Page 2 of 3 FirstFirst 123 LastLast
Results 11 to 20 of 21

Thread: Bàn về thơ Đường luật

  1. #11
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    Thơ Nguyễn Khuyến (tiếp theo)


    CẢM HỨNG


    Ngày trước cũng lên lạy cửa trời
    Lâu nay vắng vẻ bặt tăm hơi
    Nước non man mác về đâu
    Bè bạn lơ thơ sót mấy người
    Đời loạn đi về như hạc độc
    Tuổi già h́nh bóng tựa mây côi
    Đă hay nhờ được hao ṃn lắm
    Một thí ḷng son chửa rơ mười

    Nguyễn Khuyến


    Bài thơ này cũng vậy, bị thất đối.
    Cụ Nguyễn Khuyến là một đại danh gia thi sĩ cho nên nhiều người đời sau không dám chê v́ nghĩ rằng cụ học rộng hiểu nhiều nên làm th́ phải đúng, mà đúng th́ phải theo.
    Chúng ta phải khách quan mà nhận xét, không thể hùa theo như vậy. Cũng như nếu chúng ta viết sử th́ không thể nói Trần Thiêm B́nh, Lê Chiêu Thống là yêu nước được.


  2. #12
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    Thơ Hồ Xuân Hương


    2. HỒ XUÂN HƯƠNG



    ĐÁNH ĐU

    Tám cột khen ai khéo khéo trồng
    Người th́ lên đánh kẻ ngồi trông
    Trai đu gối hạc khom khom cật
    Gái uốn lưng ong ngửa ngửa ḷng
    Bốn mảnh quần hồng bay phất phới
    Hai hàng chân ngọc duỗi song song
    Chơi xuân ai biết xuân chăng tá
    Cột nhổ đi rồi lỗ bỏ không

    Hồ xuân Hương


    Phân tích:

    Chúng ta nhận thấy bài thơ này bị phạm lỗi Đại Vận.


  3. #13
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    Thơ Hồ Xuân Hương (tiếp theo)


    ĐÈO BA DỘI


    Một đèo một đèo lại một đèo
    Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
    Cửa son đỏ loét tùm hum nóc
    Ḥn đá xanh ŕ lún phún rêu
    Lắt lẻo cành thông cơn gió thốc
    Đầm đ́a lá liễu giọt sương gieo
    Hiền nhân quân tử ai là chẳng
    Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

    Hồ xuân Hương


    Bài thơ này bị thất niêm, nhưng người đời sau không dám nói lên sự thật mà nói thác ra rằng đó là bài thơ phá cách.
    Đă là luật th́ không có phá. Chỉ có làm sai mà không kiểm lại trước khi lưu hành.

    Sách dạy: dù cho đó là danh gia thi sĩ, nhưng chúng ta không thể lấy cái sai của họ mà làm gương bắt chước theo.
    Cũng như chúng ta không thể bẻ cong ng̣i bút mà viết sách nói trái đất h́nh vuông !

  4. #14
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    Thơ Hồ Xuân Hương (tiếp theo)


    CẢNH THU


    Thánh thót tầu tiêu mấy hạt mưa
    Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu sơ
    Xanh um cổ thụ tṛn xoe tán
    Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ
    Bầu dốc giang sơn say chấp rượu
    Túi lưng phong nguyệt nặng v́ thơ
    Ơ hay cảnh cũng ưa người nhỉ
    Ai thấy ai mà chẳng ngẩn ngơ

    Hồ xuân Hương


    Thơ của Bà Hồ Xuân Hương có nhiều bài bị lỗi điệp ngữ, ngoại trừ những bài cố ư dùng kỹ thuật điệp ngữ pháp.

