chỉ kém có cái chóp bạc.
Rồi đến vơng của cố ông. Rồi đến vơng của cố bà. Rồi đến mấy ông bô lăo khúm núm trong những tấm áo thụng màu lam. Rồi đến các thứ kèn trống đàn sáo. Rồi đến một dăy chừng bốn, năm chục lá cờ sắp theo hàng một, cái nọ cách cái kia độ vài ba thước. Cuối cùng th́ là hai người khiêng chiêng. Ông thủ hiệu chiêng phục sức và điệu bộ không khác ông chủ hiệu trống, cũng áo tế, cũng mũ tế, cũng đôi hia đen, và chiếc dùi dựa luôn luôn múa ở cửa tay áo thụng.
Với chiếc loa đồng vác vai, lư trưởng Văn Khoa và nhiều chức dịch hàng tổng tung tăng chạy từ đầu nọ đến đầu kia, để làm cho hết phận sự những người dẹp đám.
Sau ba hồi trống cái gióng nhau với những tiếng chiêng bu bu, tiếp đến một hồi trống khẩu đi đôi với hôi kiểng đồng, đám rước lục tục theo con đường cũ đi ra, đàn sáo kèn nhị nổi lên inh ỏi. Ra khỏi cổng thành độ vài chục bước, ông chủ hiệu trống th́nh ĺnh thúc ba tiếng trống díp nhau, để ra hiệu cho hết mọi người đều phải dừng lại. Rồi th́ một tay chống thẳng vào sườn, người giữ hiệu lệnh của đám rước đó khoan thai lui xuống năm bước. Và dang hai chân theo h́nh chứ "bát", ông ấy múa chiếc dùi trống tiến lên năm bước để nện luôn vào mặt trống mấy tiếng tùng tùng. Dứt hồi tùng tùng thứ nhất, bốn cậu bé con cầm bốn lá cờ phất đồng thời quay ḿnh đánh thót và cùng chầu mặt vào nhau. Sau hôi tùng tùng thứ hai, cả bấy nhiêu cậu nhất tề múa tít lá cờ trong tay để chạy cho hết chiều ngang của mặt đường cái, người ở bên tả xông sang phía hữu, người ở bên hữu xông sang phía tả. Luôn hồi tùng tùng thứ ba, các cậu lại đều quay tṛn ngọn cờ và răm rắp lui về chỗ cũ. Đến hồi tùng tùng thứ tư, cờ lại múa bốn cậu lạicùng bước vào giữa đường. Rồi ai nấy đều cúi đầu xuống để phất lá cờ qua mặt và hứ một tiếng thật dài.Thế rồi, mỗi một tiếng tùng là một cái phất cờ, và mỗi cái phất cờ lại một tiếng "hứ". Vừa đú bốn lượt "tùng hứ", ông thủ hiệu trống dơng dạc điểm thưa dùi trống để ra lệnh cho các cậu đó lùi lại chỗ đứng lúc năy và quay mặt nh́n lên tiên quân.
Chiêng trống lại thủng thẳng đánh từng tiếng một, đám rước lại lần lần tiên lên. Đi hết con đường trong tỉnh, mặt trời vừa lên đến thẳng đỉnh đầu. Cả một khu vực mông mênh của bầu trời đều bị nhuộm thành màu vàng chói. Người đi trên đường luôn luôn ngửi thấy mùi khét. Cờ vuông, cờ chéo, hết thảy rũ rượi như lũ ấp mồ. Dân phu hàng tổng ai nấy sắc mặt đỏ gay, mồ hôi thấm ra ngoài áo. Chừng đă khó chịu với sự nóng nực, mấy người đi đâu sè sẽ giục nhau bước rảo cho chóng đến nhà. Nhưng ông thủ hiệu trống cố muốn kéo cho công việc của ḿnh thêm dài, chốc chốc lại tiến ngũ bộ, thoái ngũ bộ, dang cánh tay múa dùi, nháy trống, để diễn một trận "tùng hứ", làm cho cá đám đều phải dừng lại. Trời cứ nắng, chiêng trống cứ tùng tùng, bu bu... đàn sáo kèn nhị cứ thi nhau xuống ch́m lên bổng. Thiên hạ đi xem đông như nước chảy. Nón sơn chen với nón lá, yếm áo lấp ló trong đám áo the. Người ta dắt nhau. Người ta co nhau. Người ta du nhau, đẩy thau. Người ta lội b́ bỏm dưới ruộng lúa chiêm và leo tót vót trên các cành đa, cành gạo. Thân đường chật hẹp không đủ chỗ chứa. Đằng đầu cũng như đằng cuối, chen chúc những người là người. Cờ quạt vơng lọng đều phải ùn lại như một toán quân bị hăm. Lư trưởng Văn khoa hùng dũng kề loa vào miệng : « Bớ hai bên hàng xứ! Dẹp ra để quan lớn tr...ẩy! »
Tiếng "trẩy" như bị dính ở miệng loa. Nó đă xoắn lại như vành trôn ốc và kéo dài ra như một sợi thừng. Đít loa"ngoáy" tṛn độ năm sáu ṿng, vẫn chưa tuôn cho đi hết dư hướng của nó. Những người đứng gân đều phải chối tai. Cả một góc trời như bị xé toạc. Hàng xứ vẫn đâu đứng đấy, h́nh như không ai nhúc nhích. Ông lư của làng quan nghè lại phái trợn mắt phùng mang để "bớ hàng xứ" lân nữa. Cũng vẫn thế. Đường đi cứ bị ngăn cản như thường. Mấy ông tuần phu liền xắn tay áo chạy suốt hai bên dọc đường, và sẵn roi mây trong tay, họ vụt túi bụi một lượt. Đám đông tức th́ dồn dập như một lớp sóng. Người nọ xô người kia,cố cướp lấy đường mà chạy. Bà già, trẻ con ngă sấp ngă ngửa ở các bờ ruộng. Mặt trời chênh chếch về tây. Đường về đă hết chừng hai phần ba. Ṿm trời thỉnh thoảng điếm có bóng râm. Ánh nắng dần dần êm dịu. Tiếp đó, một trận gió nồm tứ dưới đồng chiêm nhẹ nhàng đưa lên. Cả đám đều tỉnh người ra. Những con rồng phượng trong các cờ quạt hết thảy lồng lộng múa nhảy như muốn theo tiếng đàn sáo cùng bay tít lên mây xanh.