  5. #15
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    Thơ Bà Huyện Thanh Quan


    3. BÀ HUYỆN THANH QUAN



    QUA ĐÈO NGANG

    Bước tới đèo Ngang bóng xế tà
    Cỏ cây chen đá lá chen hoa
    Lom khom dưới núi tiều vài chú
    Lác đác bên sông rợ mấy nhà
    Nhớ nước đau ḷng con quốc quốc
    Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
    Dừng chân ngoảnh lại trời non nước
    Một mảnh t́nh riêng ta với ta

    Bà Huyện Thanh Quan


    Bài thơ này bị lỗi Tiểu Vận.
    Bà Huyện Thanh Quan được tiếng là người rất nghiêm khắc về luật thơ, nhất là chữ thứ 5 của mỗi câu. Nhưng Bà lại không tránh được chỗ này, chữ ta (chữ thứ 5 câu 8) sai luật làm thất niêm với chữ bóng, chữ thứ 5 câu 1 (v́ trắc và bằng không niêm với nhau được - theo phép niêm th́ câu 1 niêm với câu 8).

    Sách dạy: dù cho đó là danh gia thi sĩ nhưng chúng ta không thể lấy cái sai của họ để làm gương mà bắt chước theo.
    Cũng như chúng ta không thể nói trái đất h́nh vuông !!!

  6. #16
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    Thơ Bà Huyện Thanh Quan (tiếp theo)


    THĂNG LONG THÀNH HOÀI CỔ


    Tạo hóa gây chi cuộc hí trường
    Đến nay thắm thoắt mấy tinh sương
    Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo
    Nền lâu đài bóng tịch dương
    Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt
    Nước c̣n cau mặt với tang thương
    Ngàn năm gương soi kim cổ
    Cảnh đấy người đây luống đoạn trường

    Bà Huyện Thanh Quan


    Bài thơ này bị lỗi điệp ngữ.

  7. #17
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    2. BỆNH THƯỢNG VĨ

    Bệnh Thượng Vĩ là bệnh mà 3 chữ sau cùng của 2 liên đứng kề nhau, nghĩa là 3 chữ sau của 4 câu đứng liền nhau, hoặc 4 câu đầu, hoặc 4 câu giữa, hoặc 4 câu cuối. Kỵ nhất là chữ thứ 5. Nếu 3 chữ cuối của 4 câu, nhất là chữ thứ 5, chữ làm thi nhăn cho câu thơ, đồng tự loại, th́ câu thơ như chỏng đuôi lên cao. Do đó mà gọi là bệnh Thượng Vĩ, tức là bệnh Chỏng Đuôi.
    Thí dụ:

    KHÓC TRƯƠNG QUỲNH NHƯ

    Trời xanh cao thẳm mấy từng khơi
    Nỡ để duyên ai luống thiệt tḥi
    Buồn đốt ḷ vàng hương nhạt khói
    Sầu nâng chén cúc rượu không hơi
    Lầu tây nguyệt gác mây lồng bóng
    Ải bắc hồng sang bể tuyệt vời
    Một khối chung t́nh tan mấy mảnh
    Suối vàng ai cũng thấu ḷng ai

    Phạm Thái


    VIẾNG THÀNH HUẾ SAU NGÀY Đ̀NH CHIẾN

    Nắng nhạt chiều thu quạ rộn ràng
    Sầu vương lau lách lạnh thành hoang
    Tro tàn thư viện duyên ngao ngán
    Đá nát hoàng cung bước ngỡ ngàng
    Gầy gọ gió sương tùng Thế miếu
    Bẽ bàng trăng nước trúc Hương giang
    Trông vời Thiên mụ mây man mác
    Lơ lửng chuông hôm rụng tiếng vàng

    Tú Xương


    Những chữ ngao ngán, ngỡ ngàng, và Thế miếu, Hương giang tuy không đồng tự loại (một bên là trạng từ một bên là danh từ riêng) nhưng đều là tiếng đôi (từ kép), cho nên đứng sau tiếng Duyên, Bước, Tùng, Trúc, đều là danh từ chung, trở thành bộ ba gây ra bệnh Thượng Vĩ.