- Ô ḱa ông nghè!
- Ô ḱa bà nghè!
Tiếng reo giật giọng th́nh ĺnh bật lên giữa hồi chiếng trống vang lừng. Trăm ngh́n con mắt đổ dồn vào đám lọng xanh đi trước. Mấy bức mành mành cánh sáo đă quấn lên sát mui vơng lúc nào.Thiên hạ được dịp xem mặt cả nhà quan nghè. Ít kẻ nói đến cố ông, cố bà. Người ta chăm chú nh́n vào cô nghè nhiều nhất.
Trước sự chỉ trỏ của hàng xứ, cô nghè vẫn ra vẻ e lệ sượng sùng, tuy trong bụng cô đă cảm thấy vinh dự cực điểm. Luôn luôn cô phải nhai trầu phúng phính, v́ sợ để cái mồm không dễ hóa ra người vô duyên. Và, luôn luôn cô phải cầm gương lên soi, v́ sợ cốt trầu chảy ra ngoài mép. Có lúc muốn tỏ ra bộ chín chắn, cô giả vờ ngắm những cánh hồng con bướm trong chiếc quạt tầu. Rồi có lúc muốn. làm ra người nhanh nhẩu, cô lại đưa mắt nh́n ngược nh́n xuôi, nh́n từ con c̣ bay trên lưng trời, nh́n đến con trâu ăn cỏ ở dưới bờ lúa. Hai gối ngồi xếp tè he đă mỏi, nhiều lúc đă thấy chuột bó. Nhưng cô không dám duỗi ra, e rằng duỗi dài hai chân, không phải bộ điệu của người sang trọng.
Cái bụng dưới nhịn đái lâu quá nó đă phát tức anh ách. Mấy lần cô toan bảo phu hạ vơng để ḿnh đi đái nhưng rồi cô đều phải thôi. Bởi v́ cô không biết rằng bà nghè theo chồng vinh quy có thể xuống vơng đi đái được không. Và cô lại c̣n sợ rằng trong đám người xem đông nghịt thế này, th́ đi vào đâu. Không lẽ việc ấy cũng bắt hàng tổng dẹp chỗ. . .
Bóng xế chiều. Nắng nhạt dần. Trên đường đă thấy hơi mát. Người đi xem lại càng đông thêm. Đoàn vơng lọng của hai vợ chồng ông nghè vừa qua một quăng ngă tư, th́ ở cạnh đường bỗng có tiếng kêu tru tréo:
- Chị làm sao thế? Chị Ngọc! Chị làm sao thế. Chị Ngọc! Ối trời ơi! Ối các ông, các bà ơi! Cứu chị tôi với! Chị tôi làm sao thế này!
Tiếng kêu cấp bách phát ra một cách th́nh ĺnh, làm cho chiêng trông đàn sáo tự nhiên im bặt, cả người đi rước lẫn người đi xem tự nhiên đứng lại. Một người con gái trạc hai mươi tuổi đương nằm sóng sượt trên băi cỏ của con đường ngang, đâu tóc rũ rượi, hai mắt nhắm nghiền, bọt mép đùn ra trắng xóa. Và một người nữa, cũng con gái, tuổi chừng mười lăm, mười sáu trở về, đương ôm lấy đầu người này vừa lay vừa kêu. Rồi ở cạnh đó, đôi thúng lô và đôi tay nải lổng chổng lăn xuống vệ đường.
Những người ở gần cuống quít xúm lại cấp cứu, kẻ rằng nâng cô ấy dậy, người bảo cứ để cô ấy nằm yên. Mấy bà lăo già vâm véo giục nhau đái ra ḷng bàn
tay lấy nước xoa vào mặt và đổ vào miệng cô gái phải cảm. Cô gái phải cảm vẫn bất tính nhân sự Tiếng gọi chị và tiếng kêu cứu của người em gán mỗi lúc một thêm luống cuống, h́nh như đâu lưỡi đă bị líu lại. Lúc ấy cô nghè và cố ông, cố bà tuy có dừng vơng nh́n ra, nhưng ai nấy đều giữ bộ mặt thản nhiên.
Riêng có quan nghè xem chừng cũng thấy cảm động, ngài gọi lư trưởng Văn Khoa đến cạnh mà hỏi:
- Có phải cô Ngọc vẫn bán giấy bút ở Chợ Kim Bảng không?
Lư trưởng lễ phép:
- Bẩm phải.
Quan nghè chỉ tay ra nẻo cây đa cạnh đường mà bảo:
- Thầy chạy đến bảo mấy mụ đàn bà làm phúc cùng vực cô ấy vào chỗ mát kia! Ai lại để cho người ta nằm phơi dưới nắng như vậy? Tội nghiệp! Trống lại thúc. Chiêng lại khua. Dàn sáo lại đua nhau réo rắt. Đám rước lần lần tiến về đường làng Văn Khoa. Con đường đă được cả làng trau chuốt từ sáng hôm qua và đă nằm chờ quan nghè một đêm và một ngày trời.
Đồng ý nhe chị Tigon?Originally posted by CaThon: Xin hỏi hai vị Tigon và Tiếng Xưa là có nên đăng Lều Chõng vào mục này không. Tất cả có 20 hồi thôi.
Cám ơn bác Cả lắm lắm, sẽ save và in ra để ...dành cho con cái đọc khi chúng muốn - con em đọc và viết tiếng Việt được hết ạ - công cuả ..."mẹ nó" suốt hai muà hè liền vào lúc chúng 9,10 tuổi đấy các bác, hi...hi...-
TX đã nghe ông anh rể Cả bên Cali giới thiệu bộ phim này kỳ sang chơi tháng trước, đây là bộ duy nhất mà anh chị em "để mắt" tới về những phim làm tại VN.
Vậy thì TX sẽ mua xem và cho hai cụ nhà TX xem nữa, chắc là các cụ không tránh khỏi xúc cảm, và nó thật hơn phim Đại Hàn!
Sư muội Tiếng Xưa ơi. Sư tỉ Tigon không lên tiếng có nghĩa là "ưà", là "bằng lòng", là "OK" rồi đó. Hi hi.
Vậy thì Ct cứ việc tiếp tục post truyện Lều Chõng nha. Và đây thưa quí vị :
Chương III . TIN VUI ĐÃ TỚI.
Đêm qua, trời lại nực hơn mấy đêm trước, Vân Hạc không thể ngồi yên xem sách. Với một chiếc gối và một chiếc chiếu, chàng lủng củng đổi chỗ khắp cả khu vực trong nhà để t́m một nơi mát mẻ nhưng trong bầu nung nấu của trời tháng năm, đâu cũng như đâu, ngọn cây, ngọn cối đều đứng chăm chắm, không đâu có một tí gió. Từ thềm ra sân, từ sân ra vườn, rồi từ vườn ra bờ ao, mỗi chỗ chàng chỉ trải chiếu nằm được giây lát, liền thấy hơi nóng như từ gầm chiếu bốc lên, lại phải cuốn chiếu cắp gối chạy đi nơi khác, y như một người hóa dại.
Măi đến "gà gáy thứ hai", trời mới hơi dịu, ngoài sân, ngoài vườn, hơi sương tỏa ra mù mù chàng bèn vào buồng học, ngả lưng trên một chiếc ghế ngựa, thiu thiu nhắm mắt. Mới chợp đi được một lúc, th́ một tiếng kẹt cửa đă làm cho chàng thức dậy. Trời vừa sáng rơ. Mấy con chim sẻ ríu rít kêu trên giàn hoa. Cánh cửa mở to, một cậu học tṛ và chiếc nón son úp ở sau lưng theo chân thằng nhỏ khép nép bước đến trước án thư, vái một vái, rồi đặt một chiếc phong b́ lên án:
- Thưa bác, thầy con sai con tŕnh bác cái thư.
Cậu ấy lui ra, khoanh đứng tựa vào cửa. Sau một cái ngáp thật dài, chàng oằn oại ngồi dậy bằng một điệu mệt nhọc. Rồi chàng cầm lấy phong thư và mở ra đọc:
“Tŕnh trước văn kỷ anh Đào Vân Hạc.
Độ này chắc anh để hết th́ giờ vào việc quyết đoạt thủ khoa , cho nên sao lăng cả t́nh bè bạn. Hơn một tháng nay, không được gặp anh, cỗ kiệu đă mốc, bàn cờ đă bị cát bụi phủ đầy. Tôi vẫn khao khát tôn nhan, như lúc nắng cạn khao khát trận mưa rào. Nay nhân dậy sớm, ra thăm vườn hoa thấy một gị lan bạch ngọc mới nở, sự khao khát ấy lại càng bồn chồn. Vậy xin anh hăy phí một chút quang âm, tạm dời gót ngọc đến túp lều tranh, ta cùng xem hoa nghe chim hót, để tiêu ngày dài của mùa hè.
Tôi đương quét lối "hoa trắng" đợi anh, mong rằng anh đến ngay cho.
Hoa sen đương nở, kính chúc vạn an. C̣n nhiều chuyện khác, để lúc gặp nhau sẽ nói.
Sao Tuế ở ngôi Qúy Dậu, trước tết Hạ chí năm ngày ( * )
Đệ Nguyễn Khắc Mẫn
Bái thư.”
Đọc xong, chàng để mảnh thư xuống án mỉm cười và nh́n vào mặt cậu học tṛ kia:
- Cháu về thưa với thầy rằng: bác bảo cho người mua rượu và làm đồ chén ngay đi. Bác sẽ sang bây giờ.