    Nếu chữ thứ 5 tức chữ thi nhăn, của Hạm liên và của Cảnh liên không đồng tự loại, th́ dù 2 chữ sau của cả 4 câu đều một tự loại cũng không bị bệnh. Thí dụ 4 câu giữa bài Thăng Long Thành Hoài Cổ của Bà Huyện Thanh Quan, nhờ nhăn tự của Hạm liên là danh từ, nhăn tự của Cảnh liên là giời từ, nên tránh được bệnh.

    Bệnh Thượng Vĩ xưa nay thường bị vấp. Trong những tác phẩm lưu truyền của các danh gia, chúng ta thường gặp những bài bị bệnh. Bị bệnh là v́ thi nhân muốn cho câu thơ được già dặn hay dùng thực tự làm thi nhăn và quá chú trọng ở nhăn tự, nhiều khi quên nghĩ đến bệnh. Lúc đă nhận thấy lại tiếc chữ vừa ư, không muốn thay đổi.
    Cho nên muốn tránh bệnh Thượng Vĩ, chúng ta nên để ư đến chữ thứ 5 của 4 câu đi liền nhau, đừng cho trùng tự loại.

  8. #18
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264
    Quote Originally Posted by Lan Anh

    Khắc Khoải

    Đă biết t́nh xa mộng khó đầy
    Mà nào tĩnh giấc giữa cơn say
    Đêm hiu hắt dệt làn sương mỏng
    Mắt ngẩn ngơ trông ánh nguyệt gầy
    Cuối nẻo hoa tàn lay lắt rụng
    Bên trời lá úa xạc xào bay
    Rồi đây lặng lẽ nh́n phương ấy
    Gửi gió niềm thương tụ mỗi ngày

    Lan Anh

    Lan Anh ơi,
    Bài nầy hay quá trời quá đất luôn á !!!
    Lan Anh làm thơ t́nh lăng mạn Đường luật hết sẩy con cào cào nè ... hay quá đi.
    Người ta khen tập thơ t́nh "Lưu Hương Kư" của Bà Hồ Xuân Hương v́ thời xưa chưa có chữ quốc ngữ (tức là chữ mà chúng ta hiện đang dùng), chỉ có chữ Hán và chữ Nôm lại không có trường lớp cho nên việc học rất khó khăn, v́ thế mà số người được đi học chỉ đếm trên đầu ngón tay. Bởi vậy cho nên con số văn nhân thi sĩ hết sức hiếm hoi. Nữ sĩ thơ Đường luật chỉ có Bà Hồ Xuân Hương và Bà Huyện Thanh Quan. Mà Bà Huyện Thanh Quan th́ chỉ có 6 bài thơ Đường luật không phải thơ t́nh. Bà Hồ Xuân Hương th́ nhiều bài hơn, tập "Lưu Hương Kư" người đời sau nói là của Bà Hồ Xuân Hương trong đó có nhiều thơ t́nh Đường luật.
    Người ta khen cũng phải, v́ thời đó ngoài Bà Hồ Xuân Hương là người duy nhất ra, có ai làm thơ t́nh Đường luật đâu. Một người th́ đứng hạng nhất là lẽ tất nhiên.
    Ngày nay nhờ chữ quốc ngữ dễ học mà mọi người ai cũng đều đi học, và học tŕnh 20 năm là b́nh thường. Do đó thời đại bây giờ nhờ internet th́ thơ Đường luật không c̣n là "bí hiểm" như trước đây có nhiều vị đă nhận định.
    Bởi vậy nếu Bà Hồ Xuân Hương hay Bà Huyện Thanh Quan kể cả Bà Đoàn Thị Điểm có sống lại cũng phải thừa nhận "Sông Trường giang, sóng sau dồn sóng trước".
    Thơ t́nh Đường luật của Lan Anh như bài trên đây đă đạt đến chỗ vi diệu rồi !!!