Dạ một tiếng rất lễ phép, cậu học tṛ ấy lại vái Vân Hạc một vái rồi ra. Vân Hạc đứng dậy ra sân, chàng vừa múc nước rửa mặt vừa lẩm bẩm nghĩ thầm: "Hôm nay anh chàng tự nhiên cao hứng thế này, chắc có việc ǵ quan hệ. Ta phải sang ngay kẻo hắn mong đợi".
Rồi chàng lững thững trở vào buồng học sắm sửa khăn áo. Thằng nhỏ lệch kệch để lên án thư bộ khay chén và ấm nước sôi; đặt trên mảnh gỗ có chuôi như cái bê đựng vôi của thợ nề. Chàng vừa pha nước vừa lẩm bẩm đoán thử câu chuyện chốc nữa Khắc Mẫn sẽ nói với ḿnh. Nhưng mà không sao đoán được. Là v́ từ trước đến giờ, ở giữa hai người không có việc ǵ có thể dùng làm manh mối cho sự suy nghĩ. Uống tàn ấm nước, chàng liền cắp nón ra cổng.
Ngoài đồng, người làm đă đông. Trên các ruộng nước đục, lổm chồm những mô đất cày, trâu ḅ đang g̣ lưng tôm kéo bửa theo hiệu lệnh hùng dũng của tiếng "vặt diệt".
Mặt trời lên khỏi ngọn tre, chàng mới đến làng B́nh Khê, chỗ dạy học của Nguyên Khắc Mẫn , cái làng chỉ cách chỗ ở của chàng độ một thôi đường. Lớp học buổi sáng chưa xong, trong nhà Khắc Mẫn tiếng ê a vẫn c̣n ầm ĩ. Chàng vừa bước vào khỏi cổng, Khắc Mẫn lật đật đứng dậy đón chào bằng dáng điệu vồn vă đon đả.
Những tiếng ê a trong nhà tự nhiên im bặt. Một lũ học tṛ lố nhố đứng dậy với những khóm hồng mao ngất nghểu trên đâu. Rồi cậu nào cậu nấy chắp tay vái như bổ củi:
- Lạy bác ạ!
- Lạy bác ạ!
Gần hai chục tiếng "lạy bác" lao xao theo nhau thành một dây dài, khiến cho Vân Hạc lia lịa gật đầu không kịp. Chàng phải xua tay ngăn lại:
- Các cậu cứ ngồi yên mà học.
Cả bọn học tṛ lần lượt ngồi xuống. Rồi th́ những tiếng ê a lại thi nhau nổi lên. Khắc Mẫn vui vẻ mời Vân Hạc ngồi vào bộ phản chính giữa, cái phản cao nhất các phản trong nhà. Thầy sẽ sàng mở nắp giỏ, rót một chén nước chè nụ đưa đến trước mặt Vân Hạc. Mùi hoa sói theo làn khói nước bay lên ngạt ngào. Khắc Mẫn vừa cười tủm tỉm vừa hỏi:
- Đêm qua huynh ông đă đi hát nhà tṛ, thế mà không rủ tiểu đệ đi với?
Với Khắc Mẫn, Vân Hạc tuy kém đến hai chục tuổi nhưng vẫn được nhận là bạn vong niên, cho nên mỗi lúc nói chuyện, hết sức suồng să, không cần phải giữ ư tứ. Hai người vẫn thường gọi nhau là anh, có khi đến mày tao nữa. Lần này tự nhiên thấy Khắc Mẫn tôn ḿnh là huynh ông, Vân Hạc không khỏi ngạc nhiên, song chàng cũng cứ làm lơ và vẫn trả lời như lối mọi ngày:
- Ai bảo anh thế?
Khắc Mẫn ra vẻ đắc ư:
- Nếu không đi hát, làm sao huynh ông ngủ đến bạch nhật chưa dậy?
Vân Hạc chừng không chịu nổi cái lối kiểu cách của bạn, chàng liền nói nửa thật nứa bỡn:
- Nếu anh không vứt hai tiếng huynh ông vào lọ mắm thối của anh, th́ tôi đứng dậy lập tức, không thèm nói với anh một câu nào nữa.
Khắc Mẫn bèn cười kh́ kh́:
- Thế th́ đêm qua anh đi hát với những thằng nào, phải thú tội ngay đi đă!
Vân Hạc uống cạn chén nước rồi đáp:
- Chẳng đi hát với thằng nào cả. V́ lúc chập tối nực quá, măi tới gần sáng mọi ngủ, cho nên dậy trưa. Anh bảo đương lúc trời nắng như nung thế này, ai có động dại mà chui đầu vào nhà tṛ?
Khắc Mẫn vẫn cười gịn giă:
- Té ra anh bị ngờ oan. Thế mà từ năy đến giờ, tôi cứ oán anh đi chơi không rủ anh em.
Một cậu học tṛ cắp sách đứng lên với đôi ống mũi thập tḥ ḅ xuống gần miệng, song song đo nhau như đôi ngà voi. Khép nép tựa lưng vào tấm cánh cửa, cậu ấy nói bằng tiếng mũi:
- Thưa thầy xin đọc!
Khắc Mẫn sẽ giương đôi mắt:
- Hăy đi hỉ mũi đi đă! Có một bài học, đọc đi đọc lại mấy lần không trơn. Ngày mai c̣n mà thế nữa, th́ mày chết đ̣n!
H́nh như sợ rằng bước đi chỗ khác, mấy chữ trong bụng sẽ bị rơi mất, cậu ấy liền giơ tay áo quệt ngang lỗ mũi, cho "ng̣i mũi" nguệch sang một bên, rồi cất giọng ề à:
"Hỗn mang chi sơ,
Vị phân thiên địa.
Bàn cổ thủ xuất.
Thủy phán âm dương..."
vừa dứt hai tiếng "âm dương", cậu ấy sung sướng như đă trút được gánh nặng trên vai, liền kết một câu gọn tách:
- Thưa thầy xin hết.
Rồi cậu ấy nhanh nhầu lui ra, nhường tấm cánh cửa cho một cậu khác tựa hồng mao vào. Sau khi đă chiếu lệ xin phép thầy đồ, cậu này đăng hắng ba tiếng để đưa ở cuống họng ra một câu ngắc ngứ:
"Thiên tử trọng hiền hào,
"Văn chương giáo nhĩ tào.
Nhai măi hai chữ "nhĩ tào" đến bốn, năm lượt, cậu bé đáng thương vẫn không nghĩ ra được câu tiếp theo. Trước cái cau mày dữ dội của thầy đồ; cậu đó như đă hết cả hồn vía, sắc mặt tự nhiên tái đi và cứ đứng im, không thể đọc nốt và cũng không dám cựa quậy, chẳng khác một pho tượng gỗ. Vân Hạc có ư thương hại con trẻ, muốn cho cậu ta thoát được ngọn roi thị oai của Khắc Mẫn, chàng vội nhắc:
- Đọc luôn đi chứ! "Vạn ban...!".
Giống như con ếch đớp được cái hoa mướp, cậu đó mừng rỡ đớp lấy hai tiếng "vạn ban" và tiếp:
"Vạn ban giải hạ phẩm
"Duy hữu độc thư cao".
Và cũng thêm vào đó bốn tiếng "thưa thầy xin hết", cậu bé đáng thương vui vẻ đi đến chỗ ngồi của ḿnh.
Vân Hạc lẩm bẩm nghĩ thầm: "Không hiểu v́ sao người ta lại cứ bắt tội trẻ con phải học những sách quái gở? Những đứa độ tám, chín. tuổi, mới vỡ ḷng được vài bốn tháng, c̣n biết đời "hỗn mang" là cái ǵ, kẻ "hiền hào" là người như thế nào, vậy mà chúng nó cứ phải học cho thuộc ḷng, thật .là một sự khổ cho con trẻ".
Mối dây tư tưởng của chàng c̣n đương vẩn vơ, chợt thấy Khắc Mẫn quát lớn:
-Vẫn chưa đứa nào đi mài son à?
Một cậu học tṛ lễ phép tiến đến bên cạnh án thư, để bưng lấy chiếc nghiên son và đem ra sân. Rồi vục luôn đĩa son vào đám bèo tấm trong cái bể cạn trồng cây si con, cậu đó múc lấy chừng lưng đĩa nước và liên ngồi thụp xuống sân. Ngón chân cái bên phải đè vào miệng đĩa phía trong và ngón tay cái bên trái giữ lấy miệng đĩa phía ngoài, cậu bé ngoan ngoăn mắm môi, cầm ḥn son xoay tít trong ḷng trôn đĩa. Bèo tấm bị nghiền nát biến. Nước trong đĩa hóa ra một chất đo đỏ và đặc như keo. Cậu ấy lễ phép bưng vào trong nhà rồi đặt lên mặt án thư.
Cả lũ học tṛ mở sách chồng làm một chồng giao cho một cậu đệ lên cạnh cái ông bút trên án. Khắc Mẫn mở tủ lấy ra một pho sách trao cho Vân Hạc và nói:
- Bộ sách này quư lắm, tôi mới mượn được của một chú khách. Anh coi đi. Để tôi chấm sách cho chúng nó học. Rồi sau ta sẽ nói chuyện.
Vân Hạc vội đón tập sách và sẽ hé mở để coi những chữ in ở mép các tờ. Tưởng là ǵ, té ra bộ truyện « B́nh sơn lănh yến » .
Chàng đặt cả tập xuống chiếu và nh́n ra bọn học tṛ:
- Cậu nào có sách tô th́ đem vào đây để ta viết cho mà tô.
Khắc Mẫn ngạc nhiên:
- Sao anh không đọc? "Tứ tài tử" đây mà! Hay lắm anh ạ!
Vân lạc mỉm cười :
- Tôi đă coi từ năm lên mười tuổi rồi. Nó cũng xoàng xoàng vậy thôi!
Khắc Mẫn ra ư bẽn lẽn:
- Thế th́ anh viết giúp tôi mấy cái phóng vậy.
Rồi thầy ngoảnh mặt vào bọn học tṛ trồng trộng :
- Phóng của chúng bay lèm nhèm cả rồi, phải không? Đem giấy đem bút để bác viết cho mỗi đứa một cái.
Mấy cậu thi nhau "vâng ạ". Rồi họ chọn bút, mài mực, tháo sách lấy giấy đưa lên trước mặt Vân Hạc. Liền đó, học tṛ chia làm hai toán. Một toán vây quanh án thư, nḥm thầy chấm sách. Một toán nữa vịn vai nhau đứng ở đâu phản để xem ông khách viết phóng. Chồng sách trên án chấm xong, phóng của Vân Hạc cũng viết được năm, sáu cái. Khắc Mẫn cầm lấy tập phóng bày ra mặt chiếu, ngắm đi ngắm lại từng tờ, và khen tâm tắc:
- Chữ anh tốt thật, nét sắc như cắt và tươi như hoa.