    Thơ thất ngôn bát cú Đường luật có cái hay là toàn bài chỉ có 8 câu, 56 chữ với nhiều qui luật rất khắc khe g̣ bó trói buộc. Vậy mà thi nhân có thể diễn tả hết tâm tư t́nh cảm nỗi ḷng của ḿnh kể cả những ẩn ư sâu kín ... nhưng người đọc vẫn hiểu được tường tận, không cần phải chú thích dài ḍng văn tự.
    Chỉ có 56 chữ thôi mà cô đọng không sót một ư nào của tác giả.
    Nhiều người ca ngợi thơ Đường luật, xét thấy cũng không phải ngoa ngôn.

    Lan Anh ơi, bài thơ hay lắmmmmmmmmmmmmmmmmmm mmmmmmmmm

  9. #19
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    BÀI ĐỌC THÊM (BÀI ÔN)

    (Mọi người ơi ... trong khi relaxing, đọc bài này cho vui nha):

    Khi họa thơ Đường luật th́ trước nhất là phải làm một bài thơ Đường luật cho đúng niêm luật và thật chỉnh đối, đó là điều căn bản bắt buộc. Tiếp theo là phải theo những nguyên tắc sau đây:

    1. Hoạ vận, hay họa tá vận (mượn vần): người họa chỉ sử dụng lại 5 chữ vần của bài thơ xướng rồi muốn viết ǵ th́ viết, miễn là làm lại một bài thơ Đường luật mà thôi. Họa vận th́ có ba cách:

    a. Họa nguyên vận: giữ theo thứ tự các chữ vần trong bài xướng (1, 2, 4, 6, 8).
    b. Họa đảo vận: đảo ngược lại thứ tự các chữ vần trong bài xướng (8, 6, 4, 2, 1).
    c. Họa hoán vận: sắp xếp lại thứ tự các chữ vần theo ư ḿnh, miễn là đủ năm chữ vần của bài xướng, thường là sắp xếp lại theo kỹ thuật về vần điệu mà bài xướng không đạt.

    2. Họa luật: có hai cách là họa đồng luật và họa đối luật.

    a. Họa đồng luật: bài xướng ở thể nào th́ bài họa phải ở thể đó (chữ thứ hai của câu đầu trong bài xướng và bài họa cùng là bằng hay là trắc. Nói cách khác, cả hai bài xướng và hoạ đều cùng ở thể bằng hay cùng ở thể trắc giống nhau).
    b. Họa đối luật: bài xướng ở thể nào th́ bài họa phải ở thể ngược lại (bài xướng ở thể bằng th́ bài họa phải ở thể trắc, và ngược lại).

    3. Họa ư: ngoài họa vần, bài họa phải nói lên ư thuận hay ư nghịch với bài thơ xướng. Nếu bài xướng, nói về "cơi tiên" th́ bài họa có thể hoặc nói theo ư hay ngược lại ư của bài xướng về "cơi tiên" đó; hoặc nói lên một "cơi" khác tương tự hoặc ngược lại với "cơi tiên", chứ không có quyền họa lại bằng một bài mà chủ đề là "ăn nhậu" hay "ghen tương", chẳng hạn.

    4. Họa chữ: bài xướng dùng địa danh, nhân danh, chữ kép, chữ đơn, danh từ, động từ, thành ngữ, điệp ngữ ... th́ bài họa cũng phải dùng tương đương.

    Một bài họa hay nhất là hội tụ được cả bốn điểm nêu trên (vần, luật, ư, chữ) thường gọi là "họa phóng vận".

    Có một sự ấn định rất gắt gao cho bài thơ họa, mà từ xưa đến nay vẫn có người vấp phải, đó là luật "khắc lục" (chữ thứ sáu trong các câu có vần 1, 2, 4, 6, 8 của bài họa không được dùng trùng lại chữ thứ sáu trong các câu ấy của bài xướng).

    Nếu họa đúng cách như trên th́ các bài họa khó có những ư thơ độc đáo nhưng sẽ thăng hoa trí tuệ hơn (v́ phải tuân theo rất nhiều luật lệ khắt khe mà vẫn làm ra được một bài thơ Đường luật hoàn chỉnh).
    Bởi vậy người ta nói: "Thơ Đường Luật là thơ của trí tuệ !".