Rồi thầy lại tiếp:
- Văn hay chữ tốt như anh, thế mà thi cứ hỏng măi, có lẽ chỉ tại cái tội láo quá. Nếu anh chừa được cái láo, tôi chắc là sẽ đỗ ngay.
Vân Hạc chỉ cười ngặt nghẽo, không trả lời. Khắc Mẫn xếp tập phóng lại, phân phát cho lũ học tṛ và giục:
- Đem sách ra mà học đi!
Tức th́ cả đám học tṛ mỗi người vác một cuốn sách nhốn nháo chạy quanh cùng nhà: cậu này tựa vào cạnh cột, câu kia ghé lên bậc cửa, một vài cậu nữa qú gối xuống đất để ngồi chầu lên tấm phản của thầy. Một sạp ê a theo nhau nổi lên. Trong nhà ồn ào như đám chẵn lẻ. Những câu "thưa thầy chữ ǵ", luôn luôn thúc vào lỗ tai Khắc Mẫn, khiến thầy cứ phải quay bên nọ, ngoảnh bên kia, mỏi miệng trả lời không kịp. Nhiều lúc Vân Hạc phải bảo giúp. Tiếng học dần dần uể oải. Dăy phản bên cạnh xen vào mấy tiếng ấm óe. Một cậu học tṛ với bộ mặt ḅ nhếch ḅ nhác tiến đến trước án thư :
- Thưa thầy anh Thận chen con!
Khắc Mẫn chỉ tay và quát:
- Thằng Thận ra đây! Ra ngay đây!
Cậu học tṛ nữa suưt soát đứng dậy đi đến cạnh án thư và núc hai tay vào nhau như thầy phù thủy bắt quyết:
- Thưa thầy anh ấy beo con.
Sẵn cây roi mây nằm chờ trên án, Khắc Mẫn không kịp phân xử, phạt luôn mỗi cậu mấy roi. Cái roi như cũng thích ra oai với lũ trẻ con, mỗi lần được giáng hạ vào đầu vào cổ hai kẻ bị tội, nó lại kêu một tiếng đánh "vút" . Hai cậu bé con so vai, rụt cổ, van như tế sao, vẻ mặt không c̣n sắc máu. Khắc Mẫn hằm hè tuyên án:
- Học không học. Chỉ cḥng nhau. Sao mà những của khó dạy làm vậy! Thôi cho ra phản. Mỗi đứa ngồi riêng một xó.
Hai cậu ấy mếu máo lui ra. Lại một cậu khác khép nép tiến vào:
- Thưa thầy hôm qua anh Ất ra đường chửi nhau để cho chúng nó...
Khắc Mẫn đương cơn thịnh nộ, liền dồn:
- Chúng nó làm ǵ?
Cậu đó rụt rè ra bộ sợ hăi:
- Chúng nó chửi thầy ạ!
Vân Hạc ph́ cười và hỏi:
- Chúng nó chửi thầy thế nào? Phải nói lại cho thầy nghe chứ.
Khắc Mẫn cũng cười và ngó sang phía Vân Hạc:
- Anh đừng chơi cái kiểu ấy! Chỉ tổ hư cho trẻ con.
Rồi thầy phát cậu học tṛ:
- Tứ rày muốn sống không được mách nhảm! Nếu c̣n mách nhảm sẽ được đủ một trăm roi.
Trước sự lườm nguưt của chúng bạn, cậu ấy len lét trở ra, rồi bẽn lẽn ngồi vào chỗ cũ. Khắc Mẫn ra lệnh cho các học tṛ:
- Đứa nào thuộc bài vào mà kể đi!
Mấy cậu nhỏ tuổi láu táu đem sách đến trước mặt thầy, rồi th́ các cậu chen nhau, đẩy nhau, tranh nhau kể trước. Cuộc kể nghĩa bắt đầu. Những tiếng ê a ở hai gian bên cạnh đều phải hạ xuống thành tiếng lầm rầm, để cho mấy cậu bên này cắt nghĩa chứ "chi" là 'chưng", chữ "ky" là "thửa". Vân Hạc đứng đậy ra sân đủng đỉnh dạo thăm hoa cảnh. Bóng nắng vừa đến nửa thềm, cuộc kể nghĩa đă xong. Khắc Mẫn lúi húi đưa ngọn bút son vào tập sách tô, sách phóng và sách câu đối, bài đoạn. Vân Hạc th́nh linh trở vào vừa cười vừa hỏi:
- Gị lan bạch ngọc mới nở ở đâu? Hoa rụng anh quét đổ vào chỗ nào? Sao tôi không thấy?
Khắc Mẫn ngơ ngác:
- Mùa này làm ǵ có lan, lây đâu ra hoa mà rụng.
- Thế th́ sao trong thư, anh lại dám nói là "thấy lan nở" và "quét hoa rụng"?
- Th́ cũng nói thế cho đẹp câu văn, cần ǵ phải có hoa, có lan mới được? Tôi thấy cổ nhân thường thường viết như vậy cả.
Vân Hạc khôi hài :
- Nhưng tôi không thích .kiểu đó. Nếu anh c̣n chơi với tôi, th́ phải chừa lối văn sáo bă ấy đi.
Hai người cùng phá lên cười. Buổi học đến đây là hết. Các cậu học tṛ tấp nập cắp sách ra đi, sau khi đă chào khách của thầy bằng những cái lạy không ngoảnh cổ trở lại.
Thằng ở nhà chủ lễ mễ bưng mâm rượu đặt vào phản của thầy đồ, rồi nó lễ phép đi ra. Ông chủ với bộ khăn áo chỉnh tề và một nai rượu cầm tay, lật đật từ trên nhà khách đi xuống. Sẽ sàng để nai rượu vào chỗ cạnh mâm, ông ấy găi tai nói với Vân Hạc:
- Không mấy khi ông sang chơi đây với thầy đồ tôi thấy rất làm hân hạnh. Gọi là có chén rượu nhạt mời ông xơi tạm.
Vân Hạc và Khắc Mẫn mời.ông ta cùng ngồi uống rượu với ḿnh. Nhưng ông ấy nhất định từ chối, v́ đă ăn cơm từ lúc thợ cày đánh trâu ra đồng. Rồi ông chủ cáo biệt lên nhà trên. Để mặc thầy thù tiếp ông khách.
Lượng ruợu Khắc Mẫn tuy không theo kịp Vân Hạc, song v́ ở vào ngôi chủ, lễ phép bắt thầy cứ phải nhấc chén lên lại đặt chén xuống, thỉnh thoảng nhấp cho ướt môi. Sau vài lần chén tạc, chén thù, những chuyện thi cử văn chương đă thấy càn cạn. Khắc Mẫn bỗng làm ra bộ nghiêm nghị và hỏi:
- Năm nay anh bao nhiêu tuổi?
Vân Hạc biết thầy bắt đầu vào đề, nhưng chàng vẫn trả lời một cách thản nhiên:
- Hăm hai tuổi rồi, anh ạ!
Khác Mẫn tiếp theo một câu văn hoa:
- Câu thơ lá thắm đă định thả vào ng̣i nào hay chưa?
- Tôi chưa dám nghĩ ǵ đến chuyện đó.
Khắc Mẫn rót cho Vân Hạc một chén rượu đầy, rồi thầy vừa cười vừa nói:
- Vậy th́ tôi kính mừng anh.
Vân Hạc ngơ ngác:
- Mừng tôi cái ǵ? Anh hăy nói cho tôi biết.
Khắc Mẫn cười hỏi tiếp:
- Anh biết cô Ngọc đấy chứ ?
- Có phải cái cô vẫn bán giấy bút ở chợ Kim Bảng đó không?
- Phải đó.
- Tôi biết lắm, cô ấy năm nay độ mười tám tuổi, con ông đồ Vân Tŕnh chứ ǵ?
- Phải rồi! Nhưng anh có chịu cô ấy là bậc tuyệt sắc hay không?
- Vùng khác không biết thế nào. Nội trong vùng này, có lẽ tôi chưa thấy ai đẹp hơn người ấy. Nhưng anh hỏi tôi như vậy để làm ǵ?
- Là v́ cô ấy sắp sửa làm người gánh gạo cho anh đi học. Tôi muốn biết trước ư anh đối với cô ta như thế nào?
Vân Hạc vội vàng xua tay:
- Anh đừng nói vậy mang tiếng. H́nh như trước kia cô ta đă nhận trầu cau của anh nghè Long đấy mà.
Khắc Mẫn rót thêm rượu vào chén Vân Hạc rồi nói:
- Phải. Có! Năm xưa cụ đồ Văn Khoa đă có cậy mối đến hỏi cô ấy cho ông nghè Long. Đó là gượng theo ư muốn của ông ta. Thực ra cụ ông, cụ bà đều không thuận cả. Các cụ cho rằng hồng nhan phần nhiều bạc mệnh, nếu lấy cô ấy về làm nàng dâu, tất nhiên sau này sẽ không hay cho con trai ḿnh. V́ vậy, các cụ cứ dùng dằng măi không cưới. Nhân được một người thày số đoán rằng cô ấy với ông nghè Long khắc tuổi, không lấy được nhau, các cụ mới cả quyết thôi không đi sêu cô này, rồi mượn người sang hỏi cô Thúy. Vậy th́ bây giờ cô ấy với ông nghè Long có dính dáng ǵ nữa đâu mà anh phải kiềng?
Vân Hạc nói giọng nghiêm trang:
- Đành rằng thế. Nhưng chúng ḿnh với anh nghè Long là chỗ đồng song, th́ dẫu cho cô ta không lấy anh ta đi nữa, chúng ta cũng vẫn phải coi như vợ người bạn, không nên nói chuyện bông đùa mà đem cô ấy ra làm đầu đề, th́ trông thấy nghè Long, mặt mũi sẽ ra thế nào?
Khắc Mẫn cũng đổi ra vẻ đứng đắn:
- Tôi nói thật đấy. Không phải nói đùa. Anh đứng tưởng rằng nếu anh lấy cô Ngọc sẽ là bất nghĩa với ông nghè Long. Câu chuyện không như thế đâu. Giả sử anh chịu kết duyên với cô ấy, th́ ông nghè Long cảm ơn anh lắm.
Vân Hạc chưa kịp nói sao, Khắc Mẫn lại tiếp:
- Anh có nghe chuyện cô Ngọc phải gió trong khi gặp ông nghè Long vinh quy hay không?
Vân Hạc lắc đầu:
- Tôi không nghe biết ǵ cả. .