  10. #20
    Member
    Join Date
    10-08-2010
    Posts
    264

    3. BỆNH PHONG YÊU

    Bệnh sanh ra do chữ thứ 2 và chữ thứ 7 trùng thanh độ.
    Thí dụ:
    Để bụng phải đeo điều nhẹ nặng
    Ôm tai mặc quách tiếng chê khen
    (Trần Tế Xương)

    In sáo vẽ cho thằng mặt trắng
    Bẻ tính lại cái lương vàng
    (Nguyễn Khuyến)

    Văn tự viết cho thiên hạ giữ
    Tính danh ghi để thế gian coi
    (Quán Vinh)

    Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến
    Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh
    (Hồ Xuân Hương)

    Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà
    Cỏ cây chen đá lá chen hoa
    (Bà Huyện Thanh Quan)

    Nhớ nước đau ḷng con quốc quốc
    Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
    (Bà Huyện Thanh Quan)

    Tạo hóa gây chi cuộc hí trường
    Đến nay thắm thoát mấy tinh sương
    (Bà Huyện Thanh Quan)

    Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
    Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo
    (Nguyễn Khuyến)

    Sóng biếc theo làn hơi gợn
    vàng trước gió khẽ đưa vèo
    (Nguyễn Khuyến)

    Bệnh Phong Yêu Hạc Tất trong thơ Thất Ngôn không mấy ai lưu tâm, trừ những người chuộng thanh vận, v́ chỉ là "bệnh ngoài da" không có ảnh hưởng bao lăm đến thi nhạc. Như đọc những câu thượng dẫn, chúng ta nghe không đến nỗi chói tai. Và những câu mà chữ thứ 2 và chữ thứ 7 đều là đoản b́nh thanh, nếu đặt trước chữ 2 hay chữ 7 một chữ trường b́nh thanh, th́ thanh âm của câu thơ trở nên hoàn toàn hài mỹ.
    Thí dụ:
    B́nh tước mặc tranh treo trước án
    Cầu ô sẵn nhịp bắc ngang sông
    (Trần Tế Xương)

    Gương nọ toan soi cho đẹp mặt
    Phấn kia không lẽ nỡ dồi chân
    (Trần Tế Xương)

    Cật ngựa thanh gươm vẹn chữ ṭng
    Ngàn thu rạng tiết gái Giang Đông
    Tôn Thọ Tường)

    Bệnh tuy nhẹ, nhưng nếu tránh được th́ càng hay, chúng ta nên tránh nhất là trong những câu có vần. Hễ chữ thứ 7, chữ hạ vần, là đoản b́nh thanh, th́ chữ thứ 2 nên dùng trường b́nh thanh. Hễ chữ thứ 7 là trường th́ chữ thứ 2 nên đoản. Đừng nên dùng trường thanh cả hai nơi. Nếu hai nơi đều là đoản thanh th́ nên dùng một trường b́nh thanh ở trước nơi nầy hoặc nơi kia, như trên đă nói. Như thế là ổn. Trường b́nh thanh cũng cứu được khỏi bệnh trong những câu lẻ mà chữ 2 và chữ 7 trùng thanh độ về Thượng, Khứ, Nhập, như câu "Cầm lái... bến".

Thread Information

Users Browsing this Thread

There are currently 1 users browsing this thread. (0 members and 1 guests)

Similar Threads

  1. Replies: 5
    Last Post: 13-07-2012, 12:47 AM
  2. Replies: 0
    Last Post: 19-04-2012, 01:29 PM
  3. Replies: 15
    Last Post: 06-03-2012, 12:36 PM
  4. Replies: 1
    Last Post: 29-12-2011, 09:15 PM
  5. Replies: 1
    Last Post: 30-08-2010, 04:52 PM

Bookmarks

Posting Permissions

  • You may not post new threads
  • You may not post replies
  • You may not post attachments
  • You may not edit your posts
  •