Khắc Mẫn gật đầu:
.- Ừ tôi cũng đoán rằng anh chưa biết. Nếu anh có biết chuyện đó, chắc anh sẽ thương cô ấy vô cùng.
Vân Hạc điểm một nụ cười:
- Anh định múa cái mép ông mối để kiếm chè của tôi chăng? Khó lắm. Cái giọng mối lái, tôi chán lắm rồi. Chúng ta hăy nói chuyện khác.
Khắc Mẫn nói giọng nghiêm nghị:
- Tôi không thèm chè của anh. Và cũng không phải là kẻ mối lái. Nhưng tôi nói để anh biết rằng: cái mối nhân duyên giữa anh với cô Ngọc đă có một ông tơ hồng sẽ xe cho anh. Dù anh muốn chối cũng không thể được.
Vân Hạc có ư nửa ngờ nửa tin:
- Ông tơ hồng ấy là ông nào thế? Anh thử nói cho tôi nghe.
Khắc Mẫn mỉm cười:
- Anh đă muốn nghe rồi ư? Tôi không nói vội. Nếu anh muốn nghe, đêm nay phải ngủ lại đây với tôi. Bây giờ chúng ta cứ việc đánh chén đi đă. Bữa rượu hôm nay chính là cái tiệc đầu tiên của tôi mừng anh.
Vân Hạc cố gặng lần nữa, Khắc Mẫn chỉ đáp một câu rất vắn:
- Thầy? Thầy chứ c̣n ai!
hết chương ba.
CảThộn, Tigon thanked for this post. CảThộn liked this post.
Như thế này là OK hết cỡ rồi c̣n ǵ .
Cám ơn hai bạn nhiều .
Tigon ở đây vừa canh pḥng lụt , vừa phone thăm hỏi bà con Viet vùng bị " hy sinh " cho nước ngập , vừa phụ lo tổ chức hội thảo , bận bù đầu .
Tigon tui góp tay , chứ không thích chỉ" góp tiếng " như người ta , Tiêng Xưa ạ ( TX dùng chữ thật chính xác ! ).
Qua ngày hội thảo , Tigon sẽ trở lại với Saigon Thuở Âư .
Tigon
Thời tiết Bắc bán cầu đã vào Xuân hơn cả tháng mà nơi TX ở thì cứ sụt sùi mưa gió đến bốn năm hôm rồi, không có đến một tia nắng!
Hoa táo nở hồng thắm trên cành và theo gió mưa lả tả rời đầy trên mặt đất!
Sáng nay đọc ...lại một lượt ba chương Lều chõng - TX làm việc part-time tại nhà nên rất tự do - tưởng tượng ra cảnh trời đất quê nhà lại là cả một sự khác biệt!
Thuở ấy...
Sao con ngừơi ta sống khắng khít nhau là thế?
Có phải vì cuộc sống khó khăn khiến con ngừơi phải gắn bó, nương dựa nhau để sinh tồn?
Cả làng nô nức, chung vai chung sức chỉ để được đón rước ông quan nghè về làng, sau đó thì ông cũng đươc bổ đi làm nơi khác chứ có sống với dân làng đâu?
Thế mới thấy người xưa trọng kẻ có chữ có nghiã biết bao! Và tại sao "sĩ phu" lại giữ đươc lòng tôn kính ấy qua nhiều thế kỷ trong lòng dân gian?
Chính cái "học" đã cho họ biết lẽ phải mà giữ lòng tự trọng , không làm - hay "ít làm" - điều xằng bậy để phụ lòng tin cuả những người dân đen chăng?
Ngòi bút NTT thật là tài tình khi ông miêu tả đám rước quan nghè vinh quy, đọc chương này thấy thương cái chân tình cuả ngừơi dân quê VN làm sao!
Đọc sư muội TX tả cảnh mưa gió sụt sùi miền Cali thấy cũng hay chả kém văn cụ Ngô Tất Tố chút nào. Thật đấy! Lại được sư tỷ Tigon chấp thuận, chuẩn y, "Yes" trên giấy tờ hẳn hoi. Kỳ này CT phải phóng to, mua khung treo cho thiên hạ ngán chơi.
Dân Hà Nội nói riêng, và dân Bắc Kỳ nói chung "chân chỉ hạt bột" nổi tiếng đấy nhá bà con ơi. KHông tin, mời quí vị nghe thi sĩ Nguyễn Bính tả cái "chân quê" của mấy cô bé Bắc Kỳ :
Chân quê
by Nguyễn Bính
Hôm qua em đi tỉnh về
Đợi em ở măi con đê đầu làng
Khǎn nhung quần lĩnh rộn ràng
áo cài khuy bấm, em làm khổ tôi!
Nào đâu cái yếm lụa sồi?
Cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân?
Nào đâu cái áo tứ thân?
Cái khǎn mỏ quạ, cái quần nái đen?
Nói ra sợ mất ḷng em
Van em em hăy giữ nguyên quê mùa
Như hôm em đi lễ chùa
Cứ ǎn mặc thế cho vừa ḷng anh!
Hoa chanh nở giữa vườn chanh
Thầy u ḿnh với chúng ḿnh chân quê
Hôm qua em đi tỉnh về
Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều
Nguyễn Bính
There are currently 6 users browsing this thread. (0 members and 6 guests)
Posting Permissions
Reply With Quote
Bookmarks